Po wideokonferencji członków Rady Europejskiej, która odbyła się 23 kwietnia, Sojusz na rzecz Spójności – ogólnounijny sojusz wzywający do wzmocnienia polityki spójności po 2020 r. – apeluje o to, by ta polityka pozostała priorytetem podczas rozmów na temat strategii naprawy gospodarczej po kryzysie Covid-19, uwzględniającej potrzeby i doświadczenia regionów i miast.

Walka z pandemią Covid-19 oraz ponowne ożywienie gospodarki europejskiej to wyścig z czasem. Wszelkie dalsze opóźnienia w zapewnieniu odpowiedniego planu naprawy gospodarczej UE, opartego na odważnym budżecie Unii, osłabią naszą zdolność do ochrony zdrowia i praw socjalnych obywateli, utrzymania zdolności produkcyjnych Europy, pomocy przedsiębiorstwom w przetrwaniu sytuacji nadzwyczajnej oraz inwestowania w zrównoważoną przyszłość.

Konieczne jest, by państwa członkowskie zrobiły zasadniczy krok naprzód dla Europy poprzez:

- zapewnienie ciągłości środków nadzwyczajnych wspieranych przez politykę spójności w krajach i na terytoriach najbardziej dotkniętych pandemią, przy odpowiednim finansowaniu i na specjalnych zasadach;

- zwiększenie planowanych inwestycji w ramach polityki spójności w latach 2021–2027 w celu przyspieszenia ożywienia gospodarczego i stworzenia odpornej, bardziej sprawiedliwej i zrównoważonej Europy w dłuższej perspektywie;

- zadbanie o to, by nadzwyczajne inicjatywy finansowe przyczyniały się do spójności społecznej, terytorialnej i gospodarczej. Trzeba zająć się kwestią budżetów lokalnych – strat z tytułu niezapłaconych podatków i dochodów podatkowych, a także wspierać władze lokalne i regionalne oraz powiązane z nimi przedsiębiorstwa publiczne w realizowaniu lokalnych usług na rzecz obywateli w przypadku scenariusza pandemii i sytuacji po pandemii;

- doprowadzenie do pomyślnego zakończenia negocjacji w sprawie przyszłej polityki spójności, aby w terminie rozpocząć okres finansowania w 2021 r. i zapewnić kontynuację polityki spójności w kolejnych latach;

- zbliżenie wszystkich poziomów sprawowania rządów w celu inwestowania w lepsze usługi zdrowotne w całej Unii, zarówno poprzez zwiększenie środków finansowych na rzecz zdrowia w ramach polityki spójności, jak i ustanowienie specjalnego mechanizmu w dziedzinie zdrowia;

- uznanie dobrych przykładów współpracy transgranicznej i transnarodowej w czasie obecnego kryzysu oraz aktywne zaangażowanie EUWT, euroregionów i wszystkich regionów przygranicznych UE w walkę z wirusem, a także w przyszłe ożywienie gospodarcze.

Domagamy się, by zarówno podstawowy budżet UE, jak i nadzwyczajne inicjatywy inwestycyjne opierały się na doświadczeniu i wiedzy podmiotów lokalnych zajmujących się pandemią i jej skutkami. Inwestycje UE muszą skorzystać na elastyczności i uproszczeniach, zaś wszelka nadmierna centralizacja poważnie osłabi ich skuteczność. Polityka spójności jest najlepszym narzędziem UE, by strukturalnie wesprzeć rozwój społeczny i gospodarczy regionów i miast (w tym działania w zakresie zdrowia i klimatu). Należy tę politykę wzmocnić i w pełni wykorzystać do zwiększenia odporności wszystkich władz lokalnych i regionalnych w perspektywie długoterminowej. Muszą one być wystarczająco przygotowanie na skutki gospodarcze obecnego kryzysu, jak również na wszelkie przyszłe kryzysy, co stanowiłoby uzupełnienie obecnych i przyszłych instrumentów reagowania kryzysowego.

Jeżeli chodzi o potencjalne wzmocnienie Programu wspierania reform, decydujące znaczenie będzie miało rzeczywiste zaangażowanie regionów i miast w ocenę potrzeb oraz w kształtowanie interwencji, w ścisłej koordynacji z planami polityki spójności. W ten sposób będzie można zagwarantować, że żadne miejsce nie zostanie pozostawione w tyle i że asymetryczne terytorialne oddziaływanie reform będzie skutecznie zarządzane. Ponadto regiony i miasta powinny uczestniczyć w debacie na temat sposobów wzmocnienia odporności społeczeństw europejskich na kryzys pandemiczny oraz jego skutki gospodarcze i społeczne z terytorialnego punktu widzenia.

Obecnie niezwykle ważne jest, by instytucje UE działały w duchu solidarności i odpowiedzialności. Ostatecznym wynikiem negocjacji nie może być zbiór nadmiernie scentralizowanych funduszy i niepewnych instrumentów finansowych, opierających się jedynie na reaktywności rynków prywatnych. Musimy zapewnić Europie skuteczny zestaw narzędzi, w którym dotacje i pożyczki są odpowiednio wyważone i w pełni realizuje się zasadę partnerstwa, aby lepiej odpowiadać na potrzeby obywateli UE.

Tylko mając odwagę i wzajemne zaufanie, możemy wspólnie działać i wyprowadzić Europę z obecnej sytuacji kryzysowej.

Kontakt z sekretariatem:

CohesionAlliance@cor.europa.eu