Miasta i regiony UE określają, w jaki sposób mogą – wraz z UE – przyczynić się do odbudowy Ukrainy, a nowa ankieta pokazuje silne zaangażowanie polityków lokalnych i regionalnych w pomoc Ukrainie.
Europejski Komitet Regionów (KR) potwierdził swoje pełne poparcie dla Ukrainy w obliczu rozpoczętej przez Rosję 10 października fali śmiertelnych ataków na obszary cywilne i cywilną infrastrukturę w miastach w całej Ukrainie. Oświadczenia z całego spektrum politycznego pojawiły się na sesji plenarnej, na której KR przyjął szeroki zestaw zaleceń mających na celu zapewnienie skutecznego i głębokiego zaangażowania regionów i miast Unii Europejskiej w odbudowę Ukrainy. W swojej opinii Komitet podkreśla, że należy położyć szczególny nacisk na to, by proces odbudowy przyspieszył również przejście Ukrainy na bardziej ekologiczną i zrównoważoną gospodarkę.
Opinia w sprawie roli miast i regionów UE w odbudowie Ukrainy pomoże kształtować prace europejskiego sojuszu miast i regionów na rzecz odbudowy Ukrainy, utworzonego w czerwcu przez Europejski Komitet Regionów (KR) oraz ukraińskie i europejskie stowarzyszenia reprezentujące władze lokalne i regionalne. Sam sojusz był odpowiedzią na wniosek prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego.
Przyjęcie opinii w dniu 11 października gwarantuje, że zalecenia miast i regionów zostały sformułowane w odpowiednim czasie przed międzynarodową konferencją w Berlinie poświęconą odbudowie Ukrainy, która odbędzie się 25 października, oraz przed podjęciem ostatecznych decyzji w sprawie formy nowej platformy Komisji Europejskiej, która ma służyć koordynacji wsparcia odbudowy Ukrainy. W opinii wzywa się Komisję Europejską do zaproponowania oddolnego procesu odbudowy Ukrainy w oparciu o zaawansowany proces decentralizacji tego kraju.
Sprawozdawca Dario Nardella (IT/PES), burmistrz Florencji i przewodniczący Eurocities, powiedział: Oczekujemy, że platforma na rzecz odbudowy będzie finansowana w podobny sposób jak unijny Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, domagamy się zaangażowania sojuszu miast i regionów na rzecz odbudowy Ukrainy jako pełnoprawnego partnera na wszystkich etapach planowania i wdrażania oraz apelujemy o jak najlepsze dostosowanie platformy do metodyki polityki regionalnej UE, również z myślą o przygotowaniu Ukrainy do przystąpienia do Unii Europejskiej. Dodał, że odbudowa zniszczonej infrastruktury Ukrainy powinna opierać się na zrównoważonym rozwoju, zasadach demokratycznych i stabilnych instytucjach.
Sojusz opiera się na silnym wsparciu dla Ukrainy w miastach i regionach UE. W regionalnym i lokalnym barometrze – badaniu przeprowadzonym w 2022 r. wśród ponad 2000 polityków lokalnych i regionalnych w całej UE, zawartym w rocznym sprawozdaniu UE na temat stanu regionów i miast za 2022 r. opublikowanym przez KR 11 października – trzy czwarte respondentów stwierdziło, że ich władze lokalne lub regionalne przyjęły Ukraińców przesiedlonych w wyniku wojny, zaś połowa przesłała Ukrainie pomoc materialną. Jeden na dwóch respondentów stwierdził, że najskuteczniejszym sposobem odbudowy Ukrainy byłoby zaangażowanie w ten proces regionów i miast UE.
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro zauważył: W wyniku rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie zostały zniszczone domy, szkoły, uniwersytety i szpitale. W ciągu kilku tygodni, jeżeli nie zostaną podjęte żadne działania, na skutek zimy wszystkie uszkodzone budynki zamienią się w ruiny.Europejski Komitet Regionów, wraz ze stowarzyszeniami partnerskimi, uruchomił europejski sojusz miast i regionów na rzecz odbudowy Ukrainy.Ważne jest, aby sojusz ten rozwijał się i obejmował więcej miast i regionów w skuteczną odbudowę Ukrainy, ponieważ co drugi respondent naszego barometru regionalnego i lokalnego stwierdził, że najskuteczniejszym sposobem odbudowy Ukrainy jest zaangażowanie regionów i miast UE w plany odbudowy.Nadal z zaangażowaniem przekształcamy słowa w czyny i dążymy do stworzenia konkretnego instrumentu finansowego, który zapewni realizację przez władze lokalne i regionalne partnerskich projektów odbudowy.Stoimy ramię w ramię z Ukrainą.
W imieniu Komitetu przewodniczący Vasco Alves Cordeiro i Aleksadra Dulkiewicz w odpowiedzi na śmiertelne ataki popełnione przez Rosję 10 października zdecydowanie potępili te okrutne działania skierowane przeciw ludności cywilnej i infrastrukturze cywilnej w całym kraju i zapewnili swoich ukraińskich partnerów o pełnej solidarności KR-u w walce o demokrację i wolność.
W jaki sposób miasta i regiony mogą pomóc Ukrainie
Ze wspólnych szacunków rządu Ukrainy, Komisji Europejskiej i Banku Światowego wynika, że w okresie od 24 lutego do 1 czerwca wojna spowodowała straty rzędu 349 mld EUR, przy czym wpływ ten był szczególnie wysoki w sektorach budownictwa mieszkaniowego, transportu, handlu i przemysłu. Zniszczenia te koncentrowały się w regionach Czernihowa, Doniecka, Ługańska, Charkowa, Kijowa i Zaporoża.
Zalecenia zawarte w projekcie opinii odnoszą się do tego, w jaki sposób pomóc Ukrainie przejść różne etapy: pierwszy etap koncentruje się na reagowaniu kryzysowym, drugi dotyczy odbudowy krytycznej infrastruktury i usług, a trzeci toruje drogę długoterminowemu zrównoważonemu wzrostowi. Długoterminowe wsparcie powinno w szczególności koncentrować się na osiągnięciu celu wyznaczonego przez rząd Ukrainy, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 65% do 2030 r., oraz na odbudowie infrastruktury społecznej – takiej jak zasoby mieszkaniowe, szkoły i szpitale – tak aby umożliwić ukraińskim uchodźcom i osobom przesiedlonym powrót do ich przedwojennych domów.
Rząd Ukrainy zasugerował, że regiony i miasta UE mogłyby wnieść swój wkład na podstawie partnerstw z regionami i miastami z Ukrainy. W projekcie opinii KR-u podkreślono również potencjalną wartość szerszych programów inwestycyjnych dla zaangażowania większej grupy miast i regionów.
W opinii podkreśla się potrzebę jak najszybszego inwestowania w budowanie zdolności administracji szczebla niższego niż krajowy, które w ciągu ostatnich siedmiu lat musiały przyjąć na siebie znacznie większą odpowiedzialność, a obecnie muszą stawić czoła wyzwaniu, jakim jest odbudowa i przygotowanie do przystąpienia do UE. W opinii wzywa się w szczególności do wzmocnienia istniejącego programu wspierającego decentralizację w Ukrainie, tj. programu U-LEAD.
Ukraina jest już członkiem strategii UE na rzecz regionu Dunaju i w opinii sugeruje się, że strategia ta zapewnia zintegrowane ramy współpracy z UE. Zalecenia idą dalej: podkreśla się w nich wartość wykorzystania sprawdzonych unijnych mechanizmów wspierania regionów i miast, sugeruje się na przykład, że UE powinna na wczesnym etapie rozszerzać współpracę z ukraińskimi regionami za pośrednictwem programu współpracy transnarodowej, a także poprzez przyspieszenie dostępu Ukrainy do programów „Horyzont” i EU4Culture.
Zalecenia opierały się między innymi na badaniu zleconym przez KR. W badaniu tym naukowcy zapoznali się z poglądami polityków lokalnych i regionalnych na obszarach Ukrainy, które ucierpiały z powodu szkód o różnym nasileniu. W konkluzjach zwrócono uwagę na znaczną poprawę zdolności administracyjnych na szczeblu lokalnym i regionalnym dzięki procesowi decentralizacji, który rozpoczął się w połowie 2010 r., a także podkreślono potencjał miast i regionów UE w zakresie wspierania reform dotyczących budowania zdolności, zwłaszcza w mniejszych społecznościach.
Kontakt:
Monica Tiberi, rzeczniczka Przewodniczącego, +32 479 51 74 43
Andrew Gardner, rzecznik prasowy, +32 473 843 981
Stephanie Paillet, wsparcie audiowizualne, +32 473 522 988