Aby pomyślnie przekształcić europejski sektor transportu i uczynić go bardziej zrównoważonym, miasta i regiony w UE muszą w większym stopniu zachęcać do mobilności bezemisyjnej, promować aktywne i współdzielone środki transportu, przekształcić mobilność w miastach i lepiej powiązać obszary wiejskie. Takie sugestie poczyniono w opinii „Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności”, która została przyjęta przez Europejski Komitet Regionów (KR) i zaprezentowana przez sprawozdawcę Roberta van Astena (NL/RE) na sesji plenarnej Komitetu w środę, 30 czerwca.
W 2017 r., transport odpowiadał za 27% emisji CO2 w UE . Jednakże emisje w tym sektorze wzrosły zarówno w 2018, jak i 2019 r. , co oznacza, że potrzebne będą zmiany na dużą skalę, by spełnić ambitne cele UE w zakresie klimatu. Mając na uwadze długoterminowy cel ograniczenia emisji pochodzących z transportu o 90% do 2050 r., europejska strategia na rzecz mobilności stanowi jedną z głównych inicjatyw Europejskiego Zielonego Ładu. Ma ona posłużyć za podstawę do spełnienia wymogów transformacji ekologicznej i cyfrowej w europejskim sektorze transportu. Strategia została zaproponowana przez Komisję Europejską pod koniec ubiegłego roku. Jej uzupełnieniem jest plan działania zawierający konkretne środki, które mają zostać przyjęte w ciągu najbliższych czterech lat. Wśród kluczowych obszarów określonych w planie działania znajdują się pojazdy bezemisyjne i infrastruktura paliw alternatywnych, ustalanie cen emisji dwutlenku węgla przy użyciu lepszych zachęt dla użytkowników oraz ulepszenie przystępności cenowej i możliwości dostępu do mobilności.
Robert van Asten (NL/RE), radny gminy Hagi i sprawozdawca opinii, powiedział: Władze lokalne i regionalne odgrywają kluczową rolę w transformacji w dziedzinie mobilności, łącząc Europejski Zielony Ład z transformacją cyfrową na rzecz bardziej zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Aspekty społeczne i integracyjne to kluczowe elementy mojej opinii, ponieważ transformacja w dziedzinie mobilności wymaga również zmiany zachowań, której najważniejszym czynnikiem jest użytkownik. Unia może pomóc lepiej powiązać priorytety w zakresie łączności, dostępności i zdrowia nie tylko poprzez finansowanie, ale również poprzez standaryzację i ujednolicenie przepisów UE. Musimy również pamiętać o opracowanych przez Komisję Europejską planach zrównoważonej mobilności miejskiej, które mogą być skutecznym instrumentem współpracy między różnymi poziomami sprawowania rządów, ale tylko pod warunkiem, że będą wystarczająco elastyczne i będą odpowiadać wyzwaniom stojącym przed miastami i regionami.
Ismail Ertug , poseł do Parlamentu Europejskiego, wypowiedział się na temat opinii KR-u: Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności wyznacza kierunek dla przyszłości europejskiego sektora transportu. Dwojakie wyzwania związane z cyfryzacją i dekarbonizacją są jednym z głównych zadań na nadchodzące dziesięciolecia. Sukces będzie zależał od ścisłej współpracy szczebla europejskiego, krajowego i regionalnego. Dotyczy to w szczególności projektów infrastrukturalnych, niezależnie od tego, czy mówimy o brakujących połączeniach transgranicznych, ulepszonych systemach kolejowych czy kompleksowej sieci infrastruktury paliw alternatywnych.
KR z zadowoleniem przyjmuje strategię na rzecz mobilności zaproponowaną przez Komisję Europejską, lecz wskazuje na kilka obszarów, które można by usprawnić. Członkinie i członkowie podkreślili w szczególności znaczenie regionalnego wymiaru strategii na rzecz mobilności, ponieważ samorządy odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu europejskiej polityki transportowej oraz zapewnianiu usług i infrastruktury w zakresie mobilności. W związku z tym udana transformacja w dziedzinie mobilności będzie wymagała silnego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych oraz wspólnego podejścia obejmującego wszystkie szczeble sprawowania rządów zgodnie z zasadą aktywnej pomocniczości.
W opinii zwraca się również uwagę, że przejście na mobilność wymaga – oprócz uczynienia transportu bardziej zrównoważonym, np. poprzez większe korzystanie z kolei a nie lotnictwa – również zmiany zachowań obywateli. Aby osiągnąć ambitny cel ograniczenia emisji w sektorze transportu o 90 % do 2050 r., należy znacznie rozbudować takie aspekty jak zmniejszenie w miarę możliwości odległości i liczby podróży, przejście na bardziej aktywne formy mobilności takie jak jazda na rowerze i chodzenie pieszo, oraz wspólne korzystanie ze środków transportu.
Członkinie i członkowie zwrócili również uwagę na brak konkretnych inicjatyw na rzecz obszarów wiejskich w strategii Komisji mimo istotnej roli mobilności w zapewnianiu świadczenia usług na obszarach wiejskich o ograniczonej infrastrukturze. W związku z tym w opinii apeluje się o europejskie fundusze i środki regulacyjne z myślą o poprawie mobilności obywateli, zwłaszcza na obszarach słabo zaludnionych.
Kontekst
Ze względu na swój wymiar regionalny i znaczenie dla Europejskiego Zielonego Ładu mobilność i infrastruktura transportowa zostały uznane za jeden z kluczowych obszarów, w których należy zacieśnić współpracę między Komitetem Regionów i Komisją Europejską .
Istotnym elementem strategii UE mającej na celu uczynienie transportu bardziej zrównoważonym jest przejście na transport kolejowy. Rok 2021 został oficjalnie ogłoszony Europejskim Rokiem Kolei (ERK). KR od samego początku aktywnie angażował się w tę inicjatywę, współpracując z Komisją i organizując szereg wydarzeń lokalnych wraz z członkiniami i członkami Komitetu. Oczekuje się, że przewodniczący KR-u Apostolos Tzitzikostas oraz inne członkinie i członkowie Komitetu odwiedzą pociąg „Connecting Europe Express” , który przejedzie przez 23 państwa członkowskie między 2 września i 7 października.
Innym ważnym obszarem dla KR-u będzie misja programu „Horyzont Europa”, której celem jest uczynienie 100 miast europejskich neutralnymi dla klimatu do 2030 r. Jednym z pierwszych kluczowych etapów rozwoju miast neutralnych dla klimatu będą nowe europejskie ramy mobilności w miastach, które Komisja Europejska przedstawi pod koniec roku. Obie inicjatywy stanowią zasadnicze tematy dla KR-u, a podejście do zrównoważonej mobilności w miastach w oparciu o zasadę aktywnej pomocniczości jest kluczem do sukcesu.
Kontakt:
Tobias Kolonko
tel.: +32 22822003
tobias.kolonko@cor.europa.eu