Krajowe plany w zakresie energii i klimatu nie biorą pod uwagę władz lokalnych i regionalnych Opinia publiczna w coraz większym stopniu kształtuje debatę na temat klimatu, jeszcze zanim Parlament Europejski zacznie obradować. Odbywające się regularnie co tydzień protesty przypominają, że obecne cele w zakresie ochrony klimatu nie wystarczą, aby odwrócić globalne ocieplenie. Również miasta i regiony UE chcą bardziej ambitnych wartości docelowych oraz odpowiednio większych środków, aby móc szybko wyjść naprzeciw zrównoważonej transformacji energetycznej w Europie. KR zarzuca krajowym planom w zakresie energii i klimatu brak stałego, wielopoziomowego dialogu z władzami lokalnymi i regionalnymi, co jest wbrew zasadom zarządzania unią energetyczną.
Europejski Komitet Regionów jednomyślnie przyjął opinię przewodniczącego regionu Apulia Michele Emiliano (IT/PES) „Czysta planeta dla wszystkich – Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki” . Opinia ta zawiera szereg propozycji dotyczących realizacji unijnej strategii neutralności klimatycznej do roku 2050 , przedstawionej przez Komisję Europejską w listopadzie 2018 r.
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów Karl-Heinz Lambertz stwierdził: „Europa nie osiągnie neutralności klimatycznej bez udziału miast i regionów. Zarządzanie unią energetyczną wymaga od państw członkowskich ustanowienia stałego, wielopoziomowego dialogu z władzami lokalnymi i regionalnymi, służącego opracowaniu krajowych planów w zakresie energii i klimatu. Tymczasem te plany są wyraźnie niewystarczające. Jeśli UE ma z powodzeniem dokonać transformacji w dziedzinie czystej energii, to wszystkie państwa członkowskie muszą zobowiązać się, że do 2050 r. uczynią z Europy obszar neutralny dla klimatu. Szczególnie ważne jest tu ciągłe zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w opracowywanie planów działań w zakresie energii i klimatu”.
Komisarz UE do spraw polityki klimatycznej i energetycznej Miguel Arias Cañete powiedział: „Pragnę pogratulować władzom regionalnym i lokalnym ich ważnych działań w dziedzinie klimatu, energii i zrównoważonego rozwoju. Wiele regionów i miast wyznaczyło sobie na rok 2030 bardziej ambitne cele niż ich rządy krajowe. Porozumienie Burmistrzów w sprawie Klimatu i Energii, zrzeszające 9 tys. miast, jest największą inicjatywą dużych i mniejszych miast, gmin i regionów realizujących proces transformacji energetyki. Proponujemy teraz większe możliwości finansowania dla miast i regionów, aby wdrożyć zarówno środki łagodzenia zmiany klimatu, jak i środki dostosowawcze. Obejmuje to 35% środków z programu „Horyzont Europa”, nowy program LIFE o wartości pięciu mld EUR, uzupełniający InvestEU, który z kolei jest kontynuacją Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych i na który oferujemy 30% środków na wsparcie celów w dziedzinie klimatu”.
Sprawozdawca Michele Emiliano (IT/PES) , przewodniczący regionu Apulia, powiedział: „Miasta i regiony przyczyniają się do wytyczenia historycznej drogi ku czystej planecie dla wszystkich. Klimatyczny stan szczególnej gotowości dotyczy nas wszystkich i jest dla nas ogromną odpowiedzialnością. W opinii, którą Europejski Komitet Regionów przyjął dziś na sesji plenarnej, potwierdzono konieczność osiągnięcia najpóźniej do 2050 r. neutralności klimatycznej. Regiony i miasta są do tego gotowe. Nie da się jednak powiedzieć tego samego o Radzie Europejskiej, ponieważ niektóre państwa członkowskie w ubiegłym tygodniu nie przyłączyły się do realizacji tego celu. Potrzebujemy podejścia oddolnego, jeśli chcemy naprawdę poradzić sobie z kryzysem klimatycznym i stworzyć bardziej sprawiedliwą i zrównoważoną Europę, która nikogo nie pozostawia w tyle”.
KR apeluje o zwiększenie w budżecie UE udziału wydatków na klimat do co najmniej 30%, przypominając o znaczeniu skutecznego opodatkowania energii. Ma to zapewnić skoordynowane, spójne i terminowe działania w odpowiedzi na zmianę klimatu.
W świetle rozwoju technologicznego członkowie są za tym, by zrewidować unijny cel dotyczący 32-procentowego udziału energii ze źródeł odnawialnych w całym koszyku energetycznym i podnieść go do 40% do 2030 r., co z kolei ma umożliwić osiągnięcie celu neutralności klimatycznej do roku 2050.
KR proponuje utworzenie europejskiego centrum monitorowania neutralności klimatycznej, którego celem będzie mapowanie i monitorowanie podatności różnych obszarów na przemiany energetyczne. Członkowie chcą współpracować z Komisją Europejską przy projektowaniu struktury wymiany technicznej dotyczącej wdrażania pakietu „Czysta energia dla wszystkich”.
Zgromadzenie miast i regionów UE domaga się także systematycznego angażowania regionów i władz lokalnych we wdrażanie celów zrównoważonego rozwoju i porozumienia paryskiego oraz w prace przygotowawcze w ramach COP25, w tym także wnosi o przyznanie przedstawicielowi KR-u roli obserwatora we wszystkich organach przygotowawczych Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu (UNFCCC).
W opinii KR podkreśla konieczność wzmocnienia powiązań między polityką przeciwdziałania zmianie klimatu a jakością powietrza, a także zwraca uwagę na ich bezpośredni wpływ na zdrowie obywateli. Członkowie jednogłośnie stwierdzają, że dekarbonizacja jest najskuteczniejszą polityką prewencyjną w zakresie ochrony zdrowia obywateli. Europejska Agencja Środowiska szacuje, że co roku w Europie dochodzi do 483 tys. przedwczesnych zgonów z powodu zanieczyszczenia powietrza.
Dnia 31 grudnia 2018 r. państwa członkowskie przedstawiły projekty krajowych planów w zakresie energii i klimatu.
Owe krajowe plany w zakresie energii i klimatu obejmują instrumenty planowania służące realizacji celów unii energetycznej, głównie tych w zakresie energii i klimatu na 2030 r. W ubiegłym tygodniu Komisja Europejska przedstawiła oceny tych planów . Ostateczne krajowe plany w zakresie energii i klimatu muszą zostać przygotowane do końca bieżącego roku.
Dodatkowe informacje
Zdjęcia z sesji plenarnej można pobrać tutaj .
Zarządzanie unią energetyczną zakłada, że „państwa członkowskie powinny ustanowić stałą wielopoziomową platformę dialogu na temat energii, skupiającą władze lokalne, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, społeczność przedsiębiorców, inwestorów i inne odpowiednie zainteresowane strony w celu omawiania różnych rozwiązań planowanych w polityce w zakresie energii i klimatu. W ramach tej platformy powinny być omawiane zintegrowane plany krajowe w zakresie energii i klimatu, a także długoterminowe strategie w zakresie klimatu i energii.” Zarządzanie unią energetyczną (styczeń 2018 r.)
Tutaj znajdą Państwo komunikat prasowy KE zapowiadający ocenę krajowych planów w zakresie energii i klimatu , a tutaj analizę dla poszczególnych krajów . Na podstawie tej analizy państwa członkowskie dokonają przeglądu swoich strategii i najpóźniej do 31 grudnia 2019 r. przedstawią ostateczną wersję.
Dnia 28 listopada 2018 r. Komisja przedstawiła długoterminową wizję strategiczną dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki do 2050 r.
W strategii nakreślono, w jaki sposób Europa może wytyczyć drogę do neutralności klimatycznej, inwestując w realistyczne rozwiązania technologiczne, wzmacniając pozycję obywateli i dostosowując działania w kluczowych obszarach, takich jak polityka przemysłowa, finanse oraz badania naukowe, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwości społecznej na rzecz sprawiedliwej transformacji.
Odpowiadając na apele Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej, Komisji przedstawiła taką wizję przyszłości neutralnej dla klimatu, która obejmuje niemal wszystkie obszary polityki UE i jest zgodna z celem porozumienia paryskiego , zakładającym utrzymanie wzrostu temperatury na świecie znacznie poniżej 2 °C i kontynuowanie wysiłków na rzecz utrzymania tego wzrostu na poziomie 1,5 °C.
Czysta planeta dla wszystkich – Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki
Szczegółowa analiza towarzysząca komunikatowi
Komunikat prasowy: Komisja chce, aby do 2050 r. Europa stała się neutralna dla klimatu
Pytania i odpowiedzi: długoterminowa strategia na rzecz czystej planety dla wszystkich
Kontakt: David Crous | david.crous@cor.europa.eu | Tel. +32 (0)470 88 10 37