Dnia 30 czerwca Europejski Komitet Regionów stwierdził, że Unia musi stworzyć nową infrastrukturę demokratyczną w celu zapewnienia wolnych i uczciwych wyborów, poprawy pluralizmu mediów i zwiększenia zaangażowania obywateli. W zaleceniach przygotowanych z myślą o wzmocnieniu demokracji, równości i poszanowania praw człowieka przywódczynie i przywódcy szczebla lokalnego i regionalnego podkreślili, że samorządy mogą odegrać ważną rolę w promowaniu umiejętności korzystania z mediów, krytycznego myślenia i przejrzystości w kampaniach politycznych, a także we wspieraniu uczestnictwa obywateli w polityce.

Zalecenia stanowią poparcie dla europejskiego planu działania na rzecz demokracji przedstawionego przez Komisję Europejską w grudniu 2020 r. Określono w nim szereg inicjatyw – często o charakterze nieustawodawczym – mających na celu ochronę i rozwój europejskiej demokracji w erze cyfrowej. KR wyraził jednak krytykę, że w planie nie położono wystarczającego nacisku na potencjalny wkład władz lokalnych i regionalnych w poprawę stanu demokracji europejskiej.

Przemawiając do członkiń i członków KR-u na sesji plenarnej 30 czerwca, Věra Jourová , wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej do spraw wartości i przejrzystości stwierdziła: Demokracji nie można uznać za pewnik. Epoka cyfrowa wymaga od nas ciągłego szukania nowych sposobów promowania i ochrony demokracji. Potrzebujemy zaangażowania całego społeczeństwa oraz współpracy międzynarodowej w ramach skoordynowanych wysiłków rządów, w tym władz lokalnych i regionalnych, społeczeństwa obywatelskiego, naukowców i naukowczyń oraz weryfikatorów informacji, sektora prywatnego, mediów i samych obywatelek i obywateli. Z zadowoleniem przyjmuję wkład Komitetu Regionów w europejski plan działania na rzecz demokracji oraz pomysły na to, jak władze samorządowe mogą zaangażować swoich obywateli, utrzymać wolne i uczciwe wybory, wzmacniać media i przeciwdziałać dezinformacji. Oferujemy również możliwości finansowania, które pomagają przełożyć politykę na działania na szczeblu lokalnym i regionalnym, takie jak otwarte obecnie zaproszenia do składania wniosków w ramach partnerstwa miast i sieci miast w kontekście programu „Obywatele, równość, prawa i wartości”.

Vasco Cordeiro (PT/PES), pierwszy wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów i poseł do parlamentu regionalnego Azorów, powiedział: Nasza Unia może być jedynie unią wspólnych i szanowanych wartości. Władze lokalne i regionalne oraz ich przywódczynie i przywódcy mają do odegrania ważną rolę nie tylko w zakresie ochrony i poszanowania demokracji, ale także jej promowania. Godność ludzka, wolność, demokracja, równość, praworządność i prawa człowieka to nie tylko wartości, na których opiera się Unia Europejska, lecz także bardzo dobry test na sprawdzenie, czy w każdej społeczności i każdym kraju w całej Europie za słowami idą czyny.

Aleksandra Dulkiewicz (PL/EPL), prezydentka Gdańska i sprawozdawczyni KR-u w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji , stwierdziła: Edukacja obywatelska na rzecz demokracji jest szczepionką pozwalającą przetrwać europejskiej wspólnocie wartości. Nie możemy dopuścić do pogorszenia sytuacji w zakresie praw i wolności obywatelskich w państwach członkowskich UE. Pogorszenie się praw i wolności obywatelskich w jednym kraju członkowskim ma realny i negatywny wpływ na stan demokracji w całej europejskiej rodzinie i jest zagrożeniem dla naszych europejskich wartości . Władze lokalne i regionalne, jako najbliższe obywatelom, powinny uczestniczyć w procesie wspierania demokracji, wolności i aktywności obywatelskiej. Dlatego w Gdańsku, mieście wolności i solidarności, opracowujemy gdański model edukacji obywatelskiej, któremu przyświeca nauka krytycznego myślenia i obywatelskiej odpowiedzialności.

KR postrzega europejski plan działania na rzecz demokracji jako element „procesu tworzenia nowej infrastruktury demokratycznej” i w swoich propozycjach podkreśla znaczenie rozbudowania trwającej debaty na temat wolności słowa w internecie oraz znaczenie podjęcia środków zapobiegawczych w celu zwalczania dezinformacji, mowy nienawiści i teorii spiskowych. KR wspiera nagrodę upamiętniającą poprzedniego prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, który został zamordowany w 2019 r. Nagroda im. Pawła Adamowicza promuje włączenie społeczne, równe szanse i poszanowanie praw człowieka.

Jedną z innych propozycji jest apel do UE o pomoc w budowaniu zdolności i struktur instytucjonalnych i administracyjnych niezbędnych do promowania udziału społeczeństwa w życiu politycznym. Dostęp do funduszy powinien być możliwie prosty, a same fundusze zarządzane w jak największym stopniu przez władze lokalne i regionalne.

Członkinie i członkowie KR-u przyjęli także opinię „Strategia na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE” , która dotyczy inicjatywy Komisji Europejskiej związanej z europejskim planem działania na rzecz demokracji. W opinii, którą przygotował radny gminy Uccle Jean-Luc Vanraes (BE/RE), poparto strategię Komisji Europejskiej i zaapelowano, by przed przyznaniem funduszy Komisja systematycznie przeprowadzała kontrole krzyżowe pod kątem stosowania Karty i argumentowano, że przestrzeganie wartości Unii powinno być warunkiem kwalifikowalności do korzystania z funduszy unijnych.

Jean-Luc Vanraes powiedział: 18 grudnia 2020 r. państwa członkowskich UE z entuzjazmem podpisały Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej. Promowanie i ochrona tych praw jest podstawowym zadaniem Komisji Europejskiej. W związku z tym zwracam się do Komisji o wykorzystanie wszelkich dostępnych jej środków prawnych i finansowych w celu wypełnienia tej misji.

Kontakt:

Andrew Gardner

andrew.gardner@cor.europa.eu

+32 473 843 981