Partnerstwo koncentruje się na skuteczniejszym i terminowym wdrożeniu spójności, uruchomieniu nowych programów na okres po 2021 r. i zapewnieniu komplementarności z funduszami odbudowy.

Komisarz do spraw spójności i reform Elisa Ferreira, wiceprezeska EBI Liliana Pawłowa oraz członkinie i członkowie Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u) wzywają do szeroko zakrojonej mobilizacji w celu uniknięcia opóźnień lub utraty zasobów, a także do dopilnowania, by każde wydatkowane euro przyczyniało się do sprawiedliwego i trwałego ożywienia gospodarczego.

Fundusze spójności okazały się kluczowe w czasie pandemii, ale po przeprogramowaniu, które umożliwiły nowe nadzwyczajne i elastyczne przepisy, do końca 2023 r. nadal trzeba wydać prawie 40% środków przydzielonych na lata 2014–2020. Jednocześnie władze krajowe i regionalne uruchamiają nowe programy polityki spójności o wartości około pół biliona euro do 2027 r. Zadania te są jeszcze trudniejsze ze względu na fakt, że nadzwyczajne inwestycje wspierane przez Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności pochłaniają większość zdolności administracyjnych rządów krajowych, regionalnych i lokalnych.

Debata, która odbyła się na sesji plenarnej KR-u 27 stycznia, dotyczyła głównie sposobów zadbania o to, by polityka spójności i fundusze na rzecz odbudowy przyniosły w porę korzyści wszystkim obywatelom.

Nasz Komitet i jego partnerzy w ramach Sojuszu na rzecz Spójności połączą siły z Komisją Europejską i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym w celu przyspieszenia realizacji obecnych programów polityki spójności i uruchomienia kolejnych programów w odpowiednim czasie, tak aby zapewnić rezultaty ludziom i społecznościom lokalnym w największym stopniu dotkniętym pandemią, zmniejszyć dysproporcje społeczne, gospodarcze i terytorialne między regionami UE, stawić czoła zmianie klimatu i wzmocnić odporność. Było to główne przesłanie uwypuklone przez przewodniczącego KR-u Apostolosa Tzitzikostasa podczas debaty plenarnej, w której uczestniczyli również przedstawicielki i przedstawiciele głównych europejskich stowarzyszeń terytorialnych. Apostolos Tzitzikostas podkreślił potężną pracę sieci #CohesionAlliance i strategiczny wspólny plan działania podpisany na początku tego tygodnia przez KR i DG REGIO Komisji Europejskiej w celu ułatwienia skuteczniejszego wykorzystania funduszy w terenie i promowania spójności jako podstawowej wartości we wszystkich obszarach polityki UE.

Europejska komisarz do spraw spójności i reform Elisa Ferreira zwróciła uwagę, że realizacja programów na lata 2014–2021, w tym mechanizmu kryzysowego REACT-EU, przebiega sprawnie, chociaż w latach 2022 i 2023 konieczne będą nadzwyczajne wysiłki w celu zainwestowania nadal dostępnych środków finansowych. Państwa członkowskie powinny również przyspieszyć przygotowanie programów na bieżący okres programowania. Obecnie nadszedł czas na uruchomienie nowych programów. Wszystkie programy muszą zostać przyjęte do końca 2022 r. Państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, powinny jak najszybciej przedłożyć swoje programy. Niemniej zawsze wyraźnie podkreślałam, że szybkość nie może zagrażać jakości – stwierdziła Elisa Ferreira .

Liliana Pawłowa , wiceprezeska Europejskiego Banku Inwestycyjnego, stwierdziła podczas debaty plenarnej: EBI postanowił zwiększyć finansowanie biedniejszych regionów Europy i przyjął dokument orientacyjny dotyczący spójności, w którym jasno określono nowe ambicje naszych działań na rzecz spójności na najbliższych siedem lat. Po raz pierwszy wyznaczyliśmy odrębny i ambitny cel w zakresie finansowania regionów słabiej rozwiniętych: do 2025 r. 23% całkowitego finansowania EBI w UE powinno być przeznaczone dla tych regionów. Również do 2025 r. EBI zamierza przeznaczyć 45% swojego finansowania unijnego na projekty w regionach w okresie przejściowym i w regionach słabiej rozwiniętych. EBI zobowiązał się ponadto do zwiększenia ogólnego wsparcia na rzecz innowacji i rozwoju sektora prywatnego w regionach objętych polityką spójności oraz do finansowania zwłaszcza tych projektów, które jednocześnie osiągają cele w zakresie klimatu i spójności.

Inwestycje z wykorzystaniem funduszy strukturalnych UE zależą od zasady partnerstwa, która gwarantuje zaangażowanie wszystkich szczebli sprawowania rządów i społeczeństwa obywatelskiego w celu zagwarantowania, że każdy procent środków zostanie wydatkowany tam, gdzie jest to potrzebne; uproszczone podejście mające na celu zapewnienie możliwości inwestowania środków na odbudowę musi uzupełniać i wzmacniać te tradycyjne inwestycje, a nie narażać je na ryzyko.

Kontekst:

W dniu 25 stycznia przewodniczący KR-u Apostolos Tzitzikostas, komisarz do spraw spójności i reform Elisa Ferreira oraz przewodnicząca Komisji Polityki Spójności Terytorialnej i Budżetu UE (COTER) w KR-ze Nathalie Sarrabezolles podpisali wspólny plan działania na rzecz silnej odbudowy i sprawiedliwej transformacji. Komunikat prasowy można znaleźć tutaj. Pełny tekst deklaracji można przeczytać tutaj.

KR ocenił zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w bieżący proces programowania na lata 2021–2027 i przedstawił zalecenia dotyczące zwiększenia ich udziału w opinii przyjętej na październikowej sesji plenarnej w 2020 r. Ostateczny tekst jest dostępny tutaj .

Więcej informacji na temat prac KR-u w dziedzinie polityki spójności można znaleźć na stronie internetowej Komisji COTER oraz na stronie internetowej KR-u „Spójność – nasza podstawowa wartość”.

Do tej pory Komisja Europejska wypłaciła 253 mld euro (62% planowanych funduszy) w okresie programowania 2014–2020, co pozwala na wydatkowanie środków do 2023 r. Dane obejmują mechanizm kryzysowy REACT-EU o wartości 50,6 mld EUR.

W latach 2021–2027 środki UE przeznaczone na politykę spójności wynoszą 392 mld EUR. W ramach współfinansowania krajowego około pół biliona euro zostanie przeznaczone na finansowanie programów w regionach i krajach UE. Więcej informacji na ten temat można znaleźć tutaj .

Chociaż wiele z początkowych środków wprowadzonych na szczeblu UE na początku pandemii COVID-19 było finansowanych z funduszy polityki spójności, rozwój pandemii doprowadził do porozumienia w sprawie bezprecedensowych poziomów dodatkowego finansowania w celu wsparcia odbudowy i odporności w świecie po pandemii, przy czym prostsze i bardziej elastyczne przepisy umożliwiły szybsze wydatkowanie pieniędzy. Jednocześnie to bardziej elastyczne podejście zostało również tymczasowo zastosowane do funduszy spójności, aby pomóc w finansowaniu niezbędnych programów, takich jak programy utrzymania miejsca pracy, w celu wsparcia obywateli w czasie pandemii.

Kontakt:

Matteo Miglietta

tel. +32 (0) 470 895 382

matteo.miglietta@cor.europa.eu