Mniejsza biurokracja, złota reguła dotycząca współfinansowania spójności i sprawiedliwe opodatkowanie to elementy potrzebne do osiągnięcia trwałej odbudowy gospodarczej w UE.
Europejski Komitet Regionów (KR) podkreślił główne wady obecnego europejskiego zarządzania gospodarczego i stwierdził, że konieczne jest uniknięcie nowej polityki oszczędnościowej w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 i wojny w Ukrainie. W przyjętych na sesji plenarnej zaleceniach lokalni i regionalni przywódcy wezwali do ustanowienia złotej reguły współfinansowania funduszy strukturalnych i z aprobatą przyjęli dotychczasowe działania na rzecz ustanowienia sprawiedliwszego systemu podatkowego – w tym propozycję dotyczącą ustalenia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych w Unii. Wyrazili jednak obawy, że nowe przepisy mogą zwiększyć obciążenie biurokratyczne przedsiębiorstw.
UE znajduje się w krytycznym momencie i musi szukać sposobów i środków zapewniających spójność i dobrobyt europejskim obywatelkom i obywatelom – podkreślił KR w opinii w sprawie przeglądu europejskiego zarządzania gospodarczego, przyjętej na posiedzeniu plenarnym w dniach 27–28 kwietnia. Jej sprawozdawca, Elio Di Rupo (BE/PES), premier rządu regionalnego Walonii i były premier Belgii, zwraca uwagę na wpływ ram zarządzania gospodarczego na władze lokalne i regionalne, które odpowiadają za prawie jedną trzecią wydatków publicznych i ponad połowę inwestycji publicznych w całej UE.
Musimy dokonać gruntownego przeglądueuropejskiego zarządzania gospodarczego i dostosować je do nowych realiów naszych terytoriów i regionów. Wojna w Ukrainie, kryzys związany z COVID-19 oraz transformacja cyfrowa i klimatyczna wymagają inwestycji publicznych. Dlatego apelujemy o przedłużenie ogólnej klauzuli wyjścia, która umożliwia wyłączenie kluczowych inwestycji z zasady współfinansowania, i zaangażowanie miast i regionów w europejski semestr. Potrzebujemy nowego mechanizmu, aby zapewnić stabilność długu publicznego i uniknąć powrotu do polityki oszczędnościowej – stwierdził Elio Di Rupo.
KR przypomina, że pakt stabilności i wzrostu oraz inne aspekty obecnych ram zarządzania gospodarczego w UE mają kilka poważnych wad, w tym brak przejrzystości i legitymacji demokratycznej, i że należy zająć się tymi niedociągnięciami w ramach planowanych przez Komisję Europejską reform.
Przywódcy lokalni ponownie zaapelowali o wprowadzenie złotej reguły współfinansowania, dzięki której zasady dotyczące zadłużenia i deficytu zawarte w pakcie stabilności i wzrostu nie stosowałyby się do współfinansowania funduszy strukturalnych i inwestycyjnych przez państwa członkowskie i regiony. Zwrócili się również o ustanowienie stałego europejskiego programu reasekuracji świadczeń dla osób bezrobotnych, inspirując się sukcesem instrumentu SURE, który przyczynił się do ratowania miejsc pracy podczas pandemii COVID-19.
KR zwrócił też uwagę na znaczenie zasady „nie szkodzić spójności”, zawartej w komunikacie Komisji dotyczącym ósmego raportu na temat spójności, dla zapewnienia komplementarności i synergii polityki spójności z innymi unijnymi strategiami. Dzięki temu nie utrudni się procesu konwergencji i uniknie zwiększania dysproporcji regionalnych.
W sporządzonej przez Elia Di Rupo opinii podkreślono potrzebę sprawiedliwego opodatkowania w Europie i zwalczania oszustw podatkowych – obie kwestie były głównym tematem odrębnej opinii przyjętej na sesji plenarnej w dniach 27–28 kwietnia. Jej sprawozdawca, Federico Borgna(IT/PES), burmistrz i przewodniczący prowincji Cuneo, skupia się na wniosku dotyczącym dyrektywy Rady w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych. Propozycja ta ma umożliwić wdrożenie w ramach prawnych UE globalnego porozumienia osiągniętego przez OECD w październiku 2021 r.
Wprowadzenie globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych w Unii jest zasadniczym krokiem w kierunku integracji europejskiej – stwierdził sprawozdawca. Szczególnie ważne jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju i zwrócenie szczególnej uwagi na zachęty i inwestycje na rzecz transformacji ekologicznej, badań naukowych i innowacji. Pozwoli to pozytywnie wpłynąć na gospodarkę realną poprzez tworzenie miejsc pracy dzięki wprowadzeniu systemu regulacyjnego i podatkowego, który zapewni przedsiębiorstwom najlepsze warunki konkurencji na rynku światowym.
Kontekst:
W październiku 2020 r. KR przyjął pierwszą opinię w sprawie przeglądu zarządzania gospodarczego, opracowaną przez Elia Di Rupo. Już wtedy Komitet wezwał do dalszego stosowania ogólnej klauzuli wyjścia przewidzianej w pakcie stabilności i wzrostu (uruchomionej po raz pierwszy w historii strefy euro w marcu 2020 r.), a także do kontynuacji tymczasowych ram pomocy państwa w UE do czasu ustabilizowania się sytuacji gospodarczej w Europie.
W opublikowanym 19 października 2021 r. komunikacie Komisja Europejska wznowiła debatę publiczną na temat przeglądu unijnych ram zarządzania gospodarczego. Została ona zainaugurowana w lutym 2020 r., ale później zawieszona ze względu na pandemię COVID-19. W dniu 28 marca 2022 r. Komisja Europejska opublikowała sprawozdanie podsumowujące wyniki internetowej ankiety publicznej na temat przyszłości unijnych ram zarządzania gospodarczego. Wielu jej respondentów jest zdania, że polityka fiskalna powinna w większym stopniu sprzyjać wzrostowi gospodarczemu, uwzględniać kwestie społeczne i wspierać priorytety polityczne dwojakiej transformacji – zielonej i cyfrowej.
W grudniu 2021 r. Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy, by zapewnić na poziomie globalnym minimalną efektywną stawkę podatkową w wysokości 15% dla dużych grup działających w UE. Wniosek odzwierciedla zobowiązanie UE do niezwłocznego podjęcia działań i wdrożenia – jako jeden z pierwszych podmiotów – historycznego globalnego porozumienia w sprawie reformy podatkowej, osiągniętego dwa miesiące wcześniej przez 137 państw i jurysdykcji. Dotychczas jednak ministrowie finansów UE nie osiągnęli jednomyślnego porozumienia w sprawie dyrektywy UE.
Więcej informacji na temat prac KR-u w dziedzinie polityki spójności i odbudowy gospodarczej można znaleźć na stronie internetowej Komisji COTER oraz na stronie internetowej KR-u „Spójność, nasza podstawowa wartość”.
Kontakt:
Matteo Miglietta
tel. +32 (0)470 895 382
matteo.miglietta@cor.europa.eu