Europejski Komitet Regionów nalega na podjęcie działań transformacyjnych, by chronić i przywrócić bioróżnorodność i podejść bardziej rygorystyczne do podmiotów zanieczyszczających
Wsparcie Unii Europejskiej mogłoby znacząco pomóc lokalnym i regionalnym społecznościom w zazielenieniu ich przestrzeni publicznej i uczynieniu jej zdrowszą w nadchodzących dziesięcioleciach, stwierdził Europejski Komitet Regionów w zaleceniach odzwierciedlających głębokie zaniepokojenie ludzkimi i środowiskowymi kosztami niewdrożenia obecnych celów UE. Każdego roku przedwcześnie umiera w UE 400 tyś. osób z powodu samego zanieczyszczenia powietrza.
W dwóch uzupełniających się opiniach Komitet skupił się na zmniejszaniu zanieczyszczenia oraz wspieraniu pszczół i innych owadów zapylających. Wezwał do „działań transformacyjnych na wszystkich szczeblach”, by powstrzymać spadek liczebności owadów zapylających i zwiększyć wsparcie finansowe na zwalczanie zanieczyszczeń.
Zjawisko to – wraz z utratą różnorodności biologicznej – jest głównym powodem strat szacowanych przez UE na 55 mld EUR rocznie z powodu nieosiągnięcia celów środowiskowych. Unia wyznaczyła cele w zakresie różnorodności biologicznej i zanieczyszczenia na 2030 r. oraz wizję zerowego poziomu zanieczyszczenia na 2050 r. – termin ten oznacza zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby do poziomów, które nie są już uznawane za szkodliwe dla zdrowia i ekosystemów naturalnych.
Marieke Schouten (NL/Zieloni), członkini zarządu gminy Nieuwegein oraz sprawozdawczyni KR-u w sprawie Planu działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby , stwierdziła, że rozbudowa zielonych i wodnych przestrzeni w gminach jest dobra dla naszego zdrowia oraz dla zdrowia świata żywego i ogólnie korzystna dla społeczeństwa . Odbudowa po pandemii powinna skupić się na uwzględnieniu wzajemnego powiązania między zdrowiem ludzi, środowiska i zwierząt. Musimy ograniczyć zanieczyszczenie do poziomów, które w ogóle nie szkodzą zdrowiu, co oznacza podjęcie działań dla poprawy jakości gleby, powietrza i wody. Obecne poziomy zanieczyszczenia stanowią realne zagrożenie dla zdrowia ludzkiego i naturalnych ekosystemów, a koszty finansowe nieosiągnięcia naszych celów środowiskowych są ogromne i wynoszą 55 mld EUR rocznie.
Dodała, że wysiłki na rzecz zmniejszenia zanieczyszczenia przyczyniłyby się również do przywrócenia bioróżnorodności i siedlisk zapylaczy – czyli owadów i zwierząt, które pomagają rozmnażać rośliny, w tym uprawy o krytycznym znaczeniu dla zaopatrzenia ludzi w żywność. Pszczoły są najbardziej znanymi zapylaczami, ale zaliczamy do nich także między innymi motyle i chrząszcze, nietoperze, ptaki i małe ssaki.
Frida Nilsson (SE/Renew Europe), członkini zgromadzenia lokalnego gminy Lidköping, sporządziła opinię „Wkład władz lokalnych i regionalnych w szybsze wdrażanie inicjatywy UE na rzecz owadów zapylających” , w której uwzględniła wysiłki jej własnej gminy na rzecz wspierania pszczół i owadów w ramach zwykłego planowania przestrzennego i życia miejskiego. Poinformowała, że wszędzie w Lidköping umieszczono „hotele” dla pszczół i posadzono na dachach przystanków kwiaty, by je przyciągać . Przypominają one o potrzebie opieki nad żywym światem. Społeczności lokalne uczestniczą we wspieraniu owadów zapylających. Potrzebujemy jednak skoordynowanych działań oraz biologicznych korytarzy w obrębie społeczności i między nimi. Wspierane przez UE wysiłki na rzecz ochrony środowiska powinny zawsze uwzględniać owady zapylające. Na przykład, gdy sadzimy drzewa – a państwa członkowskie UE zobowiązały się do realizacji dużych programów zasadzania – musimy również sadzić kwiaty, aby pomóc w zapylaniu.
W obu zaleceniach wspomniano o konieczności działań na poziomie społeczności i wyrażono uznanie dla Komisji Europejskiej za zachęcanie do wprowadzania zmian oddolnych, na przykład poprzez zawarcie Porozumienia w sprawie zielonego miasta i przyznawanie nagród Zielonej Stolicy i Zielonego Liścia .
Ponadto w obu opiniach przedstawiono szereg pomysłów na wyeliminowanie niedociągnięć systemowych. W opinii w sprawie eliminacji zanieczyszczeń wskazano na nieskuteczną koordynację między organami publicznymi, brak zdolności administracyjnych, niewystarczające finansowanie, brak wiedzy i danych, niewystarczające mechanizmy zgodności oraz brak integracji polityki.
Należy wzmocnić zasadę „zanieczyszczający płaci”, która od dawna leży u podstaw polityki UE , oznajmiła Marieke Schouten, i wezwała UE do zaostrzenia przepisów dotyczących emisji. Europejski Trybunał Obrachunkowy skrytykował stosowanie zasady „zanieczyszczający płaci” twierdząc, że w jej wyniku koszty usuwania zanieczyszczeń ponoszą często rządy. KR z zadowoleniem przyjął hierarchię działań na rzecz eliminacji zanieczyszczeń opartą na odwróconej piramidzie, lecz wyraził ubolewanie, że w znikomym stopniu wspomniano o „zaradzaniu szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu i ich kompensowaniu”.
KR wezwał niedawno do opracowania europejskiej regionalnej tablicy wyników , by śledzić działania miast i regionów w dziedzinie klimatu oraz osiągane przez nie wyniki pod względem ekologiczności.
Kontekst
Różnorodność biologiczna i zerowe zanieczyszczenie to absolutne priorytety Zielonego Ładu i kluczowe cele Zielonego Ładu w terenie – inicjatywy przewodniej KR-u mającej umieścić miasta i regiony w centrum transformacji UE w kierunku neutralności klimatycznej.
Komisja Europejska i Europejski Komitet Regionów utworzyły niedawno platformę zainteresowanych stron na rzecz eliminacji zanieczyszczeń . Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj .
Do 25 marca 2022 r. można zgłaszać kandydatury do nagród Zielonej Stolicy i Zielonego Liścia 2024. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj.
Kontakt:
Andrew Gardner // Andrew.Gardner@cor.europa.eu
David Crous // David.Crous@cor.europa.eu