Miasta i regiony Unii Europejskiej domagają się, by Komisja Europejska zaostrzyła kryteria właściwego określania statusu zatrudnienia osób pracujących za pośrednictwem platform, tak aby poprawić ich warunki pracy. W opinii sporządzonej przez Yonneca Poleta (BE/PES), zastępcę burmistrza Berchem-Sainte-Agathe, Europejski Komitet Regionów wyraża także zaniepokojenie stosowaniem algorytmów i podkreśla, że pracownicy muszą zawsze mieć prawo do decyzji podjętej przez kadrę kierowniczą lub nadzorcę. Opinia została przyjęta na sesji plenarnej 29 czerwca.

Wiele z ponad 28 mln osób w Europie pracujących za pośrednictwem platform cyfrowych jest obecnie sklasyfikowanych jako osoby samozatrudnione. W związku z tym Komitet z zadowoleniem przyjmuje mechanizm domniemania wzruszalnego stosunku pracy i przeniesienie ciężaru dowodu przewidziane we wniosku dotyczącym dyrektywy, przedstawionym przez Komisję Europejską w grudniu 2021 r. Uważa jednak, że kryteria wskazujące na to, iż cyfrowa platforma pracy kontroluje wykonywanie pracy, pozostają zbyt niejasne, co sprawi, że wielu pracowników nadal nie będzie objętych definicją pracownika i nie będzie w stanie korzystać z praw pracowniczych i świadczeń socjalnych, do których są uprawnieni.

Zdaniem sprawozdawcy Yonneca Poletaprzedsiębiorstwa platform cyfrowych celowo utrzymują stan niepewności prawnej, który działa na ich korzyść. Dzięki nowym kryteriom zastosowania domniemania pracodawcy sytuacja milionów osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych ulegnie poprawie, ponieważ uzyskają nowy status zatrudnienia – staną się pracownikami, co da im dostęp do takich samych praw socjalnych, jakie mają inni pracownicy. Ponadto musimy zachować czujność wobec czysto algorytmicznego zarządzania zasobami ludzkimi. Osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych mają prawo do kontaktu z człowiekiem w odniesieniu do ważnych decyzji mających wpływ na ich status i warunki pracy.

Przemawiając na sesji plenarnej, Elisabetta Gualmini (IT/S&D), sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego, zauważyła: Naszym wspólnym celem jest zapewnienie, aby przedstawiona przez Komisję Europejską dyrektywa w sprawie osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych była jak najbardziej skuteczna i aby osiągnęła trzy główne cele. Po pierwsze, ważne jest prawidłowe sklasyfikowanie osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform internetowych w dwóch głównych kategoriach: podporządkowane stosunki pracy i faktyczne samozatrudnienie. Wyeliminowanie fikcyjnego samozatrudnienia pomaga również zapewnić uczciwą konkurencję między tradycyjnymi przedsiębiorstwami i platformami poprzez zagwarantowanie równych warunków działania wszystkim pracodawcom. Po trzecie, zarządzanie algorytmami musi być sprawiedliwe i przejrzyste.

Jak wskazano w opinii Komitetu, cyfrowe platformy pracy zachowują się jak pracodawcy od momentu, gdy kontrolują niektóre aspekty wykonywania pracy i ustanawiają stosunek podporządkowania. Spośród kryteriów zaproponowanych przez Komisję tylko jedno – zamiast dwóch – powinno być wystarczające, aby zastosować domniemanie prawne pracodawcy, a tym samym – pracownika. Ponadto wykaz ten powinien zostać uzupełniony o inne kryteria, które uwzględniają działania mające na celu określenie lub ograniczenie ceny usługi, uzależnienie udzielenia przyszłych ofert pracy od przyjęcia zadań przez pracownika lub od jego dostępności lub ograniczenie zdolności pracownika do nawiązania stosunków handlowych z jego klientem, przy pozostawieniu możliwości bardziej rygorystycznej interpretacji przez właściwe organy na szczeblu krajowym.

Oprócz tego cyfrowe platformy pracy powinny być zobowiązane do ujawniania szczegółowego funkcjonowania ich zautomatyzowanych systemów monitorowania i podejmowania decyzji, jak też algorytmów związanych z warunkami pracy. Komitet podkreśla, że osoby pracujące za pośrednictwem platform internetowych muszą mieć zawsze prawo do decyzji podjętej przez osobę zarządzającą lub nadzorującą w odniesieniu do zawieszenia lub rozwiązania umowy, wynagrodzenia za pracę, statusu umownego pracownika lub innych środków o podobnych skutkach. Konieczne jest również zapewnienie możliwości przenoszenia danych pracowników do celów rozwoju zawodowego, przy jednoczesnym zagwarantowaniu im prawa do bycia zapomnianym i do sprostowania.

W opinii opracowanej przez Yonneca Poleta wzywa się także do opracowania wytycznych dla cyfrowych platform pracy i osób wykonujących pracę za ich pośrednictwem w celu zapewnienia prawidłowej identyfikacji sektora działalności, z którym są one powiązane, oraz umożliwienia pełnego wdrożenia prawodawstwa i układów zbiorowych mających tam zastosowanie. W ramach tego procesu przypomniano o kluczowej roli związków zawodowych w obronie praw pracowniczych. Należy również zadbać o to, by organy ścigania dysponowały odpowiednim personelem i były odpowiednio przeszkolone.

Podsumowując, sprawozdawca podkreśla, że miasta i regiony mają do odegrania istotną rolę w ochronie osób pracujących za pośrednictwem platform cyfrowych. To władze szczebla niższego niż krajowy są odpowiedzialne za wdrażanie prawa pracy i określanie statusu pracowników w wielu państwach członkowskich. Władze lokalne i regionalne nie tylko muszą być włączone? w poprawę warunków pracy za pośrednictwem platform, ale również powinny uzyskać. wsparcie i szkolenia, aby mogły wzmocnić swoje umiejętności w tej dziedzinie – stwierdził Yonnec Polet.

Kontakt:

Lauri Ouvinen

tel. +32 473536887

lauri.ouvinen@cor.europa.eu