Europa jest drugim co do wielkości producentem chemikaliów na świecie, generując 16,9% światowej sprzedaży. Produkcja chemikaliów jest czwartą co do wielkości gałęzią przemysłu w UE, w której działa 30 tys. przedsiębiorstw (z czego 95% stanowią MŚP) zatrudniających bezpośrednio 1,2 mln osób, a pośrednio 3,6 mln.
Miasta i regiony uważają za konieczne ustanowienie spójnych i uproszczonych ram prawnych dla sektora chemicznego, aby stał się on bardziej ekologiczny i skuteczny. W opinii Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u) Bezpieczne i zrównoważone chemikalia dla środowiska wolnego od toksyn w miastach i regionach Europy uznano znaczenie nowej strategii w zakresie chemikaliów przedstawionej przez Komisję Europejską i z zadowoleniem przyjęto kroki prowadzące do jej wdrożenia. KR wzywa do pełnego zaangażowania władz lokalnych i regionalnych, biorąc pod uwagę ich znajomość rynków lokalnych, specyfikę każdego terytorium oraz ich zdolność do oceny wdrażania w terenie.
Chemikalia są obecne w większości naszych codziennych działań i odgrywają istotną rolę w gospodarce Unii Europejskiej. Europa jest drugim co do wielkości producentem chemikaliów na świecie (generując 16,9% światowej sprzedaży), zaś produkcja chemikaliów jest czwartą co do wielkości gałęzią przemysłu w UE, w której działa 30 tys. przedsiębiorstw (z czego 95% stanowią MŚP) zatrudniających bezpośrednio 1,2 mln osób, a pośrednio 3,6 mln. Niemniej jednak chemikalia o niebezpiecznych właściwościach mogą szkodzić środowisku i zdrowiu ludzi. Opracowywanie bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów ma ogromne znaczenie dla dążenia do neutralności klimatycznej i osiągnięcia celów porozumienia klimatycznego z Paryża.
Adam Struzik (PL/EPL), marszałek województwa mazowieckiego i sprawozdawca opinii KR-u „Bezpieczne i zrównoważone chemikalia na rzecz środowiska wolnego od toksyn w miastach i regionach Europy”, stwierdził: Strategia chemiczna na rzecz zrównoważonego rozwoju jest ważnym elementem polityki gospodarczej opartej na ekologicznych rozwiązaniach. Regiony i społeczeństwo spodziewają się efektów jej wdrożenia. W niniejszej opinii pragniemy wskazać rolę regionów w procesie jej realizacji, koncentrując się na zdrowiu mieszkańców i na środowisku. Strategia ta jest szansą na poprawę konkurencyjności dzięki innowacjom.
KR uważa, że kluczowe znaczenie ma to, by we wdrażaniu nowych przepisów dotyczących chemikaliów uwzględniono opinię całego przemysłu oraz czas potrzebny na przekształcenie zakładów i zarządzanie niebezpiecznymi substancjami chemicznymi, które muszą zostać wycofane z rynku UE. Podobnie strategia powinna koncentrować się na stworzeniu równych warunków działania dla wszystkich zainteresowanych stron z UE i spoza niej, ponieważ ma ona ogromne znaczenie dla ochrony innowacyjności i konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw, a zwłaszcza MŚP. W szczególności w odniesieniu do MŚP władze lokalne i regionalne apelują o to, by wymogi były zrozumiałe i łatwe w zarządzaniu administracyjnym, zwracając uwagę na fakt, że wiele ważnych informacji jest nadal dostępnych tylko w języku angielskim, co stwarza wyraźną barierę językową.
Kryzys związany z pandemią COVID-19 ujawnił potrzebę zwiększenia odporności naszego społeczeństwa na wstrząsy gospodarcze, społeczne i środowiskowe. Dlatego też KR uważa, że konieczne jest poczynienie postępów na drodze do suwerenności technologicznej oraz wspieranie badań naukowych i innowacji w UE. W tym kontekście miasta i regiony pokazują, że napotykają szereg barier prawnych, finansowych i technicznych w postępowaniu z chemikaliami i twierdzą, że dotacje i pomoc techniczna umożliwiłyby im wsparcie wdrażania strategii w zakresie chemikaliów. Członkowie podkreślają, że bardzo korzystne byłoby wsparcie finansowe z funduszy UE przeznaczone na podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowanie pracowników oraz na rozwój projektów wspierających zrównoważone chemikalia, zwłaszcza w regionach w okresie przejściowym.
Interdyscyplinarna unijna baza danych dotycząca bezpieczeństwa chemicznego, która ma zostać utworzona przez Europejską Agencję Chemikaliów, jest potrzebna w celu ustanowienia jednolitego i przejrzystego podejścia do tych substancji. Baza ta pomogłaby również w ocenie ryzyka związanego z ich stosowaniem i zarządzaniem nimi.
KR proponuje dokonanie przeglądu i wzmocnienie rozporządzenia w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) oraz rozporządzenia w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji chemicznych i mieszanin (rozporządzenie CLP) , a także uproszczenie procedur.
Kontekst
Strategia w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności na rzecz nietoksycznego środowiska została opublikowana przez Komisję Europejską w dniu 11 października 2020 r. jako jeden z priorytetów Europejskiego Zielonego Ładu w ramach strategii „zero zanieczyszczeń”.
Opinia Bezpieczne i zrównoważone chemikalia na rzecz środowiska wolnego od toksyn w w miastach i regionach Europy wchodzi w zakres kompetencji grupy roboczej KR-u „Zielony Ład w terenie” . Grupa ta, utworzona w czerwcu 2020 r. , składa się z trzynaściorga lokalnych i regionalnych demokratycznie wybranych przedstawicieli , a jej celem jest dbanie o to, by miasta i regiony UE uczestniczyły bezpośrednio w opracowywaniu, realizacji i ocenie licznych inicjatyw w ramach Zielonego Ładu, który jest unijną strategią zrównoważonego wzrostu na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.
Kontakt:
Berta López Domènech
tel.: +32 (0)2 282 2170
Berta.LopezDomenech@cor.europa.eu
David Crous
tel. +32 (0) 470 88 37
david.crous@cor.europa.eu