Kryzys energetyczny i rosyjska inwazja na Ukrainę jasno pokazują, jak ważne w UE są alternatywne źródła energii i szybkie obniżenie emisyjności, aby można było zapewnić większą sprawiedliwość środowiskową w miastach i gminach oraz uniknąć nierówności wynikających z kryzysów w dziedzinie energii. Członkinie i członkowie Europejskiego Komitetu Regionów (KR) zajęli w tej sprawie jednoznaczne stanowisko. Na sesji plenarnej KR-u 28 kwietnia uchwalili opinię zawierającą postulat, aby system handlu emisjami (ETS) i mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) zostały dopasowane do potrzeb miast i regionów UE.
Rosyjska napaść na Ukrainę i związany z nią kryzys energetyczny w Europie unaoczniły, że niezależność Unii Europejskiej od zewnętrznych dostawców energii da się osiągnąć przede wszystkim dzięki ambitnym przedsięwzięciom UE w zakresie ochrony środowiska, takim jak pakiet „Gotowi na 55” czy przestawienie się na ekologiczne i zdecentralizowane dostawy energii. Skutecznymi narzędziami tej transformacji są wprowadzanie opłat emisyjnych i namacalne obniżanie emisyjności.
W opinii „Zapewnienie użyteczności ETS i CBAM dla miast i regionów UE” członkowie KR-u domagają się, aby zadbano o społeczną sprawiedliwość transformacji ku zrównoważonemu zaopatrzeniu w energię w regionach i miastach. W związku z tym środki z funduszu modernizacji UE ETS, który ma na celu poprawę efektywności energetycznej, należałoby udostępnić regionom, aby zagwarantować, że opodatkowanie emisji dwutlenku węgla będzie się przyczyniało do spójności terytorialnej UE, a nie ją osłabiało.
Peter Kurz, burmistrz Mannheim i sprawozdawca wspomnianej opinii, zauważył: Odpowiedzią na wojnę na Ukrainie nie może być kwestionowanie skutecznych narzędzi transformacji, zwłaszcza wprowadzenia opłat emisyjnych. Wręcz przeciwnie, wojna jedynie utwierdza nas w wyznawanym od lat przekonaniu, że musimy odejść od paliw kopalnych i że jednocześnie powinniśmy zadbać o to, by podczas transformacji nikt ani żaden region nie pozostał na uboczu. Musimy dopilnować, aby pakiet „Gotowi na 55” sprawdził się w przypadku miast i regionów. W tym celu powinniśmy włączyć je zarówno w zreformowany system handlu emisjami, jak i w tworzenie mechanizmu dostosowywania cen na granicach, a zarazem powinniśmy chronić najsłabsze grupy i obszary za pośrednictwem społecznego funduszu klimatycznego.
Przedstawiciele regionów i miast podkreślili również, że należy uwzględnić władze lokalne i regionalne podczas oceny i przeglądu nowego systemu handlu emisjami oraz że potrzeba skutecznej współpracy między ETS a CBAM, aby w regionach UE stworzyć neutralną dla klimatu i konkurencyjną gospodarkę. Potencjalny efekt dystrybucyjny ustalania opłat emisyjnych należy kształtować sprawiedliwie, stosując się do następujących zasad: trzeba zapewnić solidarność i sprawiedliwość między państwami członkowskimi oraz w ich obrębie podczas wdrażania systemu ETS i mechanizmu CBAM, a także uwzględnić terytorialne skutki tych środków, zwłaszcza w regionach, które już przechodzą głębokie zmiany w następstwie swojego rozwoju społeczno-gospodarczego.
Władze lokalne i regionalne odgrywają ważną rolę w realizacji środków łagodzących zmianę klimatu, w szczególności odnośnie do nowego systemu handlu emisjami dla sektora transportu drogowego i budownictwa. Przywódcy lokalni i regionalni wzywają zatem do włączenia regionów i miast w podział dochodów z systemu ETS. Wnoszą też, aby władze lokalne i regionalne zarządzały co najmniej 20% dochodów pochodzących z aukcji uprawnień w ramach ETS. Ponadto istotne jest, aby dochody ze zreformowanego systemu handlu emisjami były wykorzystywane do finansowania działań w dziedzinie klimatu.
Kontakt:
Theresa Sostmann
tel. +32 2282 2457
Theresa.Sostmann@cor.europa.eu