Miasta i regiony apelują o przegląd zarządzania gospodarczego, który przyspieszy transformację ekologiczną i cyfrową, będzie promować inwestycje publiczne i zapewni większą legitymację demokratyczną projektowi UE.
Władze lokalne i regionalne podkreślają potrzebę elastyczności budżetowej w celu wspierania odbudowy i odporności po obecnym kryzysie związanym z pandemią COVID-19. Ogólna klauzula wyjścia paktu stabilności i wzrostu – uruchomiona po raz pierwszy w historii strefy euro w marcu 2020 r.– oraz tymczasowe ramy pomocy państwa na szczeblu UE powinny nadal obowiązywać do czasu ustabilizowania się sytuacji gospodarczej w Europie. Postulat ten zawarty jest w opinii sporządzonej przez Elia di Rupo (BE/PES), przedstawionej dziś na sesji plenarnej Komitetu Regionów (KR-u).
Europejskie ramy zarządzania gospodarczego mają istotny wpływ na wszystkie szczeble władzy, a w szczególności na samorządy lokalne i regionalne, które odpowiadają za prawie jedną trzecią wydatków publicznych i ponad połowę inwestycji publicznych w całej Unii Europejskiej, przy czym istnieją duże różnice między państwami członkowskimi. W opinii w sprawie przeglądu zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej, sporządzonej przez premiera rządu regionalnego Walonii Elia Di Rupo (BE/PES) podkreślono, że reforma ta musi uwzględniać większe zapotrzebowanie na inwestycje i wydatki publiczne niezbędne do wspierania transformacji w kluczowych sektorach zdrowia, żywności, transportu, technologii cyfrowej i energii. Komisja Europejska szacuje, że do osiągnięcia celów klimatyczno-energetycznych na 2030 r. potrzeba 260 mld EUR rocznie (około 1,7 % PKB UE).
Kryzys związany z pandemią COVID-19 wywołał bezprecedensowe tsunami pod względem gospodarczym, społecznym i budżetowym. Obywatele UE bardzo mocno odczuwają skutki pandemii. Pragniemy zatem, aby europejskie zarządzanie gospodarcze zostało poddane przeglądowi i dostosowane do realiów naszych terytoriów i regionów. Kiedy pandemia znajdzie się pod kontrolą, nie możemy powrócić do status quo ex ante ani działać tak, jakby nic się nie stało — podkreślił sprawozdawca Elio Di Rupo.
Członkowie i członkinie KR-u uważają, że europejskie ramy zarządzania gospodarczego są częściowo odpowiedzialne za gwałtowny spadek inwestycji publicznych, który nastąpił w następstwie kryzysu w strefie euro, ponieważ nie uwzględniają one w wystarczającym stopniu rozróżnienia między wydatkami bieżącymi a inwestycyjnymi. W latach 2009–2018 ogólne inwestycje publiczne w UE spadły o 20 % (jako odsetek PKB). Inwestycje władz lokalnych i regionalnych spadły o prawie 25 %, a w kilku państwach członkowskich najbardziej dotkniętych kryzysem o 40 % lub więcej.
Komitet stale apeluje o nieuwzględnianie wydatków publicznych dokonywanych przez państwa członkowskie i samorządy terytorialne z tytułu współfinansowania funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w wyliczeniach deficytu określonych w pakcie stabilności i wzrostu. Wydatki te są bowiem z definicji inwestycjami leżącymi w ogólnym interesie europejskim, które mają udowodniony efekt mnożnikowy, jeśli chodzi o zrównoważony wzrost.
Pierwszy ogólnounijny doroczny barometr regionalny i lokalny , opublikowany w październiku, bije na alarm: kryzys wpływa na dochody władz szczebla niższego niż krajowy, powodując niebezpieczny „efekt rozwarcia nożyc” polegający na jednoczesnym zwiększeniu wydatków i spadku dochodów. Ponadto wspólne badanie KR-u i OECD wykazało, że już w lipcu 13 % samorządów lokalnych i regionalnych złożyło wniosek o dodatkowe fundusze UE, a 49 % rozważało takie rozwiązanie, aby poradzić sobie z kryzysem.
Opinia sporządzona przez Elia Di Rupo została omówiona 8 grudnia na pierwszej w pełni wirtualnej sesji plenarnej Komitetu Regionów (KR-u) z udziałem Margaridy Marques (PT/S&D), posłanki do Parlamentu Europejskiego. Ze względu na regulamin wewnętrzny wyniki głosowań nad poprawkami i ostatecznym tekstem zostaną ogłoszone 10 grudnia, na zakończenie sesji.
Kontakt:
Matteo Miglietta
tel.: +32 470 895 382
matteo.miglietta@cor.europa.eu