Przewodniczący KR-u Karl-Heinz Lambertz: „UE musi umieścić postęp społeczny i inwestycje regionalne w centrum swojego programu”. Pomiar postępu społecznego na szczeblu regionalnym ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia, aby inwestycje europejskie, krajowe i regionalne wspierały cele społeczne UE. Dlatego też Europejski Komitet Regionów (KR) przedstawił pierwszą w historii regionalną tablicę wskaźników społecznych , która pokazuje, że w większości regionów UE w latach 2014–2018 dokonał się postęp, mimo że w UE występują znaczne różnice regionalne.
Od 2018 r. Komisja Europejska monitoruje postęp społeczny w państwach członkowskich za pomocą tablicy wskaźników społecznych , która obejmuje 12 obszarów polityki, w tym bezrobocie, edukację, opiekę nad dziećmi, opiekę zdrowotną i umiejętności cyfrowe. Jednakże KR, który jest zgromadzeniem przywódców lokalnych i regionalnych UE, wyraził zaniepokojenie faktem, że opracowana przez Komisję tablica wskaźników społecznych zawiera jedynie dane ze szczebla krajowego. Dzięki wykorzystaniu danych Eurostatu, Komisja uruchomiła następnie regionalną tablicę wyników społecznych w celu pomiaru postępu społecznego w regionach UE.
Zgodnie z regionalną tablicą wskaźników społecznych ogólna tendencja odnotowana w latach 2014–2018 jest pozytywna: ponad 80% regionów UE osiągnęło większy postęp społeczny. Jednocześnie w poszczególnych państwach członkowskich występują znaczne różnice, na przykład między północnymi i południowymi regionami Włoch. Tę samą tendencję można zaobserwować w rankingu innowacyjności regionów , który został opublikowany przez Komisję Europejską na początku tego roku.
Karl-Heinz Lambertz , przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów, powiedział:
„Sukces Europy musi być określony nie tylko miarą postępu gospodarczego, ale również postępu społecznego. Dzięki zrozumieniu sytuacji w naszych regionach polityka i inwestycje UE mogą być skuteczniejsze w eliminowaniu dysproporcji regionalnych i sprawić, by żaden obywatel nie pozostawał w tyle. Poczyniono już postępy, jednak w przedstawionym dziś sprawozdaniu podkreśla się, że UE musi umieścić zwalczanie nierówności społecznych i promowanie spójności terytorialnej w centrum swojego programu. Badania te są dopiero początkiem, dlatego też wzywamy Komisję Europejską by wykorzystała nasze wysiłki i uwzględniła wymiar regionalny w swoich politykach, w tym również w swojej tablicy wskaźników społecznych. Regiony i miasta są gotowe budować zrównoważoną Europę, ale potrzebują inwestycji, dlatego też niezbędna jest elastyczność w ramach paktu stabilności i wzrostu, a także silna polityka spójności i Europejski Fundusz Społeczny w przyszłym budżecie UE”.
Główne ustalenia:
Dostępne dane Eurostatu pozwalają na uwzględnienie 8 z 12 dziedzin polityki uwzględnionych w tablicy wskaźników społecznych Komisji Europejskiej na poziomie regionalnym ( NUTS 2 ), z pewnymi dostosowaniami. Na tej podstawie KR stworzył regionalną tablicę wskaźników społecznych, która prowadzi do następujących wniosków:
- Osoby wcześnie kończące kształcenie i szkolenie: ich odsetek jest najniższy w Pradze. Chociaż odsetek osób wcześnie kończących naukę w UE spadł z 13,9% w 2010 r. do 10,6% w 2018 r., dane regionalne wskazują na znaczne rozbieżności między regionami: na przykład w Republice Czeskiej odsetek ten wynosi średnio 6,2%, ale wielkość ta waha się od 2,7% w Pradze do 17,1% w regionie północno-zachodnim. Podobnie w Hiszpanii, średnia krajowa wynosi 21,5%, ale wielkość tego odsetka waha się od 6,9% w Kraju Basków do 29,5% w Melilli.
- Zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn: w żadnym regionie zatrudnienie kobiet nie było wyższe od zatrudnienia mężczyzn. W 2018 r. w UE nie było żadnego regionu, w którym wskaźnik zatrudnienia kobiet byłby wyższy niż wskaźnik zatrudnienia mężczyzn. W latach 2014–2018 największą poprawę po względem zmniejszenia różnicy wskaźnika zatrudnienia kobiet i mężczyzn odnotowano w Övre Norrland w Szwecji (z 2,2 punktu procentowego w 2014 r. do 0,5 punktu procentowego w 2018 r., co odpowiadało spadkowi o 77,27%), w Górnej Normandii we Francji (spadek o 63,83%) oraz w Brandenburgii w Niemczech (spadek o 62,22%)
- Osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym: ogromne dysproporcje we Włoszech. Chociaż brak jest dokładnych danych dostępnych dla wszystkich regionów UE, nastąpiła ogólna poprawa, mimo utrzymujących się różnic między regionami: we Włoszech wykluczenie społeczne w Bolzano wynosiło 8,5%, zaś na Sycylii jego wskaźnik wynosił 52,1%.
- Młodzież niekształcąca się, niepracująca ani nieszkoląca się (NEET): wzrost w Zjednoczonym Królestwie. Występują znaczne dysproporcje między regionami, przy czym regiony niderlandzkie wykazują najniższy odsetek (Utrecht, 3,2%). Natomiast najwyższy poziom w 2018 r. odnotowano w Gujanie Francuskiej (33,1%), a następnie w regionach południowych Włoch (31,5% na Sycylii). Największy wzrost odsetka młodzieży NEET wystąpił w Zjednoczonym Królestwie (na przykład w Północno-Wschodniej Szkocji z 7,7% do 12%).
- Stopa zatrudnienia: najlepsze wyniki osiąga się w Skandynawii. Występują tu ogromne dysproporcje (od 40,8% na francuskiej wyspie Majotta do 85,7% w Sztokholmie w Szwecji). Regiony w południowych Włoszech i regiony zamorskie Francji wykazują najniższe poziomy zatrudnienia, zaś regiony skandynawskie – najwyższe. W ostatnich czterech latach największy wzrost zatrudnienia odnotowano w regionach hiszpańskich i węgierskich.
- Stopa bezrobocia: Grecja wciąż wychodzi z kryzysu. We wszystkich regionach europejskich, z nielicznymi wyjątkami, w ciągu ostatnich czterech lat odnotowano poprawę sytuacji, przy czym największa poprawa jest widoczna w regionach wschodnich i państwach nienależących do strefy euro. Regiony Grecji i Hiszpanii charakteryzują się najwyższymi stopami bezrobocia w Europie kontynentalnej (region Macedonia Zachodnia odnotowuje rekordowo wysoką wartość 27%), zaś w regionach niemieckich i czeskich stopy te są najniższe.
- Bezrobocie długookresowe: duże różnice między regionami, przy czym Polska wykazuje największą poprawę. W przypadku tego wskaźnika występują ogromne dysproporcje (od 0,3% do 28,7%). Regiony w Grecji osiągają najsłabsze wyniki, natomiast najlepiej wypadają pod tym względem obszary w Czechach, Polsce i Zjednoczonym Królestwie. W polskich regionach odnotowano największą poprawę w ciągu ostatnich czterech lat.
- Oczekiwana długość życia w chwili urodzenia: hiszpańskie i włoskie regiony prowadzą w rankingu. Jest to jedyny wskaźnik w dziedzinie opieki zdrowotnej, dla którego dostępne są dane regionalne. Średnia długość życia jest najwyższa w regionach Hiszpanii i Włoch (do 85,1 lat we wspólnocie autonomicznej Madrytu), podczas gdy w regionach Bułgarii średnia długość życia jest najniższa (73,5 lat w regionie północno-zachodnim).
W sprawozdaniu sklasyfikowano 281 regionów NUTS 2 w czterech kategoriach, w ramach których dokonano pomiaru ich postępów w latach 2014–2018 (w sprawozdaniu uwzględniono siedem z wyżej wymienionych 8 wskaźników, z wyłączeniem „osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym” ze względu na rozdrobnienie danych):
Regiony o znacznie poprawiających się wynikach , w których 7 wskaźników w ciągu tych lat było dodatnich (38 regionów; 7 w Wielkiej Brytanii, 5 we Włoszech, 4 w Holandii, po 3 w Niemczech, Polsce i Hiszpanii).
Regiony o umiarkowanie poprawiających się wynikach , w których od 5 do 6 wskaźników jest dodatnich (188 regionów).
Regiony pozostające w stanie stagnacji , w których 3–4 wskaźniki są dodatnie (47 regionów)
Regiony o pogarszających się wynikach , w których tylko 1–2 wskaźniki są dodatnie (5 regionów, w tym Akwitania i Majotta we Francji, Gießen w Niemczech i Północno-Wschodnia Szkocja w Zjednoczonym Królestwie).
Kontakt:
Lauri Ouvinen
tel. +32 22822063
lauri.ouvinen@cor.europa.eu