Większa przejrzystość i swobodny dostęp do kluczowych informacji na temat najmu krótkoterminowego są niezbędne, by zwalczać nielegalną działalność i zapewnić lokalnym społecznościom dostęp do przystępnych cenowo mieszkań. Są to główne postulaty, które europejskie miasta i regiony skierowały do instytucji UE w opinii sporządzonej przez przewodniczącego rady regionu Wenecja Euganejska Roberta Ciambettiego i przyjętej 15 marca na sesji plenarnej Europejskiego Komitet Regionów (KR-u).
Turystyka jest sektorem strategicznym dla Unii Europejskiej: ma ponad 10% udziału w produkcie krajowym brutto UE i zapewnia miejsca pracy dla 26 mln osób. Krótkoterminowy najem lokali mieszkalnych stanowi prawie jedną trzecią całkowitej oferty zakwaterowania turystycznego w UE. Wysyp platform internetowych spotęgował to zjawisko. Instytucje UE pracują obecnie nad długo oczekiwanymi przepisami dotyczącymi najmu krótkoterminowego. Tymczasem przywódczynie i przywódcy szczebla lokalnego i regionalnego zwracają uwagę na skutki funkcjonowania sektora, który na przestrzeni lat otworzył nowe możliwości podróżnym, MŚP i lokalnej gospodarce, zwłaszcza na obszarach wiejskich, ale także doprowadził do problemów w dużych miastach europejskich zmagających się z nadmiernym napływem turystów i rosnącym popytem na przystępne cenowo mieszkania.
Sprawozdawca Roberto Ciambetti (IT/EKR), przewodniczący rady regionu Wenecja Euganejska, stwierdził: Sektor krótkoterminowego najmu nadal gwałtownie się rozwija, w związku z czym konieczne są wspólne ramy i zharmonizowany zestaw przepisów, aby zapewnić jego przejrzystość. Celem opinii jest ochrona turystów, najemców i zarządzających platformami oraz przeciwdziałanie nielegalnym praktykom i formom nieuczciwej konkurencji. Rynek turystyczny potrzebuje barier prawnych, które chronią wszystkie zainteresowane strony. Żeby zachować lokalny kontekst społeczno-gospodarczy, należy zwalczać takie zjawiska jak nadmierny ruch turystyczny i gentryfikacja, jednak bez uszczerbku dla korzyści gospodarczych, jakie oferuje sektor najmu krótkoterminowego.
Brak jasności i przejrzystości doprowadził do tego, że wiele miast i regionów w UE z własnej inicjatywy zaczęło monitorować lub ograniczać usługi najmu krótkoterminowego. Takie działania obejmują między innymi zredukowanie liczby dni, przez które dany lokal mieszkalny może zostać wynajęty, ściąganie podatków oraz zakaz najmu krótkoterminowego w niektórych szczególnych rodzajach budynków lub na niektórych obszarach. W związku z tym w opinii z zadowoleniem przyjmuje się wniosek Komisji Europejskiej dotyczący rozporządzenia, którego celem jest zwiększenie przejrzystości w zakresie krótkoterminowego najmu lokali mieszkalnych poprzez gromadzenie i wymianę danych.
Większa przejrzystość prowadzi do lepszego kształtowania polityki. Dlatego też władze lokalne i regionalne potrzebują swobodnego dostępu do danych, aby mogły monitorować i regulować sektor, który ma różny wpływ na całym terytorium Europy. Tam, gdzie aktywnie działają platformy internetowe, ich wpływ na rynek nieruchomości jest znaczny, co prowadzi do wzrostu czynszów i cen nieruchomości, ograniczając dostępność zasobów budowlanych dla ludności lokalnej.
Chociaż od 1 stycznia 2023 r. platformy internetowe mają obowiązek przekazywać organom podatkowym informacje na temat dochodów uzyskiwanych przez osoby wynajmujące nieruchomości, samorządowcy są zaniepokojeni różnymi wymogami sprawozdawczymi wynikającymi z przepisów UE i obecnego projektu rozporządzenia. Liderki i liderzy szczebla lokalnego i regionalnego pragną zaznaczyć, że miasta i regiony muszą mieć dostęp do odpowiednich danych, aby mogły odpowiednio dostosować swoją politykę turystyczną, transportową, mieszkaniową i inne strategie polityczne. Ponadto KR wzywa do dalszej analizy kryteriów rozróżnienia między wynajmującymi zawodowymi i okazjonalnymi, aby zagwarantować odpowiedni dostęp do rynku i usunąć niepotrzebne przeszkody, zwłaszcza dla małych podmiotów gospodarczych, przy jednoczesnym stosowaniu bardziej rygorystycznych przepisów wobec zawodowych wynajmujących.
Kontekst:
Z danych wynika, że w 2022 r. sektor turystyki zanotował znaczne ożywienie po pandemii. W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy ubiegłego roku zarezerwowano 450 mln noclegów za pośrednictwem jednej z czterech głównych platform internetowych gospodarki dzielenia się (Airbnb, Booking.com, Expedia Group, Tripadvisor), co stanowiło wzrost o 57,4% w porównaniu z rokiem 2021. W pięciu regionach odnotowano ponad 4 mln noclegów w ramach najmu krótkoterminowego: Andaluzja w Hiszpanii (6,5 mln), nadmorski region Chorwacji Jadranska Hrvatska (5,5 mln), region Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże we Francji (5,2 mln), Katalonia w Hiszpanii (4,6 mln) oraz Île de France (4,1 mln).
W listopadzie 2022 r. Komisja Europejska przedstawiła długo oczekiwany wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie gromadzenia i udostępniania danych dotyczących usług krótkoterminowego najmu lokali mieszkalnych. Wniosek, z początku planowany na pierwsze półrocze ubiegłego roku, został przedstawiony po konsultacjach publicznych, w których zebrano wyjątkowo dużo odpowiedzi.
31 stycznia 2023 r. opinia została przyjęta przez Komisję Zasobów Naturalnych KR-u po debacie z udziałem przedstawicielek i przedstawicieli Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i przemysłu, a także Emmanuela Marilla, dyrektora Airbnb na Europę, Bliski Wschód i Afrykę. Streszczenie debaty jest dostępne tutaj.
Kontakt:
Matteo Miglietta
tel. +32 (0)470 89 53 82
matteo.miglietta@cor.europa.eu