Dekarbonizacja transportu ma kluczowe znaczenie dla walki z kryzysem klimatycznym oraz poprawy zdrowia i poziomu życia obywateli. W opiniach w sprawie transeuropejskiej sieci transportowej i nowych ram mobilności miejskiej przyjętych na sesji plenarnej w dniu 11 października Europejski Komitet Regionów (KR) apeluje o lepsze zasady i odpowiednie środki finansowe, aby połączyć różne obszary UE za pośrednictwem dostępnych i zrównoważonych sieci transportowych oraz rozwijać bezemisyjne i przystępne cenowo systemy transportu miejskiego.
Europejskie miasta i regiony odgrywają ważną rolę w promowaniu i rozwijaniu dostępnego i zrównoważonego transportu w UE. Odgrywają one wiodącą rolę w realizacji celów w zakresie obniżenia emisyjności uzgodnionych na szczeblu UE oraz w rozwoju sieci transportowych dla wszystkich obszarów UE. Sieci te wzmacniają spójność społeczną, gospodarczą i terytorialną oraz ograniczają rosnące ryzyko ubóstwa związanego z mobilnością na obszarach wiejskich.
Na sesji plenarnej w dniu 11 października członkowie Europejskiego Komitetu Regionów przyjęli opinie w sprawie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) i nowych ram mobilności miejskiej, wzywając do większego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w opracowywanie strategii politycznych i wytycznych dotyczących wdrażania zrównoważonych i dostępnych systemów transportowych w regionach i miastach UE.
Władze lokalne i regionalne aktywnie uczestniczą w planowaniu i finansowaniu infrastruktury transportowej na swoich terytoriach. W związku z tym w opinii „Wytyczne dotyczące rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T)”, przyjętej na sesji plenarnej 11 października, członkowie KR-u zaapelowali o większe zaangażowanie regionów w strukturę zarządzania transeuropejską siecią transportową (TEN-T).Podkreślili, że wyeliminowanie luk, usunięcie wąskich gardeł i barier technicznych w sektorze transportu jest najlepszym sposobem zapewnienia obywatelom europejskim konkretnej europejskiej wartości dodanej. W opinii stwierdza się, że wdrożenie i rozwój ogólnoeuropejskiej multimodalnej sieci transportowej TEN-T, z użyciem głównie najbardziej przyjaznych dla środowiska rodzajów transportu, zapewnia znaczną europejską wartość dodaną i stanowi podstawę spójności i łączności wszystkich regionów.
Emisje CO2 z sektora transportu, zwłaszcza z samochodów osobowych i dostawczych, odpowiadają za jedną trzecią całkowitych emisji gazów cieplarnianych w UE. Dzięki zapewnieniu infrastruktury na potrzeby mobilności niskoemisyjnej i bezemisyjnej TEN-T odegra ważną rolę w realizacji celów klimatycznych określonych w Europejskim Zielonym Ładzie i porozumieniu paryskim. Władze lokalne i regionalne zauważyły społeczno-gospodarcze korzyści płynące z projektów transgranicznych na swoich obszarach, ale podkreśliły, że TEN-T musi uwzględniać różnorodność wyzwań, przed którymi stoją regiony UE.
Członkowie KR-u podkreślili również znaczenie jasnych zasad promowania przyjaznych dla klimatu rodzajów transportu oraz zapewnienia, aby infrastruktura transportowa była dostosowana do skutków zmiany klimatu i związanych z nią nowych zagrożeń.
Isabelle Boudineau (FR/PES), członkini rady regionalnej Nowej Akwitanii i sprawozdawczyni tej opinii, powiedziała: Trudności w przywozie pszenicy i surowców zablokowanych obecnie w Ukrainie świadczą o tym, że stworzenie wydajnego europejskiego systemu transportowego jest czymś więcej niż potrzebą gospodarczą; jest to konieczność z punktu widzenia suwerenności europejskiej.Dlatego niezbędne jest ukończenie TEN-T poprzez realizację transgranicznych projektów transportowych.Musimy udoskonalić i lepiej zintegrować węzły miejskie z systemem transportu, aby swobodny przepływ osób i towarów stał się rzeczywistością dla wszystkich.
Jeśli chodzi o zaproponowane przez Komisję Europejską „Nowe ramy mobilności miejskiej”, członkowie KR-u podkreślili, że po dziesięcioleciach niedoinwestowania transportu publicznego pandemia COVID-19 i skutki rosyjskiej agresji na Ukrainę pogłębiają lukę w finansowaniu, z jaką borykają się władze lokalne i regionalne. Grozi to osłabieniem ich zaangażowania w świadczenie lepszych i czystszych usług transportowych dla obywateli zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich.
Ponieważ obszary miejskie odpowiadają obecnie za około 23% całkowitych emisji z transportu w UE, członkowie podkreślili w opinii w sprawie nowych ram mobilności miejskiej, że transport publiczny musi stanowić trzon mobilności w miastach w UE. Towarzyszyć mu powinny lepsze warunki dla zwiększonej aktywnej mobilności, a także mikromobilności i innych innowacyjnych rozwiązań.
Sprawozdawczyni Linda Gaasch (LU/Zieloni), członkini rady miejskiej Luksemburga, powiedziała: Postawienie na ruch pieszy i rowerowy, dalszy rozwój skutecznych systemów transportu publicznego i bezemisyjnych rozwiązań logistycznych to przyszłość mobilności w miastach.Opinia w sprawie ram mobilności miejskiej to silny sygnał KR-u adresowany do innych instytucji europejskich: miasta i regiony są gotowe na transformację w zakresie mobilności!
Ponadto w opinii stwierdza się, że aby zapewnić łączność obszarom podmiejskim i wiejskim oraz ograniczyć ubóstwo w zakresie mobilności, konieczne jest ogólne zwiększenie potencjału transportu publicznego oraz bardziej strategiczne podejście do innowacji (np. transport publiczny na żądanie). Dobrobyt gospodarczy ośrodków miejskich i ich otoczenia jest bezpośrednio związany z płynnością mobilności. Aby uzyskać tę płynność i osiągnąć cele UE w zakresie zrównoważonego rozwoju, konieczne jest zapewnienie władzom lokalnym i regionalnym lepszego dostępu do funduszy UE. W opinii wzywa się również do aktywniejszego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w rozwój polityki na szczeblu unijnym i krajowym, zwracając jednocześnie uwagę na znaczny niewykorzystany potencjał aktywnej mobilności (chodzenie pieszo i jazda na rowerze), która oferuje istotne dodatkowe korzyści zdrowotne i społeczne oraz wymaga bardzo niewielkich inwestycji.
Kontekst
Zaproponowany przez Komisję Europejską w grudniu 2021 r. przegląd polityki w zakresie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) dotyczy rozwoju ogólnoeuropejskiej multimodalnej sieci transportowej w celu zlikwidowania luk, usunięcia wąskich gardeł i barier technicznych oraz wzmocnienia spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej w UE. Polityka ta wspiera stosowanie innowacji, nowych technologii i rozwiązań cyfrowych we wszystkich rodzajach transportu, aby osiągnąć cele Europejskiego Zielonego Ładu. Celem jest lepsze wykorzystanie infrastruktury, zmniejszenie wpływu transportu na środowisko, zwiększenie efektywności energetycznej i bezpieczeństwa. Aby uwzględnić skutki rosyjskiej inwazji na Ukrainę dla transportu i infrastruktury, w lipcu 2022 r. Komisja zmieniła politykę TEN-T, wzmacniając połączenia transportowe z Ukrainą.
Aby wspierać przejście na czystszą, bardziej ekologiczną i inteligentną mobilność, w grudniu 2021 r. Komisja Europejska ogłosiła nowe ramy mobilności miejskiej. W ramach tych wzywa się do wzmocnienia sieci transportu publicznego, wydajnej bezemisyjnej logistyki miejskiej oraz lepszego zarządzania przepływami związanymi z mobilnością za pomocą węzłów multimodalnych i rozwiązań cyfrowych. Zawierają one również wytyczne dotyczące działań lokalnych i mają na celu wspieranie miast i regionów w ich roli kluczowych węzłów transportowych w ramach jednolitego rynku.
Aby wesprzeć realizację celów w zakresie zrównoważonego i przystępnego cenowo transportu we wszystkich europejskich miastach i regionach, Europejski Komitet Regionów ustanowił kampanię „Zielony Ład w terenie”. Inicjatywa ta ma na celu umieszczenie regionów i miast w centrum Europejskiego Zielonego Ładu, aby umożliwić lokalnym i regionalnym przywódcom podejmowanie działań w zakresie zmiany klimatu i skuteczniejszą realizację zrównoważonych projektów finansowanych przez UE w społecznościach lokalnych w całej Unii Europejskiej.
Kontakt:
Theresa Sostmann
tel.: +32 475999415
Theresa.Sostmann@cor.europa.eu