Przywódcy lokalni i regionalni z całej UE wraz z posłami do Parlamentu Europejskiego wezwali do podjęcia bardziej konkretnych działań w celu ochrony obywateli przed skutkami rekordowych cen energii w UE.

Zastępczyni burmistrza Budapesztu Kata Tüttő (HU/PES), przemawiając na pierwszym posiedzeniu jako przewodnicząca Komisji ENVE i grupy roboczej „Zielony Ład w terenie” w Europejskim Komitecie Regionów, podkreśliła, że nie ma czasu, by spocząć na laurach, ponieważ 2022 r. ma decydujące znaczenie dla transformacji ekologicznej. Musimy utrzymać wysoki poziom ambicji i mocne zobowiązania. Poczynając od Europejskiego prawa o klimacie, a kończąc na pakiecie „Gotowi na 55”, miasta i regiony muszą współpracować z instytucjami UE, aby osiągnąć cele Europejskiego Zielonego Ładu. Muszą również zająć się nowymi formami ubóstwa energetycznego i ubóstwa związanego z mobilnością w toku transformacji w kierunku neutralności klimatycznej, tak aby nikt nie pozostał w tyle.

W opinii KR-u z 2019 r. Kata Tüttő zwracała już uwagę na fakt, że podstawowych cen energii dla gospodarstw domowych nie można pozostawić samoregulacji rynku .

Uczestnicy 9. posiedzenia grupy roboczej „Zielony Ład w terenie”, które koncentrowało się na pakiecie Komisji Europejskiej „Gotowi na 55”, gremialnie podzielali obawy dotyczące społeczno-gospodarczego wpływu rekordowych cen energii. Członkowie KR-u i posłowie do PE zgodzili się co do pilnej potrzeby zwiększenia efektywności energetycznej, co nie tylko przyczyni się do znacznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, ale również będzie miało znaczący wpływ na rachunki za energię otrzymywane przez obywateli.

Władze regionalne i lokalne jako właściciele i zarządcy dużych zasobów budowlanych mają do odegrania ważną rolę w poprawie efektywności energetycznej – podkreślił Rafał Trzaskowski (PL/EPL). Prezydent Warszawy i sprawozdawca opinii KR-u „Zmiana dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej” przypomniał o potrzebie ambitnej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, aby osiągnąć cel Europy neutralnej dla klimatu i zwalczenia ubóstwa energetycznego . Podkreślił: Efektywność energetyczna w gospodarstwach domowych i budynkach publicznych ma kluczowe znaczenie dla obniżenia rachunków za energię, gdy ceny osiągają niezwykle wysokie poziomy . Rafał Trzaskowski, który jest także przedstawicielem KR-u w zarządzie politycznym Porozumienia Burmistrzów, dodał: Musimy zwiększyć efektywność energetyczną bez względu na źródła energii . Z zadowoleniem przyjął nową unijną systematykę, lecz wezwał Komisję Europejską do przyznania funduszy bezpośrednich jako warunku tego, by miasta i regiony mogły pomyślnie realizować cele w zakresie efektywności energetycznej.

Burmistrz Mannheim Peter Kurz (DE/PES) zaproponował, aby miasta i regiony bezpośrednio zarządzały częścią dochodów z systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS). Sprawozdawca KR-u w sprawie ETS2 i mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO ₂ (CBAM) dodał: CBAM i ETS2 to kluczowe elementy pakietu „Gotowi na 55”. Ustalanie cen emisji CO ₂ okazało się skutecznym instrumentem politycznym przechodzenia do dekarbonizacji, od której nie ma alternatywy. Musimy jednak zadbać o to, by zrekompensować jego skutki, tak aby żaden obywatel ani region nie pozostał w tyle.

Peter Liese (EPL), sprawozdawca Parlamentu Europejskiego w sprawie systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS), ostrzegł, że państwa członkowskie nie wykorzystują w wystarczającym stopniu źródeł budżetu UE i dochodów z ETS na projekty dotyczące efektywności energetycznej. Natomiast Pernille Weiss , kontrsprawozdawczyni PE ds. dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, podkreśliła potrzebę osiągnięcia wyważonych ambicji i wdrożenia narzędzi, które można dostosować do specyfiki każdego terytorium, kwalifikując miasta jako wiodące wzorce do naśladowania w transformacji energetycznej.

Mirja Vehkaperä (FI/Renew Europe), członkini KR-u i Rady Miasta Oulu, uznaje również, że konieczna jest bezpośrednia interwencja rządów centralnych państw członkowskich na większą skalę. Ludzie są sfrustrowani rosnącymi cenami energii, a w szczególności wzrostem opłat za przesył energii elektrycznej – stwierdziła. Zimą dużo energii wykorzystuje się do ogrzewania i transportu. Rządy krajowe muszą przyjąć na siebie odpowiedzialność za zrównoważenie tego wzrostu cen energii dla obywateli .

Bernd Voss (DE/Zieloni), poseł do parlamentu kraju związkowego Schlezwik-Holsztyn, podkreślił, że nie można zrzucać winy za podwyżki cen energii na konieczność ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i osiągnięcia celów klimatycznych UE. Kryzys związany z wysokimi cenami energii nie wynika z ambicji UE w zakresie ochrony klimatu, lecz z zależności od paliw kopalnych i z ich wzrastających cen – stwierdził. W perspektywie krótkoterminowej potrzebujemy ukierunkowanego wsparcia dla obywateli znajdujących się w trudnej sytuacji, tak aby byli w stanie się przemieszczać i by mieszkali w ogrzanych domach. Energia efektywna kosztowo i niezależność energetyczna UE zostaną osiągnięte jedynie dzięki szybkiemu rozwojowi produkcji energii ze źródeł odnawialnych w UE.

Zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych ma kluczowe znaczenie dla sprostania obecnemu kryzysowi energetycznemu – stwierdził Andries Gryffroy (BE/EA), poseł do parlamentu flamandzkiego i sprawozdawca opinii „Przegląd dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii” KR-u. Wzmocnienie lokalnej produkcji energii ze źródeł odnawialnych jest niezbędne, aby pomóc UE w osiągnięciu zerowych emisji netto, ale jest również sposobem na zmniejszenie zależności od państw trzecich w odniesieniu do importu paliw kopalnych i ich wysokich i niestabilnych cen. Aby zagwarantować obywatelom i przedsiębiorstwom zrównoważoną, sprawiedliwą i przystępną cenowo transformację, nowe przepisy powinny być na tyle proste i elastyczne, aby uwzględniały specyfikę każdego regionu przy jednoczesnym zachowaniu zasady neutralności technologicznej.

Według Eurostatu 31 mln Europejczyków żyje w ubóstwie energetycznym. Tjisse Stelpstra (NL/EKR), minister regionalny w prowincji Drenthe, podkreślił, że transformacja neutralna dla klimatu musi być inkluzywna i sprawiedliwa i nie może pociągać za sobą dodatkowych obciążeń dla obywateli UE . Dodał: Naszym obowiązkiem jest zapewnienie, by ogrzewanie domów, gotowanie i wykorzystywanie energii elektrycznej pozostały przystępne cenowo dla wszystkich .

Stefano Grassi z Komisji Europejskiej, szef gabinetu komisarz ds. energii Kadri Simson, podkreślił wiodącą rolę, jaką sektor publiczny powinien odgrywać w efektywności energetycznej, dodając, że unijny Społeczny Fundusz Klimatyczny o wartości 140 mld EUR będzie ukierunkowany na wsparcie efektywności energetycznej zarówno w sektorze budowlanym, jak i w sektorze transportu – dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.

Członkini gabinetu wiceprzewodniczącego wykonawczego Fransa Timmermansa Olivia Gippner zaakcentowała, że w każdym dossier pakietu „Gotowi na 55” zasadę przewodnią stanowią sprawiedliwość i podział obciążeń między państwa członkowskie. Miasta i regiony są potrzebne za wszelką cenę – stwierdziła Olivia Gippner, podkreślając, że władze lokalne i regionalne odgrywają zasadniczą rolę w tworzeniu ram wspomagających, jak też w wykrywaniu przypadków ubóstwa energetycznego, aby lepiej ukierunkować nowy Społeczny Fundusz Klimatyczny UE.

Wśród posłów do Parlamentu Europejskiego, którzy wzięli udział w debacie, znaleźli się również Mohammed Chahim (S&D), sprawozdawca w sprawie mechanizmu CBAM oraz Paolo Borchia (ID), kontrsprawozdawca komisji ITRE w sprawie dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii.

Kontekst

„Gotowi na 55” to plan Unii Europejskiej dotyczący ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 55 % do 2030 r. Pakiet obejmuje przegląd kilku dyrektyw oraz nowe dyrektywy i został zaproponowany przez Komisję Europejską w lipcu 2021 r. Kliknij tutaj, aby przejść do kalendarza legislacyjnego Parlamentu Europejskiego.

W październiku 2021 r. Komisja Europejska przedstawiła zestaw narzędzi obejmujący zarówno krótko-, jak i średnioterminowe środki, które rządy krajowe mogą wprowadzić w celu ochrony konsumentów przed rosnącymi cenami energii. Więcej informacji można znaleźć tutaj .

Transformacja ekologiczna zajmuje centralne miejsce w przedstawionym wczoraj ósmym sprawozdaniu w sprawie spójności . W sprawozdaniu uznano nadzwyczajne wyzwania, przed którymi stoją władze lokalne i regionalne w związku ze zmianą klimatu, oraz potrzebę strategicznego przystosowania się do zmiany klimatu i dodatkowych inwestycji w infrastrukturę i kapitał ludzki, ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływania i trudności na szczeblu terytorialnym. Uznaje się wartość dodaną podejścia ukierunkowanego na konkretny obszar, takiego jak strategie inteligentnej specjalizacji zgodnie z modelem mechanizmu sprawiedliwej transformacji. Wyniki prac KR-u są dostępne na tej stronie internetowej .

Sprawozdawcami KR-u w sprawie pakietu „Gotowi na 55” są:

• Peter Kurz (DE/PES), burmistrz Mannheim, sprawozdawca w sprawie „Uruchomienie systemu handlu uprawnieniami do emisji i mechanizmu dostosowawczego ceny dwutlenku węgla na granicy dla miast i regionów UE”
• Rafał Kazimierz Trzaskowski (PL/EPL), prezydent Warszawy, sprawozdawca w sprawie „Zmiana dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej z myślą o realizacji nowych celów klimatycznych na 2030 r."
• Andries Gryffroy (BE/EA), poseł do parlamentu flamandzkiego, sprawozdawca w sprawie „Zmiana dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii z myślą o realizacji nowych celów klimatycznych na 2030 r.".
• Csaba Borboly (RO/EPL), przewodniczący Rady Okręgu Harghita, sprawozdawca opinii „W kierunku sprawiedliwego społecznie wdrożenia Zielonego Ładu”
• Joan Calabuig Rull (ES/PES), sekretarz regionalny ds. Unii Europejskiej i stosunków zewnętrznych rządu Walencji, sprawozdawca w sprawie „Nowa strategia leśna UE na 2030 r.”
• Adrian Ovidiu Teban (RO/EPL), burmistrz miasta Cugir, sprawozdawca opinii „W kierunku bezemisyjnego transportu drogowego: rozwój infrastruktury paliw alternatywnych i wzmocnienie norm emisji CO ₂ ”
• Åsa Ågren Wikström (SE/EPL), członkini zgromadzenia okręgowego, okręg Västerbotten, sprawozdawczyni w sprawie „Przegląd rozporządzeń LULUCF i ESR”