Przedstawiona dziś przez Komisję Europejską propozycja dotycząca Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) i związanego z nim mechanizmu uwzględnia postulaty regionów i miast UE w sprawie miejscowych narzędzi służących przejściu do neutralności klimatycznej. Jednak lokalni i regionalni przywódcy UE ostrzegają przed przekierowywaniem środków z funduszy regionalnych UE należących do polityki spójności i centralizacją zarządzania nowym funduszem.

Uruchomienie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy, na który planuje się przeznaczyć 1 bln EUR do 2030 r., oraz utworzenie nowego funduszu na rzecz wspierania przejścia do neutralności klimatycznej na obszarach zależnych od energochłonnych gałęzi przemysłu wychodzi naprzeciw postulatom regionów i miast Unii. W ciągu ostatnich dwóch lat Europejski Komitet Regionów (KR) wzywał do opracowania specjalnego unijnego narzędzia finansowania wspierającego dekarbonizację gospodarek UE oraz łagodzącego ryzyko zwolnień z pracy, utraty zysków oraz osłabienia spójności gospodarczej i społecznej.

To, czy Europa stanie się neutralna dla klimatu do 2050 r. nie jest już pytaniem, lecz koniecznością. W tym celu potrzeba zasadniczej reformy strukturalnej we wszystkich regionach i miastach. Państwa członkowskie muszą okazać solidarność i wysupłać z kieszeni dodatkowe środki, które byłyby zarządzane w ramach partnerstwa między wszystkimi poziomami sprawowania rządów – powiedział przewodniczący KR-u Karl-Heinz Lambertz – decyzja Komisji Europejskiej o utworzeniu funduszu w ramach unijnej polityki spójności jest niezwykle ważna, gdyż zapewnia integrację obecnych funduszy strukturalnych UE. Zarządzanie funduszem musi być jednak spójne, a jego powodzenie zależy od unikania wszelkiej centralizacji na rzecz Brukseli lub stolic państw członkowskich UE.

Z zadowoleniem przyjmuje dzisiejszy komunikat Komisji Europejskiej na temat Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Dla zrealizowania Porozumienia Paryskiego i ambitnych ograniczeń emisji dla ochrony klimatu niezbędne jest przeprowadzenie Transformacji Energetycznej w sposób sprawiedliwy oraz angażując wszystkie podmioty. Dla osiągnięcia sukcesu konieczne jest szerokie włączenie władz regionalnych i lokalnych, to one mogą najskuteczniej wprowadzać w życie i pobudzać lokalne inicjatywy i oczekiwania obywateli, przedsiębiorców. Zostało to odzwierciedlone w dzisiejszej komunikacji Komisji Europejskiej, która zaproponowała wspólne zarządzanie funduszem ukierunkowane na konkretne obszary. Cieszę się, że pokrywa się to ze stanowiskiem Komitetu Regionow jednoglośnie podkreślającym potrzebę solidarności j wsparcia dla regionow weglowych. Władze lokalne i regionalne są gotowe podjąć wspólne działania strategiczne łącznie z Unia Europejska i Rządami Państw członkowskich, by Transformacja Energetyczna i Ochrona Klimatu była sukcesem wszystkich obywateli UE. To olbrzymie wyzwanie dla regionow węglowych, cieszę się, że otrzymamy solidarne wsparcie. W Polsce to szczególnie ważne, jakość powietrza i przestawienie gospodarki na niskoemisyjną jest olbrzymim wyzwaniem, bez europejskiej solidarności prawie niewykonalnym ., podkreślił Witold Stępień , (PL/EPL), radny Sejmiku Województwa Łódzkiego, sprawozdawca opinii Wdrażanie porozumienia paryskiego na poziomie lokalnym i regionalnym .

Vojko Obersnel (PES/HR), burmistrz Rijeki i sprawozdawca KR-u w sprawie mechanizmu sprawiedliwej transformacji, odnośnie do skutków budżetowych stwierdził: Komisja domaga się, by kwota 7,5 mld EUR, która ma być przeznaczona na ten mechanizm, pochodziła z dodatkowych źródeł, a nie ze środków przekierowanych z obecnych narzędzi polityki spójności . To znaczący postulat, gdyż istnieje poważne ryzyko, że to dalsze cięcia funduszy spójności zaproponowane przez prezydencję fińską staną się rozwiązaniem na zaspokojenie finansowych potrzeb związanych z tą nową inicjatywą. Wraz z Parlamentem Europejskim i wszystkimi zainteresowanymi podmiotami polityki spójności uczynimy wszystko, by do tego nie doszło.

Odniesienia do zmiany obecnych zasad pomocy państwa, zawarte we wniosku dotyczącym planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji są zgodne z przyjętym niedawno stanowiskiem KR-u w sprawie sprawiedliwej transformacji. Mogą również stanowić pierwszą istotną odpowiedź na powtarzane od lat żądanie KR-u, by stosować wobec polityki spójności to samo zwolnienie, które przysługuje przy korzystaniu z funduszy zarządzanych bezpośrednio przez Komisję (np. z programu „Horyzont”).

Europejski Komitet Regionów ma przyjąć opinię w sprawie Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w marcu.

Kontakt:

Pierluigi Boda

Tel: +32 2 282 2461

Mobile: +32 473 85 17 43

pierluigi.boda@cor.europa.eu