Na początku Tygodnia Wizji dla Obszarów Wiejskich członkowie Komitetu Regionów (KR-u) wyrazili zaniepokojenie, że obszary wiejskie mogą w mniejszym zakresie skorzystać z planów UE dotyczących odbudowy po COVID-19 na rzecz bardziej przyjaznej dla środowiska, cyfrowej i odporniejszej Europy. Na posiedzeniu Komisji Zasobów Naturalnych (NAT) KR-u członkinie i członkowie przyjęli oświadczenie, które w Parlamencie Europejskim poparł także zespół międzypartyjny ds. obszarów wiejskich, górskich, oddalonych oraz inteligentnych wsi. W oświadczeniu zdecydowanie odrzucono wszelkie plany sprzeczne z zasadą partnerstwa i zaapelowano o włączenie obszarów wiejskich w prace przygotowawcze.
Pandemia pogłębia wiele z już istniejących problemów na obszarach wiejskich i ponownie uwypukliła trudną sytuację tych regionów, zwłaszcza pod względem zdolności cyfrowych, jakości i świadczenia usług zdrowotnych, edukacji, dostępu do łączy szerokopasmowych, szczególnych potrzeb ludności, odporności łańcuchów dystrybucji i umiejętności w zakresie innowacji. Potrzebna jest jasna strategia, aby nie dopuścić do sytuacji, w której plany odbudowy zwiększą przepaść między słabiej rozwiniętymi społecznościami wiejskimi a obszarami miejskimi coraz szybciej zmierzającymi w kierunku zrównoważonego rozwoju i cyfryzacji. W przeciwnym razie ryzykujemy utratę kluczowej szansy na wzrost gospodarczy i społeczny w całej Unii, a także utratę konsensusu wśród przyszłych pokoleń na największej części obszarów UE.
Dariusz Strugała (PL/EA), Burmistrz Jaraczewa, Koordynator Grupy EA w Komitecie Regionów podkreślił: "Pandemia nadała dodatkowy wymiar i pilność poszukiwaniom ożywienia obszarów wiejskich, górskich i wyspiarskich w regionach w całej Unii Europejskiej. Obszary te zostały zdziesiątkowane przez zmniejszenie popytu na produkty rolne wraz z zamknięciem barów i restauracji, a także przez upadek turystyki w całej Unii Europejskiej. Były również bardziej narażone, ponieważ mają ograniczony dostęp do ośrodków medycznych, szpitali, transportu oraz słaby lub nieistniejący dostęp do internetu. Przepaść cyfrowa wpłynęła szczególnie na edukację i biznes. Aby zwiększyć atrakcyjność obszarów wiejskich, górskich i wyspiarskich jako miejsca do życia i pracy, konieczne jest przyspieszenie ich odbudowy poprzez lepszą koordynację wspólnej polityki rolnej, Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych, funduszu na rzecz odbudowy i odporności oraz innych odpowiednich programów finansowania przez Unię Europejską. Komitet Regionów od dawna domagał się uznania potrzeb obszarów wiejskich i obszarów o specyficznych warunkach geograficznych oraz uwzględnienia ich w odpowiedniej polityce Unii Europejskiej. W zeszłym roku mieliśmy okazję apelować o Agendę Obszarów Wiejskich i jako przedstawiciel największego polskiego stowarzyszenia obszarów wiejskich bardzo się cieszę, że Komisja Europejska naprawdę się nią interesuje. Władze lokalne czekają na konkretną propozycję Komisji Europejskiej w 2021 roku."
Członkinie i członkowie Komisji NAT obawiają się, że:
- w większości państw członkowskich regiony, a zwłaszcza regiony wiejskie, nie są wystarczająco zaangażowane w podejmowanie decyzji dotyczących opracowania krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności;
- obszary wiejskie mogą otrzymać mniej środków z instrumentu „Next Generation EU” ze względu na ramy strukturalne krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności oraz ich priorytety w zakresie metod działania i wdrażania, mimo że to właśnie regiony wiejskie zostały szczególnie dotknięte pandemią COVID-19;
- wiele funduszy zostanie przydzielonych w drodze zaproszenia do składania wniosków, co może osłabić zdolność obszarów wiejskich do dostępu do „Next Generation EU”, ponieważ mają one tradycyjnie większe problemy z budowaniem zdolności oraz dysponują mniejszym wsparciem technicznym w programowaniu i wydatkowaniu funduszy UE;
- obecne rozgraniczenie obszarów wiejskich prawdopodobnie nie w pełni odzwierciedla ich prawdziwy zasięg w Europie, gdyż pośrednie obszary szarej strefy najprawdopodobniej stoją przed takimi samymi wyzwaniami jak obszary wiejskie.
Członkinie i członkowie Komisji NAT wzywają:
- instytucje europejskie i rządy krajowe do włączenia władz lokalnych i regionalnych w opracowanie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności. Aby środki te były skuteczne, muszą mieć wymiar lokalny;
- państwa członkowskie do włączenia w dialog polityczny wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron. Regionów wiejskich nie można pozostawić w tyle, a ich potrzeby muszą zostać w pełni odzwierciedlone i uwzględnione w krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności;
- wszystkie odpowiednie podmioty instytucjonalne do uważnego monitorowania tego, jak wykorzystuje się fundusze „Next Generation EU” na szczeblu terytorialnym, aby zapewnić sprawiedliwy podział środków między regionami;
- państwa członkowskie i instytucje zarządzające do ułatwiania i uproszczenia dostępu obszarów wiejskich do funduszy „Next Generation EU”.
Oto lista członkiń i członków Komisji NAT oraz zespołu międzypartyjnego ds. obszarów wiejskich, górskich, oddalonych oraz inteligentnych wsi .
Kontakt:
Europejski Komitet Regionów
Andrew Gardner
tel. +32 473 843 981
andrew.gardner@cor.europa.eu
Zespół międzypartyjny Parlamentu Europejskiego ds. obszarów wiejskich, górskich, oddalonych oraz inteligentnych wsi
Adam Mouchtar
tel. +32 499 421 655
adam.mouchtar@europarl.europa.eu