Utrata młodych i wykształconych pracowników to ogromne wyzwanie dla społeczności lokalnych w całej Unii Europejskiej. Europejski Komitet Regionów (KR) przestrzega, że jeśli nie rozwiąże się problemu nierównowagi społecznej i gospodarczej między regionami wysyłającymi i przyjmującymi pracowników, zjawisko drenażu mózgów będzie zagrożeniem dla długoterminowej stabilności projektu europejskiego. Opinia sporządzona i przedstawiona przez Emila Boca (RO/EPL), burmistrza Klużu-Napoki i byłego premiera Rumunii, została przyjęta na sesji plenarnej KR-u w dniu 12 lutego.

Według globalnego indeksu konkurencyjności państwa członkowskie na wschodzie i południu UE znajdują się obecnie wśród krajów najmniej zdolnych do zatrzymania talentów. Przykładowo niemal 3 mln Rumunów mieszka dziś w innym państwie członkowskim, a zjawisko to dotyczy w szczególności wysoko wykwalifikowanych pracowników. Rodzi to błędne koło, gdyż utrudnia przejście na zrównoważony i konkurencyjny model gospodarczy bazujący na produktach o wysokiej wartości dodanej i na gospodarce opartej na wiedzy.

„Niezwykle ważne jest osiągnięcie równowagi między dwoma podstawowymi zasadami Unii Europejskiej, a mianowicie swobodnym przepływem siły roboczej oraz konwergencją gospodarczą i społeczną między regionami. Obywatele i pracownicy muszą mieć możliwość swobodnego przemieszczania się w obrębie UE, jednak decyzja o tym powinna stanowić ich wolny wybór, a nie być dyktowana ubóstwem i niewielkimi możliwościami gospodarczymi” – zwraca uwagę Emil Boc.

Dlatego też Komitet wzywa nową Komisję Europejską, by zdwoiła wysiłki w celu zmniejszenia dysproporcji regionalnych za pomocą dostosowanej do potrzeb polityki oraz instrumentów łączących politykę spójności z innymi źródłami finansowania. Z radością przyjmuje podjęte przez Komisję zaangażowanie polityczne na rzecz sprawiedliwej płacy minimalnej, gdyż rozwiązałoby to problem warunków życia i pracy oraz miało bezpośredni wpływ na jakość życia w regionach wysyłających.

W opinii KR-u proponuje się, by stworzyć mechanizm na szczeblu UE służący integrowaniu i koordynacji działań politycznych dotyczących drenażu mózgów, ponieważ wszystkimi aspektami tego zjawiska (pozyskiwanie specjalistów, marnotrawstwo talentów, przepływ wykwalifikowanej kadry, migracja powrotna) należy się zajmować wspólnie z poziomem lokalnym, regionalnym i krajowym. Szczególną uwagę trzeba poświęcić eliminowaniu czynników strukturalnych pogłębiających drenaż mózgów, takich jak brak edukacji, transportu czy infrastruktury cyfrowej. Władze lokalne i regionalne są w stanie najlepiej określić swoje konkretne atuty oraz potrzebne talenty i strategie.

„Zadaniem miast i regionów jest rozwój innowacyjnych strategii politycznych na rzecz zatrzymywania i ponownego przyciągania talentów. Poprawa jakości życia to bardzo ważne narzędzie w tym zakresie” – podkreśla sprawozdawca Emil Boc, wskazując, że obszar metropolitalny Kluż-Napoka zdołał w ciągu ostatnich 20 lat znacznie zwiększyć liczbę ludności. W ciągu ostatniej dekady miasto osiągnęło najwyższy poziom wzrostu i plasuje się wśród najlepszych miast rumuńskich w światowym indeksie jakości życia . Burmistrz wyjaśnia, że osiągnięto to za pomocą partycypacyjnego modelu zarządzania obejmującego uniwersytety, sektor prywatny, organizacje pozarządowe, obywateli i administrację publiczną, z naciskiem na rozwój gospodarki opartej na wiedzy i ekosystemów innowacji, a także na tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, edukacji i usług takich jak działalność kulturalna.

„Miasta i regiony mogą zwiększyć swoją atrakcyjność poprzez promowanie polityk i instrumentów mających na celu rozwój lokalnej przedsiębiorczości, samozatrudnienia i alternatywnych modeli rozwoju biznesu. Ważnym motorem lokalnego wzrostu i rozwoju są partnerstwa między władzami lokalnymi, przedsiębiorstwami i uniwersytetami. Istotne jest to, by uznać rolę uczelni oraz organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego w rozwoju lokalnym w ramach gospodarki opartej na wiedzy” – dodaje sprawozdawca.

Więcej informacji:

Rada ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu przeprowadzi 20 lutego 2020 r. debatę orientacyjną pt. „Przepływ mózgów – siła napędowa europejskiego obszaru edukacji”. Sprawozdawca Emil Boc na zaproszenie chorwackiej prezydencji Rady UE przedstawił projekt opinii KR-u na posiedzeniu Komitetu ds. Edukacji w Radzie w dniu 23 stycznia. Prezydencja chorwacka uwzględniła w swoich priorytetach zrównoważoną mobilność naukowców i badaczy, promowanie wysokiej jakości uczenia się przez całe życie oraz rozwój umiejętności dopasowanych do przyszłych miejsc pracy.

W listopadzie 2018 r. KR opublikował badanie Addressing brain drain: The local and regional dimension [Przeciwdziałanie drenażowi mózgów: wymiar lokalny i regionalny], w którym przedstawiono 30 udanych inicjatyw zrealizowanych przez władze lokalne i regionalne w 22 państwach członkowskich, pokazując tym samym, w jaki sposób regiony mogą zwiększyć swoją atrakcyjność.

Kontakt:

Lauri Ouvinen

tel. +32 22822063

lauri.ouvinen@cor.europa.eu