Przywódcy lokalni i regionalni wzywają instytucje UE do ścisłej współpracy z samorządami lokalnymi w celu przeciwdziałania terytorialnym i społeczno-gospodarczym skutkom zmian demograficznych
Podczas debaty, w której udział wzięła wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej do spraw demokracji i demografii Dubravka Šuica, europejscy przywódcy lokalni i regionalni wezwali instytucje UE do ścisłej współpracy z samorządami lokalnymi w celu przeciwdziałania terytorialnym i społeczno-gospodarczym skutkom zmian demograficznych. Ponieważ liczba ludności spada w ponad 40% regionów UE, Europejski Komitet Regionów wzywa do uwzględnienia wymiaru demograficznego we wszystkich politykach UE i w debacie na temat przyszłości Europy.
Opublikowane niedawno sprawozdanie Komisji na temat skutków zmian demograficznych potwierdza, że problemy związane ze zmianami demograficznymi „często najlepiej rozwiązywać na szczeblu lokalnym i regionalnym”. Zwraca się w nim również uwagę na ścisły związek między zmianami demograficznymi a transformacją ekologiczną i cyfrową i wskazuje, że zmiany demograficzne mogą prowadzić do utraty wiary w demokrację na obszarach zmagających się ze spadkiem liczby ludności. W perspektywie długoterminowej zmniejszająca się liczba ludności w wieku produkcyjnym może wywierać presję na budżety publiczne i mieć negatywny wpływ na sytuację geopolityczną Europy i jej pozycję na świecie.
Przemawiając na sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów w dniu 1 lipca, wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Dubravka Šuica powiedziała: Musimy umożliwić regionom najbardziej dotkniętym zmianami demograficznymi utrzymanie i poprawę jakości życia oraz stworzyć narzędzia niezbędne do znalezienia innowacyjnych rozwiązań. Jesteśmy zdecydowani wspierać ludzi w sprostaniu zmianom, zapewniając konkretne możliwości i dbając o to, by nie pozostawić nikogo samemu sobie.
Apostolos Tzitzikostas , przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów, stwierdził: Pandemia COVID-19 unaoczniła potrzebę strategicznego myślenia i działania w odniesieniu do zmian demograficznych i ich długoterminowych poważnych skutków terytorialnych i społeczno-ekonomicznych. Mogą one nawet doprowadzić do powstania „geografii niezadowolenia”, podsycając ekstremistyczne ruchy i poglądy antyeuropejskie w niektórych regionach zmagających się ze spadkiem liczby ludności i drenażem mózgów, a w końcu do polaryzacji systemu demokratycznego. Jako że władze lokalne i regionalne posiadają wiele kompetencji prawnych w kwestiach związanych z demografią, Komitet jest gotowy wspierać inicjatywy Komisji mające na celu przeciwdziałanie temu problemowi i ulepszenie warunków życia obywateli w regionach, miastach i wsiach UE.
Podczas kolejnej sesji plenarnej w październiku Europejski Komitet Regionów przedstawi propozycje dotyczące przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian demograficznych w regionach UE. W obecnym projekcie opinii zwrócono uwagę, że starzenie się europejskiego społeczeństwa, niskie współczynniki urodzeń i pogarszający się nierówny rozkład geograficzny ludności wymagają spójnej reakcji na wszystkich szczeblach sprawowania rządów i we wszystkich obszarach polityki UE. Szczególny nacisk położono na związek między zmianami demograficznymi a ogólną poprawą warunków życia.
Sprawozdawca János Ádám Karácsony (HU/EPL), członek rady Tahitótfalu, powiedział: Konsekwencje zmian demograficznych będą odczuwalne w długiej perspektywie, więc ważne jest, by przyjrzeć się dostępnym już rozwiązaniom i poszukać nowych odpowiedzi. Jeśli chodzi o demografię Europy, musimy wziąć pod uwagę różne aspekty, takie jak starzenie się lub dłuższe średnie trwanie życia, wyludnianie obszarów wiejskich, migracja wewnętrzna i zewnętrzna, drenaż mózgów oraz zmieniające się wzorce dzietności i zamiary odnośnie do rodzicielstwa.
Więcej informacji:
Komisja Europejska opublikowała 17 czerwca długo oczekiwane sprawozdanie na temat skutków zmian demograficznych , a także szereg szczegółowych statystyk dotyczących sytuacji w każdym państwie członkowskim oraz wykresy i dane na poziomie UE. W 2021 r. Komisja planuje również przedstawić zieloną księgę w sprawie starzenia się oraz długoterminową wizję obszarów wiejskich. W ramach dorocznego barometru lokalnego i regionalnego KR-u w październiku 2020 r. przedstawione zostaną dane liczbowe i wykresy dotyczące demografii i regionów.
Poważne wyzwania demograficzne w UE można zaobserwować w wielu miejscach. Są one kombinacją trzech tendencji: malejąca liczba ludności, starzenie się społeczeństwa (i wzrost wskaźnika zależności) oraz niski współczynnik urodzeń. Liczba ludności kurczy się w ponad 40% regionów europejskich, a liczba ludności w regionach z przewagą obszarów wiejskich prawdopodobnie zmaleje o 7,9 mln do 2050 r. Jednocześnie ludność UE jest przeciętnie najstarsza na świecie i oczekuje się, że do 2070 r. Europę będzie zamieszkiwać zaledwie 4% ludności świata. Udział Europy w światowym PKB również stale się kurczy.
Pandemia COVID-19 szczególnie dotknęła starzejące się społeczeństwo europejskie i uwidoczniła potrzebę zapewnienia dobrej jakości, dostępnej i przystępnej cenowo opieki zdrowotnej i długoterminowej. Trwający kryzys dowiódł również znaczenia zlikwidowania przepaści cyfrowej i stworzenia solidnej infrastruktury cyfrowej.
W rezolucji w sprawie programu prac Komisji Europejskiej na 2021 r. Europejski Komitet Regionów wzywa Komisję Europejską do przedstawienia naukowej oceny wpływu pandemii COVID-19 na zmiany demograficzne oraz do zadbania o to, by przyszłe decyzje były dopasowane do lokalnych potrzeb i lokalnej specyfiki. Podkreśla również rolę przystępnej edukacji i szkoleń wysokiej jakości w radzeniu sobie ze zmianami demograficznymi i drenażem mózgów i w związku z tym wspiera rozwój europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. w ścisłej synergii z europejską przestrzenią badawczą.
Kontakt:
Lauri Ouvinen
tel. +32 473536887
lauri.ouvinen@cor.europa.eu