Unia Europejska powinna nadal inwestować na dużą skalę w środki mające na celu zmniejszenie ryzyka klęski żywiołowej i zmiany klimatu, zważywszy na odczuwalne cały czas skutki powodzi, fal upałów i trzęsień ziemi na lokalne społeczności w całej Europie – stwierdzono na konferencji zorganizowanej wspólnie przez Organizację Narodów Zjednoczonych oraz unijne zgromadzenie przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych w kontekście zbliżającego się Międzynarodowego Dnia Ograniczania Skutków Katastrof Naturalnych.

Przemawiając podczas tej wspólnej imprezy, specjalny przedstawiciel sekretarza generalnego ONZ ds. zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi Robert Glasser, przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u), zgromadzenia UE dla władz lokalnych i regionalnych Karl-Heinz Lambertz oraz komisarz UE ds. polityki regionalnej Corina Crețu stwierdzili, że zmiana klimatu potęguje ekstremalne zjawiska pogodowe na całym kontynencie. Wywiera to presję na infrastrukturę krytyczną i systemy w Europie, które wymagają dalszych inwestycji, aby zmniejszyć ryzyko związane z klęskami żywiołowymi.

„Klęski przybierają różne formy, ale na pewno duże znaczenie ma zmiana klimatu. Warunki pogodowe i klimatyczne jak nigdy wcześniej zdominowały mapę zagrożeń, gdyż odpowiadają obecnie za 90% głównych odnotowanych przypadków katastrof” – powiedział specjalny przedstawiciel Robert Glasser, który stoi na czele Biura ONZ ds. Zmniejszania Ryzyka Związanego z Klęskami Żywiołowymi (UNISDR).

Specjalny przedstawiciel ONZ Robert Glasser powiedział: „Są dobre wieści. Europa pokazała, że zgonów w wyniku klęsk żywiołowych można uniknąć. W Europie dzięki wczesnemu ostrzeganiu i lepszemu przygotowaniu ogranicza się liczbę przypadków śmiertelnych wskutek powodzi i fal upałów. Europa przyjęła ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych, globalny plan na rzecz zmniejszenia strat powodowanych przez klęski żywiołowe. Oczekujemy, że coraz więcej krajów w tym regionie będzie dysponowało planami na szczeblu krajowym i lokalnym w celu zmniejszenia strat związanych z klęskami żywiołowymi do terminu w 2020 r. i UE musi odegrać w tym zakresie ważną rolę”.

Dalej mówił: „Podobnie jak Europejski Komitet Regionów wzywamy miasta i regiony do opracowania strategii na rzecz zmniejszenia ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi. Chcielibyśmy, żeby władze lokalne zwiększyły swoje zdolności i by otrzymywały niezbędne środki finansowe, zwłaszcza z myślą o ulepszeniu infrastruktury. W kampanii UNISDR „Zwiększenie odporności miast” obecnie aktywnie uczestniczy około 600 organów władz lokalnych, podejmując niezbędne działania w celu zmniejszenia ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi”.

Przewodniczący Karl-Heinz Lambertz, który od lipca stoi na czele KR-u, powiedział: „Unia Europejska pragnie nadal przewodzić przeciwdziałaniu zmianie klimatu i wysiłkom na rzecz zmniejszenia ryzyka związanego z zagrożeniami naturalnymi, z których wiele zaostrza się na skutek zmiany klimatu. Obchody Międzynarodowego Dnia Ograniczania Skutków Katastrof Naturalnych przypominają nam, że UE ma jeszcze wiele do zrobienia, by zmniejszyć skutki powodzi, fal upałów i trzęsień ziemi. Unijna polityka spójności, dzięki funduszom regionalnym UE przeznaczanym na przeciwdziałanie zmianie klimatu i przygotowanie się na wypadek klęsk żywiołowych, jest prawdziwą polityką odporności. Teraz gdy rozpoczynamy dyskusje o budżecie UE po 2020 r., musimy w dalszym ciągu dążyć do utrzymania silnej i elastycznej unijnej polityki spójności, przeznaczając odpowiednie środki na pomoc dla miast i regionów, tak aby dokonały przejścia do gospodarki niskoemisyjnej, przekształciły swoją infrastrukturę na bardziej odporną na skutki klęsk żywiołowych i aby były w stanie szybko odbudować się po klęsce żywiołowej”.

W Europie z historycznego punktu widzenia powodzie stanowią najpoważniejsze klęski żywiołowe. ONZ przewiduje, że częstotliwość poważnych powodzi w Europie podwoi się do 2050 r. Coraz częstsze są fale upałów. Na skutek tej w 2015 r. w samej Francji straciło życie 3275 osób. W ciągu ostatnich 50 lat w trzęsieniach ziemi we Włoszech ginęło średnio 100 osób rocznie, a koszty ekonomiczne tych zjawisk szacowane są na 3 mld EUR rocznie. Trzęsienia ziemi mogą także wywołać tsunami w wielu obszarach południowej Europy, od Lizbony aż po Cypr.

Komisarz Corina Crețu zauważyła: „Klęski żywiołowe mogą wydarzyć się wszędzie i w każdym momencie i w jednej chwili zmienić całkowicie nasze życie. Od 2005 r. koszty klęsk żywiołowych na naszym kontynencie wyniosły ponad 100 mld EUR. Dlatego dzisiejsza konferencja na temat zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi ma kluczowe znaczenie. UE pomaga miastom lepiej się przygotować. Sama polityka spójności oferuje 8 mld EUR w bieżącym okresie finansowym na dostosowanie do zmian klimatu i zapobieganie zagrożeniom. Jednak należy się skupić na wymianie doświadczeń, zwłaszcza w zakresie prewencji i przygotowania. Gdy miasta ze sobą rozmawiają, Europa jest bezpieczniejsza i silniejsza”.

W 2016 r. klęski żywiołowe dotknęły ponad 445 mln ludzi na całym świecie. Wstępne dane z międzynarodowej bazy danych dotyczących klęsk żywiołowych EM-DAT wskazują, że w pierwszym kwartale 2017 r. w sumie kolejne 80 milionów ludzi zostało dotkniętych 149 klęskami żywiołowymi zaistniałymi w 73 krajach. Bank Światowy szacuje koszty klęsk żywiołowych w skali globalnej na 520 mld USD (442 mld EUR) rocznie.

Ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030, zarządzane przez UNISDR, stanowią element szerszego programu ONZ na rzecz rozwoju i są odzwierciedlone w celach zrównoważonego rozwoju ONZ do 2030 r. Ramy z Sendai mają charakter dobrowolny. Dotychczas 3678 gmin podpisało się pod oddolną inicjatywą UNISDR i władz lokalnych „Zwiększenie odporności miast”. W 2016 r. Europejski Komitet Regionów i UNISDR podpisały pięcioletni plan działania mający na celu zwiększenie liczby europejskich miast i regionów, które podejmują kroki na rzecz ograniczenia ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi.

Uwagi dla redaktorów:

Dnia 11 października KR przyjął opinię z inicjatywy własnej „Europejska polityka dotycząca modernizacji budynków i infrastruktury pod względem ochrony przed trzęsieniem ziemi”. Sprawozdawca: Vito Santarsiero (IT/PES), członek Rady Regionu Basilicata W marcu 2017 r. KR przedstawił organom decyzyjnym UE do rozważenia swoje zalecenia dotyczące planu działania w sprawie ram z Sendai dotyczących ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030. Autorem opinii jest Adam Banaszak (PL/EKR), wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego

W maju 2017 r. przewodniczący, pierwszy wiceprzewodniczący i przywódcy pięciu grup politycznych w KR-ze udali się na misję informacyjną do włoskich regionów Umbria, Lacjum, Abruzja i Marche, aby zorientować się w skali szkód wyrządzanych przez trzęsienia ziemi. Dostępne jest sprawozdanie wideo.

ONZ ustanowiło Międzynarodowy Dzień Ograniczania Skutków Katastrof Naturalnych – obecnie 13 października – w 1989 r., aby promować globalne podejście zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, w tym zapobiegania klęskom żywiołowym, ograniczania ich skutków i zwiększania gotowości na wypadek ich wystąpienia.

ONZ uzgodniła międzynarodową strategię na rzecz ograniczania zakresu klęsk żywiołowych w 1999 r., a Biuro ONZ ds. Zmniejszania Ryzyka Związanego z Klęskami Żywiołowymi (UNISDR) pełni rolę sekretariatu. Ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030 to najnowsza inicjatywa w tym zakresie. Mają one siedem celów globalnych: zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych, konsekwencji dla ludzi, strat ekonomicznych i szkód spowodowanych przez zagrożenia naturalne oraz zwiększenie współpracy międzynarodowej, przepływu informacji i liczby lokalnych strategii na rzecz zmniejszenia ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi. Obejmuje cztery priorytety działania: zrozumienie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, wzmocnienie zarządzania, zwiększenie inwestycji w budowanie odporności i zwiększenie stanu przygotowania na klęski żywiołowe. W ramach kampanii „Zwiększenie odporności miast” UNISDR opracowało zestaw narzędzi mających na celu zmobilizowanie do działania gmin, w tym wytyczne polityczne i narzędzia oceny ryzyka.

Kontakt:

Andrew Gardner, Europejski Komitet Regionów, andrew.gardner@cor.europa.eu, +32 473 843 981,

Rosalind Cook, Biuro ONZ ds. Zmniejszania Ryzyka Związanego z Klęskami Żywiołowymi, rosalind.cook@un.org, +32 2 2904 953