W tym wywiadzie Emma Nohrén (SE/Zieloni) odpowiada na pięć pytań dotyczących roli władz lokalnych i regionalnych w ochronie środowiska morskiego. Zastępczyni burmistrza szwedzkiej gminy Lysekil jest sprawozdawczynią projektu opinii , w której wzywa się do opracowania nowych unijnych przepisów dotyczących oceanów, określających jasne cele i etapy w celu ograniczenia zanieczyszczenia mórz i odtworzenia ekosystemów morskich. Przy odpowiednim wsparciu władze lokalne i regionalne mogą opracowywać nowe środki i projekty, które przyczyniłyby się do ratowania oceanów, a jednocześnie zapewniłyby zatrudnienie i pobudziłyby gospodarkę. Co roku do oceanu trafia od 4,8 do 12,7 mln ton tworzyw sztucznych. Stanowią one 75% odpadów morskich w morzach świata.
Dlaczego nasze oceany i morza są ważne dla nas jako obywateli europejskich?
Oceany i klimat to dwie strony tego samego medalu. Są one nierozerwalnie ze sobą powiązane i współzależne. Oceany regulują nasz klimat i dostarczają nam tlenu, żywności i wielu usług ekosystemowych. Należy zachować tę równowagę. W przeciwnym razie oceany zaczną działać przeciwko nam. Na przykład naukowcy dostrzegają już oznaki tego, że Ocean Arktyczny zaczyna uwalniać więcej gazów cieplarnianych, niż ich wychwytuje.
Przyroda i morza mają również znaczenie dla rekreacji, zdrowia i dobrostanu psychicznego. Pandemia i związane z nią ograniczenia bardzo wyraźnie nam to uświadomiły. Miasta i regiony przybrzeżne doświadczają tego, że oceany przyciągają ludzi, którzy chcą żyć nad morzem, a także turystów. Kluczowe znaczenie ma ochrona zdrowych mórz i życia morskiego, które są w istocie główną atrakcją naszych wybrzeży.
Jest Pani sprawozdawczynią projektu opinii KR-u w sprawie ochrony środowiska morskiego przez władze szczebla niższego niż krajowy. Jakie jest główne przesłanie, jakie pragnie Pani przekazać?
Należy podjąć działania już teraz! Straciliśmy już dużo cennego czasu i nie udało nam się jeszcze osiągnąć dobrego stanu środowiska , co oznacza, że musimy wykorzystywać zasoby morskie w sposób zrównoważony, aby zapewnić ciągłość dla przyszłych pokoleń.
W całej UE samorządy terytorialne posiadają kompetencje w kluczowych obszarach, które mają wpływ na środowisko morskie. W gminach i regionach podejmujemy decyzje dotyczące transportu, turystyki, gospodarowania ściekami i wodami opadowymi, a także wielu innych obszarów, takich jak gospodarowanie odpadami, planowanie urbanistyczne i wiejskie, udzielanie zezwoleń na budowę, rolnictwo i produkcja przemysłowa, które mają bezpośredni wpływ na środowisko morskie.
Chociaż władze lokalne i regionalne mają wiele uprawnień do ochrony środowiska morskiego, z pewnością potrzebujemy większego wsparcia. Nasze zasoby finansowe są już ograniczone i bardzo trudno jest znaleźć dodatkowe środki i zdobyć niezbędne zasoby ludzkie, nawet po to, by rozpocząć działania. Dlatego proponujemy utworzenie europejskiej grupy zadaniowej ds. różnorodności biologicznej mórz. Byłaby to grupa kierowników projektów, gromadząca się na żądanie, która mogłaby nas zmotywować i pomóc nam w tworzeniu odpowiednich projektów.
Co odpowiedziałaby Pani tym, którzy twierdzą, że nie powinno to być obecnie naszym priorytetem?
Jest to kwestia priorytetowa, którą powinniśmy byli się zająć już dawno temu. Zbyt długo zaniedbywaliśmy stan oceanów. Ponadto traktowaliśmy oceany jako wysypiska dla wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń i dopiero niedawno uświadomiliśmy sobie skalę tego problemu. Jeżeli nie podejmiemy szybkich i zdecydowanych działań, nastąpią nieodwracalne zmiany. Trudność polega na tym, że większość szkód w oceanach ma miejsce pod powierzchnią wody i pozostaje niezauważalna dla człowieka. Utrata różnorodności biologicznej jest już ogromna, dlatego też musimy podjąć działania, zanim będzie za późno. Miasta i regiony nadmorskie bardzo dobrze znają prawdziwą wartość morza i są w pełni świadome, że ratowanie zagrożonego akwenu jest mniej kosztowne niż jego rekultywacja, gdy będzie zniszczony.
Jeżeli jutro miałaby Pani zostać komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa, co zrobiłaby Pani w odniesieniu do środowiska morskiego w pierwszym tygodniu swojej kadencji?
Zwróciłabym się do moich pracowników o przygotowanie wniosku dotyczącego nowego rozporządzenia w sprawie prawa UE o oceanach. Powód jest prosty. Mamy mianowicie już dyrektywę ramową w sprawie strategii morskiej, wspólną politykę rybołówstwa ( WPRyb ) i inne przepisy, ale nadal brakuje nam nadrzędnej strategii i nadrzędnego celu środowiskowego dla oceanów! Większość ludzi wie, że musimy ograniczyć wzrost temperatury na świecie do 1,5 stopnia, ale jaki jest cel, który pomoże ocalić oceany?
Ważne jest określenie wymiernych celów i terminów. Prawo o oceanach określi kierunek i będzie wyraźnym sygnałem dla społeczeństwa. Ponadto zapewni ono pewność i stabilność potrzebne przedsiębiorstwom do inwestowania w nowe rozwiązania, tak aby UE stała się liderem ekologicznej transformacji, która jest podstawową koncepcją Europejskiego Zielonego Ładu . Wierzę również, że prawo o oceanach przyciągnie społeczeństwo, zaangażuje obywateli i poprawi pozycję UE w odniesieniu do ważnych globalnych działań na rzecz ochrony oceanów w ramach celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Jaki jest związek między pracami nad ochroną środowiska morskiego a Europejskim Zielonym Ładem?
Nadszedł obecnie czas na ponowne rozpoczęcie działalności i podjęcie właściwych działań! W UE mamy pomysły, technologię i wiedzę fachową, umożliwiające przejście do Europy neutralnej dla klimatu. Polityka klimatyczna UE jest centralnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu. Jak już wspomniano, klimat nie może być regulowany bez oceanów. W związku z tym prawo o klimacie musi zostać uzupełnione prawem o oceanach, w którym określono cele i terminy poprawy stanu środowiska morskiego.
Działania na rzecz ratowania oceanów mają na celu przywrócenie różnorodności biologicznej, zmniejszenie zanieczyszczenia i przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym – wszystkie te obszary są kluczowe dla Europejskiego Zielonego Ładu. Obecnie fundusze UE na poprawę stanu środowiska morskiego nie są w pełni wykorzystywane, ale przy odpowiednim wsparciu władze lokalne i regionalne mogą opracować środki i projekty, które przyczynią się do ratowania oceanów, tworzenia miejsc pracy i pobudzenia gospodarki w celu wyjścia z kryzysu gospodarczego i społecznego spowodowanego pandemią COVID-19.
Jakie powinny być trzy główne priorytety dla wszystkich miast i regionów nadbrzeżnych UE w ciągu najbliższych 5 - 10 lat?
Po pierwsze, zależy to od tego, gdzie znajdują się dane miasta i regiony. Cztery baseny morskie UE zmagają się z różnymi problemami. Są jednak pewne działania priorytetowe, które powinniśmy rozważyć:
Jeśli chodzi o ochronę siedlisk nadbrzeżnych, można wymienić następujące zadania: ustanowienie zasad zarządzania morskimi obszarami chronionymi w promieniu 12 mil, określenie nowych przepisów dotyczących połowów w tym obszarze, ograniczenie ruchu statków, tworzenie zatok wolnych od ruchu łodzi motorowych, przegląd planowania urbanistycznego i zapewnienie zrównoważonego charakteru turystyki.
Co do ograniczenia przedostawania się substancji biogennych do wody - działania mogłyby być następujące: rozpoczęcie dialogu z lokalnymi rolnikami w celu zmiany praktyk w rolnictwie i ograniczenia stosowania nawozów, poprawy oczyszczania ścieków, zbierania i oczyszczania ścieków na obszarach wiejskich oraz tworzenia terenów podmokłych w celu ograniczenia spływów.
W kwestii zmniejszenia ilości odpadów, zanieczyszczenia i hałasu podwodnego - działania mogłyby obejmować: poprawę infrastruktury w zakresie oczyszczalni ścieków i odpadów w portach, zapewnienie energii elektrycznej statkom w portach, zmianę szlaków żeglugowych oraz inicjowanie projektów z regionami położonymi dalej w górę rzeki w celu zapobiegania wyrzucaniu odpadów i zanieczyszczaniu rzek.
Kontekst:
Projekt opinii „Władze lokalne i regionalne chroniące środowisko morskie” jest dokumentem grupy roboczej KR-u „Zielony Ład w terenie” . Grupa ta, stworzona w czerwcu 2020 r. , składa się z trzynastu lokalnych i regionalnych demokratycznie wybranych przedstawicieli , a jej celem jest dbanie o to, by miasta i regiony UE uczestniczyły bezpośrednio w opracowywaniu, realizacji i ocenie licznych inicjatyw w ramach Zielonego Ładu, który jest unijną strategią zrównoważonego wzrostu na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.
Ograniczenie ilości odpadów morskich. Briefing Parlamentu Europejskiego (2019).
Kontakt z prasą: pressecdr@cor.europa.eu