Spuścizną ustępującej Komisji Europejskiej powinno być przyznanie władzom lokalnym i regionalnym pełniejszej roli od początku do końca cyklu kształtowania polityki – twierdzą przedstawiciele Europejskiej Wspólnoty Regionów. W dniu 9 października przywódcy lokalni i regionalni sformułowali szereg zaleceń, by zapewnić uwzględnienie perspektywy terytorialnej na każdym etapie procesu kształtowania polityki Unii Europejskiej – od jej koncepcji do oceny. Według nich Komisja Europejska powinna rozważyć udzielenie wsparcia finansowego mechanizmowi informacji zwrotnej zapoczątkowanemu przez Europejski Komitet Regionów.
Inne sugestie sformułowane pod adresem następnej przewodniczącej Komisji Europejskiej to m.in. umożliwienie zgromadzeniu władz lokalnych i regionalnych UE kształtowania – a nie tylko przeglądu – programu prac Komisji oraz zapraszanie ekspertów z samorządów lokalnych i regionalnych do monitorowania przepisów UE. Działania te zapewniłyby odpowiednie uwzględnienie skutków prawa UE na poziomie lokalnym. W propozycjach wzięto pod uwagę wnioski międzyinstytucjonalnej grupy zadaniowej z 2018 r. oraz z procesu konsultacji przeprowadzonego w 2019 r.
Sprawozdawcą opinii, noszącej tytuł „Lepsze stanowienie prawa: podsumowanie dotychczasowych osiągnięć i utrzymanie dalszego zaangażowania” , jest Olgierd Geblewicz (PL/EPL), marszałek województwa zachodniopomorskiego i przewodniczący Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej.
Oznajmił on: „Są to praktyczne sugestie mające na celu rozwinięcie i utrzymanie podstawowej spuścizny ustępującej Komisji Europejskiej, która polega na dążeniu do pogłębiania partnerstwa ze wszystkimi szczeblami sprawowania rządów, by tworzyć bardziej skuteczne prawodawstwo. W zeszłym roku pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans, który faktycznie rozumie znaczenie współpracy z regionami i miastami, opowiedział się za przyjęciem przez UE nowego sposobu pracy. Dziś KR proponuje nowe, bardzo konkretne sposoby uwzględnienia perspektywy regionalnej i lokalnej w codziennej pracy unijnych decydentów i organów wykonawczych.
Naszym wspólnym życzeniem jest osiągnięcie strategicznych celów UE przy jednoczesnym wzięciu pod uwagę wielkiej różnorodności sytuacji i kultur w Europie. Te starania, by osiągnąć jak największą jedność i różnorodność, a zarazem skutecznie realizować cele polityczne – a na tym właśnie polega pomocniczość – stanowią wyzwanie i wiążą się z kosztami. Niemniej grupa zadaniowa działająca w zeszłym roku i tegoroczne podsumowanie dotychczasowych osiągnięć pokazują, że wysiłek ten opłaca się, gdyż przekłada się na wyniki i działania polityczne. W przeszłości UE koncentrowała się przy opracowywaniu strategii politycznych na gromadzeniu informacji od regionów i miast, ale pomocniczość powinna także polegać na monitorowaniu tego, jak prawodawstwo funkcjonuje w terenie. Chcemy zatem uzupełnić tę lukę, a także wzmocnić inne słabe punkty procesu politycznego. Pragniemy także dopilnować, by partnerstwo z regionami i miastami UE nie było jedynie technicznym i legalistycznym ćwiczeniem, lecz zasadą kształtującą i wzbogacającą działania UE”.
W marcu 2019 r. Europejski Komitet Regionów uruchomił sieć centrów regionalnych ds. przeglądu wdrażania polityki UE (RegHub) . W czasie dwuletniego projektu pilotażowego analizuje się skutki polityki UE z perspektywy władz lokalnych i regionalnych w trzech dziedzinach: zamówienia publiczne, jakość powietrza i transgraniczna opieka zdrowotna. W ramach tego projektu zebrano już informacje zwrotne na temat unijnych reform zamówień publicznych, dostarczone przez korespondentów ds. UE z 36 jednostek administracji regionalnej w 16 krajach oraz przez członków sieci. Na ich podstawie opublikowano w lipcu br. przegląd z wdrażania tej reformy, który z kolei był przyczynkiem do przyjętej 8 października opinii KR-u, w której wyrażono uznanie dla zamiarów UE, lecz stwierdzono istotne niedociągnięcia, jeśli chodzi o skutki tych reform.
Jak zaznaczył Olgierd Geblewicz: „Przedsięwzięcia takie jak projekt dotyczący systemu centrów regionalnych są czasochłonne i wymagają pieniędzy, ale powinny przełożyć się na skuteczną, wysokiej jakości politykę szanującą miejscowe realia, pokazującą, czy prawodawstwo UE wnosi wartość dodaną, i eliminującą pewne formalności administracyjne, ograniczenia i obciążenia gospodarcze. W ubiegłym roku wiceprzewodniczący Frans Timmermans udzielił naszej inicjatywie wsparcia politycznego. Chcielibyśmy, aby jego następca, Maroš Šefčovič, znalazł środki finansowe na jej utrzymanie i rozwój, pod warunkiem, że faza pilotażowa zakończy się sukcesem. Naszym celem jest budowanie zdolności niezbędnych do zapewnienia trwałego sukcesu programu Komisji na rzecz lepszego stanowienia prawa. Ponadto inicjatywa ta raz jeszcze potwierdza, że KR może być pomostem między UE a regionalnymi i lokalnymi poziomami sprawowania rządów oraz katalizatorem partnerstwa”.
W opinii wzywa się również do większego uwzględnienia na forach politycznych i technicznych lokalnej i regionalnej wiedzy fachowej. Komitet apeluje też o zwiększenie liczby ekspertów zasiadających w Radzie ds. Kontroli Regulacyjnej ze względu na potrzebę jej uwrażliwienia na sposób postrzegania prawodawstwa unijnego z perspektywy regionalnej i lokalnej. Przekonuje także, że w skład zainicjowanej przez Komisję platformy REFIT – innego organu dążącego do poprawy obowiązujących przepisów UE – powinni wejść eksperci lokalni lub regionalni.
Jak zauważono w opinii, dążenie Komisji do lepszego i skuteczniejszego stanowienia prawa stoi w sprzeczności z rzeczywistością, w której „zwiększył się poziom szczegółowości ustawodawstwa i w efekcie skurczyło się pole do interpretacji, które należy zachować dla transpozycji dyrektyw”.
W dniu 30 września Parlament Europejski zatwierdził mianowanie komisarza Maroša Šefčoviča, obecnego wiceprzewodniczącego do spraw unii energetycznej, na stanowisko wiceprzewodniczącego do spraw stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania na lata 2019–2024. Podczas wysłuchania komisarz Šefčovič stwierdził: „Powinniśmy zwiększyć zaangażowanie osób najbardziej bezpośrednio dotkniętych skutkami regulacji, a także polegać w większym stopniu na aktywnej pomocniczości, aby przeciwdziałać powszechnemu wrażeniu, że to Bruksela decyduje o wszystkim”.
Dodał: „Podejmiemy kroki, by ułatwić władzom lokalnym i regionalnym informowanie nas o obciążeniach związanych ze stosowaniem nowych przepisów, a także zwiększymy możliwości ich łagodzenia”.
W dniu 22 listopada odbędzie się ważna konferencja w Senacie Włoch, która dostarczy Europejskiemu Komitetowi Regionów sposobności do kontynuowania konsultacji w sprawie sposobu uwzględnienia wkładu władz lokalnych i regionalnych w unijnym procesie decyzyjnym.
Kontakt:
Andrew Gardner
tel. +32 743 843 981
andrew.gardner@cor.europa.eu