Narzędzia ochrony konsumentów muszą w pełni uwzględniać główne wyzwania
stojące przed gospodarką europejską po kryzysie związanym z COVID-19.
Na październikowej sesji plenarnej członkinie i członkowie Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u) przyjęli opinię „Nowy program na rzecz konsumentów – poprawa odporności konsumentów na potrzeby trwałej odbudowy” i podkreślili znaczenie ochrony praw konsumentów. Należy przy tym uwzględnić skutki kryzysu związanego z COVID-19, zmiany środowiskowe, transformację cyfrową, globalizację oraz szczególne potrzeby konsumentów podatnych na zagrożenia. Jednocześnie przywódcy lokalni i regionalni zwracają uwagę na potrzebę wspierania MŚP w transformacji cyfrowej i ekologicznej bez zwiększania obciążeń administracyjnych. Finansowanie ze środków europejskich ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia tej transformacji.
Wydatki konsumpcyjne stanowiły 52,6% produktu krajowego brutto (PKB) Unii Europejskiej w 2019 r. Tymczasem 20% konsumentów twierdzi, że ma co najmniej jeden powód do złożenia skargi dotyczącej zakupu w poprzednim roku – liczba ta w dużej mierze nie zmienia się od dziesięciu lat. Konsumenci coraz częściej dokonują zakupów przez internet. W 2019 r. jedna na sześć osób zakupiła co najmniej jedną pozycję w ten sposób. Chociaż zjawisko to jest obecnie powszechne, to przepisy europejskie za nim nie nadążają. Pandemia pokazała wagę wysokiego poziomu ochrony konsumentów i ścisłej współpracy między organami w UE. Unaoczniła również pewne luki w unijnych ramach ochrony konsumentów.
Alexia Bertrand (BE/Renew Europe), posłanka do Parlamentu Regionu Stołecznego Bruksela i sprawozdawczyni projektu opinii w sprawie nowego programu na rzecz konsumentów , stwierdziła: Ochrona konsumentów to jedna z tych dziedzin polityki europejskiej, które mają największe bezpośrednie znaczenie dla obywateli . Rynek europejski podlega jednak wielu zasadniczym przemianom i stoi przed szeregiem wyzwań – takich jak niedawna pandemia. Jesteśmy zatem zmuszeni do ponownego przemyślenia ochrony konsumentów i potwierdzenia zdecydowanej potrzeby zachowania praw konsumentów oraz ich wdrażania: nie możemy ulec pokusie ich osłabienia tylko dlatego, że prawa te nie są stosowane i nie ma przymusu ich przestrzegania .
Europejski Komitet Regionów (KR) zwraca w swej opinii uwagę na najpilniejsze wyzwania, jakie pandemia stawia przed europejskimi konsumentami, i dobitnie podkreśla potrzebę ochrony i zdecydowanego wdrażania praw konsumentów i odpowiedniego dorobku prawnego UE w czasach kryzysu. Niedawne wzmocnienie praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym musi zostać rozszerzone, aby chronić konsumentów przed odwołaniami w innych sektorach, takich jak kultura i rozrywka.
Zrównoważona konsumpcja ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu. Konsumenci w UE odgrywają kluczową rolę w zielonej transformacji, dlatego KR twierdzi, że zapewnienie przejrzystych i jasnych informacji na temat zrównoważonego charakteru produktów, możliwości ich naprawy oraz ich śladu społecznego i środowiskowego jest istotne dla dokonywania świadomych wyborów.
Ponadto samorządy odgrywają ważną rolę w promowaniu nowych wzorców konsumpcji i zachowań na szczeblu lokalnym i regionalnym, na przykład związanych z gospodarką dzielenia się.
W opinii zaproponowano szereg działań, takich jak sporządzenie wykazu istniejących lokalnych inicjatyw mających na celu stworzenie infrastruktury lokalnych napraw i wspieranie modeli biznesowych umożliwiających konsumentom dokonywanie zakupu usług zamiast towarów; wspieranie lokalnych i regionalnych projektów rozwijających wiedzę konsumentów w dziedzinie finansów, w tym na temat nowych technologii cyfrowych oraz promowanie inicjatyw wspierających lokalne przedsiębiorstwa i rzemiosło.
Ponadto wzywa się w niej do nawiązania współpracy między samorządami lokalnymi i regionalnymi, organizacjami konsumenckimi i przedsiębiorstwami w celu połączenia sił na rzecz maksymalnego wykorzystania zasobów.
Kontekst:
Nowy program na rzecz konsumentów – ten europejski program przedstawia strategiczną wizję Komisji Europejskiej dotyczącą polityki konsumenckiej. W dniu 13 listopada 2020 r. Komisja opublikowała nowy program na rzecz konsumentów, czyli strategię polityki konsumenckiej na lata 2020–2025. Ma ona na celu realizację pięciu długoterminowych priorytetów dotyczących transformacji ekologicznej, transformacji cyfrowej, możliwości dochodzenia roszczeń i egzekwowania praw konsumentów, specyficznych potrzeb określonych grup konsumentów oraz współpracy międzynarodowej. Zaproponowano też środki mające na celu sprostanie najpilniejszym wyzwaniom, które pojawiły się w czasie pandemii. W ciągu najbliższych pięciu lat Komisja planuje wzmocnić rolę konsumentów w procesie przechodzenia na zieloną gospodarkę poprzez informowanie ich o zrównoważonym charakterze produktów; zapewnienie im prawa do ich naprawy i ustanowienie zasad dotyczących twierdzeń na temat ekologiczności produktów. Zamierza także zająć się problematycznymi praktykami stosowanymi na internetowych platformach handlowych, usunąć luki w przepisach dotyczących bezpieczeństwa produktów, zwłaszcza w odniesieniu do produktów sprzedawanych w internecie, oraz poprawić egzekwowanie obowiązujących przepisów. Jednocześnie Komisja zamierza wzmocnić ochronę grup podatnych na zagrożenia, zwłaszcza osób niemających dostępu do internetu, oraz dzieci. Planuje także dokonać przeglądu przepisów dotyczących bankowości detalicznej i usprawnić usługi doradztwa finansowego w państwach członkowskich.
Europejski program na rzecz konsumentów – komunikat KE
Opinia „Nowy ład dla konsumentów” , Samuel Azzopardi (MT/EPL)
Kontakt:
Wioletta Wojewódzka
tel. +32 473 843 986
wioletta.wojewodzka@cor.europa.eu