Sprawą nadrzędną jest ustalenie celu w zakresie priorytetowego potraktowania efektywności energetycznej na poziomie lokalnym i regionalnym jako podstawy optymalnego przejścia
na bardziej zintegrowany system energetyczny.
Europejski Komitet Regionów (KR) przedstawił opinię w sprawie strategii UE na rzecz integracji systemów energetycznych opublikowanej przez Komisję Europejską w lipcu 2020 r. Obecnie system energetyczny UE jest technicznie i ekonomicznie nieefektywny, co powoduje znaczne straty w postaci ciepła odpadowego i niskiej efektywności energetycznej. Produkcja i zużycie energii odpowiadają za 75% emisji gazów cieplarnianych w UE. Zintegrowany system energetyczny ma zatem kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celu Europejskiego Zielonego Ładu, czyli neutralności klimatycznej do 2050 r.
Integracja systemu energetycznego odnosi się do planowania i eksploatacji tego systemu jako całości oraz uwzględnienia różnych nośników energii – prądu elektrycznego, ogrzewania, chłodzenia, gazu, paliw stałych i ciekłych – infrastruktury i wielu sektorów przeznaczenia, takich jak budownictwo, transport lub przemysł.
Opinia KR-u „Impuls dla gospodarki neutralnej dla klimatu: strategia UE dotycząca integracji systemu energetycznego” koncentruje się na zasadzie „efektywność energetyczna przede wszystkim”, zwiększeniu produkcji energii ze źródeł odnawialnych, integracji i wzmocnieniu pozycji władz lokalnych i regionalnych, konsumentów i przedsiębiorstw w transformacji energetyki oraz zapewnieniu, by droga do neutralności klimatycznej opierała się na zasadach spójności i nie prowadziła do wzrostu cen energii dla obywateli i przedsiębiorstw.
Sprawozdawca KR-u Gunārs ANSIŅŠ (LV/Renew Europe) , zastępca burmistrza miasta Lipawa, stwierdził: Strategia UE dotycząca integracji systemu energetycznego jest istotna dla ożywienia gospodarczego na poziomie lokalnym i regionalnym, zwłaszcza po kryzysie związanym z pandemią COVID-19. Ważne jest ustalenie celu w zakresie priorytetowego potraktowania efektywności energetycznej na poziomie lokalnym i regionalnym. Integracja systemów może również pomóc władzom lokalnym i regionalnym w zwiększeniu efektywności energetycznej dzięki wykorzystaniu dostępnych zasobów do przechodzenia na bardziej efektywne technologie energetyczne.
Unijne zgromadzenie przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do systematycznego angażowania władz lokalnych i regionalnych w transformację sektora energetycznego, a w szczególności w opracowywanie krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu. KR ponawia swój apel o ustanowienie wielopoziomowych dialogów na temat klimatu i energii, a także wielopoziomowych platform w celu promowania aktywnego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, przedsiębiorstw i innych kluczowych zainteresowanych stron w zarządzanie transformacją energetyki.
Zwraca też uwagę, że regiony europejskie znacznie różnią się między sobą, nawet w granicach poszczególnych krajów, pod względem zapotrzebowania na energię elektryczną, potencjału produkcyjnego i dostępnej infrastruktury. W związku z tym, oprócz międzynarodowych połączeń między systemami, należy podjąć dalsze wysiłki na rzecz rozwoju infrastruktury wewnątrzkrajowej i międzyregionalnej, przy jednoczesnym zwiększeniu przepustowości połączeń transnarodowych.
KR podkreśla, że lokalny potencjał w zakresie produkcji i magazynowania energii odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu ciągłego funkcjonowania infrastruktury krytycznej we wszystkich regionach. Komitet zwraca też uwagę na potrzebę usunięcia barier fizycznych, aby zapewnić rozwój wysokiej jakości połączeń między wszystkimi regionami UE, które zagwarantują prawdziwą integrację systemu elektroenergetycznego.
KR ponownie podkreśla potrzebę dalszego zwiększania produkcji energii ze źródeł odnawialnych i zgadza się z Komisją Europejską co do potencjału morskiej energii odnawialnej oraz konieczności wspierania nowych technologii pozwalających wykorzystywać morze do produkcji energii ze źródeł odnawialnych (np. z pływów i fal oraz za pomocą pływających farm wiatrowych i słonecznych). Ponadto członkowie są zgodni co do tego, że należy koniecznie zadbać o przekwalifikowanie i doskonalenie umiejętności siły roboczej, zgodnie z konkretnymi potrzebami branży energii z morskich źródeł odnawialnych.
Biorąc pod uwagę, że UE odpowiada za zaledwie 5% światowych emisji metanu, zgromadzenie miast i regionów UE wskazuje, że nawet najbardziej ambitne unijne plany dotyczące redukcji emisji będą miały niewielki wpływ na ograniczenie ogólnych emisji gazów cieplarnianych na świecie.
Przywódcy lokalni i regionalni opowiadają się stanowczo za tym, by przywóz towarów na unijny rynek wewnętrzny był dozwolony jedynie z państw (lub ich części), które stosują takie same normy redukcji emisji gazów cieplarnianych, co UE. Jest to jedyny sposób, aby zagwarantować, że unijne cele klimatyczne nie osłabią globalnej konkurencyjności UE i jej przedsiębiorstw.
Ponieważ Unia Europejska nadal importuje 58% energii, głównie w formie ropy naftowej i gazu, integracja systemu energetycznego UE poprawi bezpieczeństwo dostaw oraz zmniejszy zależność od paliw kopalnych i ograniczy ich wykorzystanie. Lepsza integracja systemów energetycznych przyczyni się również do zwiększenia oszczędności energii oraz dywersyfikacji i lokalizacji produkcji energii. Dzięki temu europejska gospodarka stanie się bardziej odporna, co jest kluczowym aspektem w przypadku kryzysu.
Projekt opinii został przedstawiony na sesji plenarnej KR-u w dniach 5–7 maja 2021 r.
Kontekst:
W strategii integracji systemu energetycznego opracowanej przez Komisję Europejską przedstawiono wizję przyspieszenia przejścia na bardziej zintegrowany system energetyczny wspierający czystą energię i gospodarkę neutralną dla klimatu, przy jednoczesnym zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego, ochronie zdrowia i środowiska oraz promowaniu wzrostu gospodarczego i wiodącej pozycji w przemyśle na świecie. Więcej informacji na ten temat można znaleźć tutaj .
Opinia „Impuls dla gospodarki neutralnej dla klimatu: strategia UE dotycząca integracji systemu energetycznego” wchodzi w zakres kompetencji grupy roboczej KR-u „Zielony Ład w terenie” . Grupa ta, utworzona w czerwcu 2020 r. , składa się z trzynaściorga lokalnych i regionalnych demokratycznie wybranych przedstawicieli , a jej celem jest dbanie o to, by miasta i regiony UE uczestniczyły bezpośrednio w opracowywaniu, realizacji i ocenie licznych inicjatyw w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, który jest unijną strategią zrównoważonego wzrostu na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.
Kontakt:
David Crous
tel. +32 (0) 470 88 10 37
david.crous@cor.europa.eu