Europejski Komitet Regionów wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do ustanowienia prostszych i szybszych mechanizmów finansowania dla władz lokalnych i regionalnych w celu realizacji projektów renowacyjnych.

Europejski Komitet Regionów (KR) jednomyślnie przyjął opinię w sprawie fali renowacji , unijnego planu poprawy charakterystyki energetycznej europejskich zasobów budowlanych. Budynki odpowiadają za 40% zużycia energii w Europie i 36% emisji gazów cieplarnianych. Ich renowacja ma zatem kluczowe znaczenie dla osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r. Miasta i regiony apelują o zmianę programów pomocy państwa i bardziej elastyczne zasady budżetowe w celu maksymalizacji inwestycji i renowacji, o ustalanie celów w zakresie renowacji budynków na szczeblu niższym niż krajowy oraz o włączenie odnawialnych źródeł energii do projektów renowacyjnych.

Po debacie plenarnej z unijną komisarz ds. energii Kadri Simson – sprawozdawca opinii KR-u w sprawie fali renowacji , członek rady gminy Signa (Florencja) i były przewodniczący regionu Toskania (2010–2020) Enrico Rossi (IT/PES) powiedział: Ekologiczna odbudowa gospodarcza zaczyna się w naszych domach. Dzięki fali renowacji jako podstawowemu filarowi Zielonego Ładu, możemy ożywić naszą gospodarkę, stworzyć 160 tys. miejsc pracy w sektorze budowlanym i zwalczać ubóstwo energetyczne, a jednocześnie osiągnąć nasze cele neutralności klimatycznej. Musimy zadbać o to, by zasoby nowych wieloletnich ram finansowych, planu odbudowy oraz funduszy krajowych i regionalnych były wykorzystywane na zasadzie synergii i nie zostały zużyte na inne cele. Aby zapewnić sukces fali renowacji, miasta i regiony muszą odgrywać kluczową rolę. Dlatego potrzebujemy konkretnych narzędzi, takich jak lokalny instrument pomocy technicznej, dostępny dla wszystkich władz lokalnych i regionalnych, by przeprowadzić falę renowacji oraz zorganizować szkolenia dla pracowników, w szczególności w MŚP, tak aby pomóc w tworzeniu większej liczby miejsc pracy.

KR wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do ustanowienia bezpośrednich mechanizmów finansowania dla władz lokalnych i regionalnych w celu realizacji projektów renowacyjnych. Apeluje również o przeprowadzenie zapowiedzianego przeglądu europejskich programów pomocy państwa na rzecz efektywności energetycznej budynków, by pokonać obecne bariery inwestycyjne.

Miasta i regiony wzywają Komisję Europejską do współpracy z państwami członkowskimi w celu ustanowienia bardziej elastycznych zasad budżetowych dla administracji lokalnych i regionalnych, tak aby zwiększyć ich zdolność do inwestowania w renowację istniejących budynków i tworzenie nowych mieszkań socjalnych. Komitet podkreśla również, że w celu wdrożenia fali renowacji Komisja i państwa członkowskie muszą udzielić znacznego wsparcia sektorowi budowlanemu, aby przezwyciężyć braki w wiedzy, jeżeli chodzi o umiejętności, technologie i przekwalifikowanie pracowników.

Fala renowacji musi być wspierana solidną pomocą techniczną dostępną dla wszystkich władz lokalnych i regionalnych. Członkowie opowiadają się za wzmocnieniem i decentralizacją instrumentu ELENA EBI poprzez usprawnienie modelu punktu kompleksowej obsługi, by zapewnić pomoc techniczną wszystkim władzom lokalnym i regionalnym oraz przedsiębiorstwom.

W swej opinii KR wzywa też Komisję Europejską i państwa członkowskie do pełnego włączenia fali renowacji do programów odbudowy i zwiększania odporności oraz do europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

Dodatkowe propozycje KR-u dotyczące pomyślnego wdrożenia fali renowacji na każdym obszarze obejmują:

• Środki mające na celu uniknięcie eksmisji uzasadnianych potrzebą renowacji. Komisja Europejska i wszystkie szczeble administracji rządowej muszą zapobiec przerzuceniu kosztów renowacji na najemców; podwyżki czynszów powinny być równoważone oszczędnościami energii.
• KR apeluje do Komisji Europejskiej, by wymagała od państw członkowskich pełnego i rzeczywistego włączenia władz lokalnych i regionalnych w opracowywanie i wdrażanie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności poprzez rozwijanie skutecznych wielopoziomowych dialogów na temat energii i klimatu.
• Fala renowacji musi być równomiernie rozłożona na mniej zurbanizowanych, bardziej oddalonych obszarach, w tym na obszarach wiejskich.
• Wspieranie obiegu zamkniętego w sektorze budowlanym oraz wzmocnienie mechanizmów certyfikacji, które zachęcają do wyboru materiałów i technik budowlanych w oparciu o ich cykl życia.
• Wzmocnienie lokalnych społeczności energetycznych i prosumentów poprzez zdecentralizowaną produkcję energii i zachęty do rozwijania modelu polegającego na wliczaniu w czynsz kosztów ogrzewania, co jest podstawową zasadą stosowaną w Szwecji i w Finlandii, zgodnie z którą właściciele nieruchomości są zachęcani do oszczędzania energii przy jednoczesnym zagwarantowaniu odpowiednich warunków wewnątrz budynku.
• Rozszerzenie analizy ubóstwa energetycznego poza pojedyncze gospodarstwa domowe i wykorzystanie modelu „obszarów produkcyjnych przyjaznych dla środowiska” jako użytecznego punktu odniesienia dla zaangażowania przemysłu wytwórczego w falę renowacji.
• Zapewnienie znacznego wsparcia sektorowi budowlanemu, który dotkliwie ucierpiał w wyniku kryzysu i w którym działa wiele małych przedsiębiorstw.
• Ambitniejsze działania na rzecz dekarbonizacji systemów ogrzewania i chłodzenia budynków mieszkalnych, które odpowiadają za ponad 80% całkowitego zużycia energii w budynkach w UE.
• Członkowie z zadowoleniem przyjmują Pakt na rzecz Klimatu i zobowiązują się do wspierania jego wdrażania, w szczególności poprzez zaangażowanie obywateli. KR uznaje fundamentalną rolę Paktu na rzecz Klimatu w zagwarantowaniu skutecznego wdrożenia fali renowacji oraz zapewnieniu zdolności i narzędzi władzom lokalnym i regionalnym.
• Członkowie wzywają Komisję Europejską do dalszego upowszechniania systemów zarządzania energią i modelowania informacji o budynku (BIM).
• Systematyczne stosowanie kryteriów zielonych zamówień publicznych w sektorze budowlanym w celu szybkiego zmniejszenia zużycia energii i zapewnienia szerokiego upowszechnienia bardziej zrównoważonych modeli zarządzania.
• Dane dotyczące zużycia energii w budynkach powinny być łatwo i bezpłatnie dostępne w całej UE.
• Określenie celów na szczeblu niższym niż krajowy w zakresie integracji odnawialnych źródeł energii w budynkach.
• KR popiera propozycję dotyczącą wskaźnika gotowości budynków do obsługi inteligentnych sieci, służącego mierzeniu gotowości budynków do integracji z inteligentnymi technologiami oraz podnoszeniu świadomości właścicieli i użytkowników budynków w tym zakresie.
• Zaktualizowanie ram dotyczących świadectw charakterystyki energetycznej w celu zwiększenia zasobów budowlanych posiadających takie świadectwa.
• Wymogi prawne dotyczące zakupu i renowacji wszystkich istniejących budynków publicznych, minimalne normy charakterystyki energetycznej i obowiązkowe cele dotyczące rocznych wskaźników renowacji muszą być elastyczne, aby uwzględnić różne cechy budynków i uwarunkowania na każdym obszarze.

Kontekst

Szacuje się, że 34–50 mln obywateli europejskich cierpi z powodu ubóstwa energetycznego. Opinia KR-u w sprawie fali renowacji zawiera apel do Komisji Europejskiej i państw członkowskich o obliczanie ubóstwa energetycznego na poziomie niższym niż regionalny.

Chociaż 75% istniejących budynków w UE uznaje się za nieefektywne energetycznie, renowacji corocznie poddaje się jedynie 1% budynków. Szacuje się, że fala renowacji może do 2030 r. stworzyć dodatkowe 160 tys. miejsc pracy w sektorze budowlanym. 

Renowacja zasobów budynków w UE jest jednym z kluczowych priorytetów Zielonego Ładu obok dekarbonizacji sektora transportu i ekologizacji miast, nie tylko ze względu na potencjalną zdolność do ograniczenia zarówno zużycia energii, jak i emisji CO ₂ , ale także jako siła napędowa zrównoważonego wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Sektor budowlany jest największym źródłem miejsc pracy na milion euro inwestycji ( MAE 2020 ).

Fala renowacji została zainicjowana 14 października 2020 r. komunikatem Komisji Europejskiej „Europejska fala renowacji – ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa jakości życia” . Jest to kluczowy filar planu działania na rzecz Europejskiego Zielonego Ładu .

Celem fali renowacji jest usunięcie barier utrudniających renowację budynków. Grupa Instytucji Finansowych ds. Efektywności Energetycznej ( EEFIG ) wskazała sześć rodzajów barier: bariery strukturalne, bariery informacyjne, niedoskonałości rynku, brak wiedzy fachowej, kombinację czynników utrudniających agregowanie projektów lub stosowanie bardziej efektywnych podejść na poziomie lokalnym oraz bariery regulacyjne. Wszystkie te przeszkody mają bezpośredni wpływ na władze lokalne i regionalne i ograniczają ich zdolność do większych inwestycji w projekty energooszczędne.

Renowacja budynków jest kluczowym priorytetem Zielonego Ładu w terenie (GDGL) , nowej inicjatywy Europejskiego Komitetu Regionów, której celem jest umieszczenie miast i regionów w centrum transformacji UE w kierunku neutralności klimatycznej. Realizację tej inicjatywy rozpoczęto 15 czerwca 2020 r. od utworzenia specjalnej grupy roboczej złożonej z 13 członków . Komunikat prasowy można przeczytać tutaj . Zapoznaj się z 200 najlepszymi praktykami związanymi z Zielonym Ładem na naszej mapie internetowej .

Kontakt:

David Crous

david.crous@cor.europa.eu

+32 (0) 470 88 10 37