Europejskie zgromadzenie przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych przyjęło w czwartek szereg zaleceń mających wspierać wdrażanie ekologicznych budżetów na szczeblu lokalnym i regionalnym. Zalecenia powstały na wniosek francuskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Opinię sporządził sprawozdawca Vincent Chauvet (FR/Renew Europe), mer Autun i członek grupy roboczej Europejskiego Komitetu Regionów ds. Zielonego Ładu. Komitet wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie, aby wyłączyły zielone inwestycje z kalkulacji regionalnego deficytu publicznego oraz zapewniły skuteczne, partycypacyjne i przejrzyste ekologiczne planowanie budżetu, które będzie się opierało na jasnych ramach metodologicznych powiązanych ze wskaźnikami efektywności środowiskowej.
W walce z globalnym ociepleniem, a także z utratą różnorodności biologicznej i wzrostem zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby władze lokalne i regionalne znajdują się na pierwszej linii. Miasta i regiony dysponują coraz mniejszymi środkami budżetowymi i muszą stawiać czoła nieustannemu wzrostowi cen energii i paliw spowodowanemu wojną w Ukrainie. Dlatego stoją przed poważnymi wyzwaniami w zakresie finansowania i realizacji działań i projektów służących przystosowaniu się do zmiany klimatu.
Przedstawiając opinię w sprawie wdrażania ekologicznych budżetów na szczeblu lokalnym i regionalnym, sprawozdawca Vincent Chauvet (FR/Renew Europe) podkreślił: Zmiana klimatu wywiera niebagatelny wpływ na gospodarkę, co pociąga za sobą coraz wyższe koszty środowiskowe. Miasta i regiony mają do odegrania kapitalną rolę w skutecznym przeprowadzeniu transformacji ekologicznej sprzyjającej włączeniu społecznemu. Zarówno państwa członkowskie, jak i UE są odpowiedzialne za wspieranie samorządów poprzez bezpośrednie finansowanie i konkretne środki działania. Musimy bezzwłocznie uzgodnić wspólną definicję ekologicznego planowania budżetu i wspólnie określić europejskie ramy – zarazem uporządkowane i elastyczne – które będą ułatwiały dostosowanie pozycji budżetowych do celów klimatycznych i środowiskowych. Zielona transformacja albo będzie przeprowadzana na szczeblu lokalnym, albo nie powiedzie się w ogóle. Vincent Chauvet wejdzie w skład delegacji Europejskiego Komitetu Regionów na następną światową konferencję klimatyczną ONZ, która odbędzie się w listopadzie br. W Egipcie (COP27).
Europejski Komitet Regionów opowiada się też za skutecznym, partycypacyjnym i przejrzystym ekologicznym planowaniem budżetu, które pozwala na ocenę ekologicznego charakteru budżetu publicznego, a także przyczynia się do zwiększenia liczby zielonych projektów. Wzywa władze publiczne, aby organizowały audyty zewnętrzne, publikowały ich rezultaty dla zwiększenia zaufania obywateli oraz stosowały podejście oparte na partycypacyjnym ekologicznym planowaniu budżetu, aby umożliwić społeczeństwu, zwłaszcza młodym ludziom, zarządzanie częścią rocznego budżetu na realizację zielonych projektów.
Zgromadzenie miast i regionów UE apeluje ponadto o utworzenie platformy współpracy międzyregionalnej służącej wzmacnianiu zdolności władz lokalnych i regionalnych do ekologizacji ich budżetów. Wnosi także, aby wspierano łączenie małych projektów z myślą o osiągnięciu korzyści skali oraz wymianę dobrych praktyk.
Komitet uważa za niezbędne sporządzenie wykazu ekologicznych oraz neutralnych pozycji budżetowych. Jeśli chodzi o opodatkowanie, w opinii postuluje się, aby ekologiczne planowanie budżetu dokonywane na poziomie lokalnym i regionalnym koncentrowało się na działaniach po stronie wydatków i dochodów. Argumentuje się także, że na pierwszym etapie należy przeprowadzać ocenę wyłącznie wydatków.
Komitet w swojej opinii wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie, aby wyłączyły zielone inwestycje z obliczeń regionalnego deficytu publicznego oraz ze stosowania złotych reguł dotyczących limitu zadłużenia.
Członkinie i członkowie Komitetu zgodnie wskazują na potencjał zielonych obligacji w zakresie zwiększenia wsparcia dla inwestorów chcących realizować projekty niskoemisyjne.
Komitet akcentuje konieczność pogodzenia ekologicznego planowania budżetowego z celami społecznymi, aby zapewnić redystrybucję środków na rzecz słabszych grup społecznych, szczególnie gospodarstw domowych o niskich dochodach, oraz przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, zwłaszcza w związku z gwałtowną zwyżką cen energii i paliw. Dlatego też w opinii proponuje się szersze stosowanie zasady „zanieczyszczający płaci” w celu uniknięcia nierówności społecznych.
Kontekst:
W maju 2021 r. Komisja Europejska orientacyjnie zdefiniowała „ekologiczny budżet” jako „proces budżetowania, w którym wkład pozycji budżetu w ochronę środowiska ustala się i ocenia z zastosowaniem określonych wskaźników efektywności w celu lepszego dostosowania polityki budżetowej do celów środowiskowych”.
Według OECD 55% wydatków publicznych i 64% inwestycji publicznych związanych z klimatem i środowiskiem realizują władze szczebla niższego niż krajowy.
Kliknij tutaj, aby odwiedzić portal kampanii „Zielony Ład w terenie”.
Kontakt:
David Crous
david.crous@cor.europa.eu
tel. +32 470 88 10 37