Oświadczenie przewodniczącego Karla-Heinza Lambertza przed szczytem klimatycznym ONZ w Nowym Jorku w dniu 23 września 2019 r.
Ignorowanie tysięcy ludzi, którzy co tydzień wychodzą na ulice, żądając od światowych przywódców dotrzymania obietnic złożonych przy podpisywaniu porozumienia paryskiego ONZ w 2015 roku, byłoby nie tylko katastrofą ekologiczną, ale również gospodarczym i moralnym błędem. Sceptycy klimatyczni, którzy kwestionują związek między zachowaniem ludzi a zmianą klimatu, nie tylko ignorują naukę, ale także ryzykują utratę możliwości gospodarczych i pogłębienie przepaści między ludźmi a polityką. Rządy na każdym szczeblu mają obowiązek podjęcia działań, gdyż w przeciwnym razie koszty spadną na przyszłe pokolenia.
Naukowcy są zgodni: zmiany klimatyczne postępują. Już obecnie coraz częściej doświadczamy ekstremalnych warunków pogodowych. Topnieją lodowce i lód na biegunach, poziom mórz rośnie, a utrata różnorodności biologicznej osiąga nowe zatrważające poziomy . Równie przekonujący jest argument ekonomiczny: globalne ocieplenie kosztuje rocznie 12 mld euro. Przejście na gospodarkę bezemisyjną stworzy bardzo potrzebne miejsca pracy, zwiększy konkurencyjność UE i zmniejszy naszą zależność energetyczną.
Podczas dzisiejszej wielkiej konferencji klimatycznej w Nowym Jorku Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres wezwie do przyspieszenia działań na rzecz klimatu i zaangażowania się w realizację ambitniejszych celów w dziedzinie klimatu. Świat osiągnął już najbardziej ambitne w historii międzynarodowe porozumienie w sprawie klimatu. Uzgodniliśmy cele, większość procedur oraz przepisy wykonawcze. Niemniej przy obecnym stanie rzeczy temperatury na świecie wzrosną o 3 C do 2100 r. Musimy zwiększyć nasze ambicje, przekładając zobowiązania na wyniki. Nie uda nam się jednak wywiązać z tych obietnic bez zaangażowania społeczności lokalnych, miast i regionów.
Połowa ludności świata mieszka w miastach, a w 2050 r. udział ten prawdopodobnie osiągnie 70%. Miasta zużywają aż 80% energii i mają prawie taki sam udział w światowych emisjach gazów cieplarnianych. Samorządy lokalne mają kluczowe znaczenie, ponieważ są odpowiedzialne za ponad 70% środków na rzecz ograniczenia zmiany klimatu oraz za sięgający 90% odsetek działań związanych z dostosowaniem się do niej. W opublikowanym w tym tygodniu raporcie ONZ stwierdzono, że inwestycje w rozwiązania niskoemisyjne w miastach przyniosą zwrot co najmniej 23,9 bln USD do 2050 r.
Jednak samorządy lokalne, miasta i regiony nadal nie zajmują formalnego miejsca przy stole światowych rozmów na temat klimatu. Zobowiązania i osiągnięcia miast i regionów w zakresie klimatu nie zostały jeszcze formalnie uznane ani zapisane w porozumieniu klimatycznym z Paryża. Niektórzy twierdzą, że mamy zaledwie 12 lat na zmianę kursu, więc zmierzenie i włączenie wysiłków miast i regionów jest sprawą pilną. Te wkłady ustalane na poziomie lokalnym i regionalnym mają kluczowe znaczenie dla wykorzystania osiągnięć miast i regionów w dziedzinie klimatu.
Europejski Komitet Regionów, będący zgromadzeniem przedstawicieli lokalnych i regionalnych Unii Europejskiej, ma bezpośrednią wiedzę na temat roli, jaką miasta i regiony odgrywają w realizacji działań na rzecz klimatu. Nasi członkowie posiadają bezpośrednie kompetencje w kluczowych obszarach procesu dekarbonizacji i prowadzą codziennie działania na rzecz ekologicznych obszarów miejskich oraz wprowadzają szereg zrównoważonych rozwiązań – od transportu po produkcję i zużycie energii, gospodarowanie odpadami i ochronę różnorodności biologicznej. Jednak samorządy lokalne potrzebują czegoś więcej niż uznanie i wsparcie.
Wzywamy rządy i państwa do powielania i rozszerzania Porozumienia Burmistrzów , wspieranego obecnie przez ponad 9,5 tys. miast, które dobrowolnie zobowiązują się do przekroczenia unijnych celów w zakresie klimatu i energii. Zorganizowany system pomocy technicznej i finansowej pomaga władzom lokalnym w przejściu na zieloną gospodarkę. Europejska pomoc finansowa za pomocą takich instrumentów jak europejskie wsparcie energetyki na poziomie lokalnym (ELENA), rozpoczęte 10 lat temu przez Europejski Bank Inwestycyjny, pozwoliła zgromadzić ok. 6 mld EUR dla samorządów lokalnych na inwestycje przyjazne klimatowi.
W ramach tzw. zielonego ładu Unia Europejska za swój priorytet uznaje transformację energetyczną i dekarbonizację gospodarki. Europa musi zwiększyć swoje cele związane z energią i klimatem oraz utrzymać politykę regionalną UE – politykę spójności – jako jedno z kluczowych narzędzi służących realizacji działań w dziedzinie klimatu. Kolejny długoterminowy budżet UE po roku 2020, będący obecnie przedmiotem negocjacji, musi być odporny na zmianę klimatu, a rządy muszą położyć kres subsydiowaniu inwestycji opartych na paliwach kopalnych.
Zmiana klimatu to jedno z poważniejszych zagrożeń, przed jakimi stoimy. Nie da się uciec od prawdy – jest to wyścig z czasem. Oczywiste jest, że żadne pojedyncze działanie nie powstrzyma globalnego ocieplenia, gdyż potrzebne są wspólne wysiłki wszystkich szczebli rządowych, przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego i poszczególnych osób. Europejski Komitet Regionów wzywał jeszcze przed konferencją w Paryżu do osiągnięcia neutralności klimatycznej UE do 2050 r. Cel ten został wprawdzie niedawno ustanowiony na szczeblu europejskim, ale nie znalazł jeszcze odzwierciedlenia w prawie europejskim. Wzywamy państwa na całym świecie do przedstawienia planów realizacji tego celu, w tym do wykazania, w jaki sposób angażują i wspierają one władze lokalne i regionalne.
Kontakt:
pressecdr@cor.europa.eu