Przewodniczący KR-u Apostolos Tzitzikostas alarmuje, że wskutek pandemii COVID-19 w finansach samorządów powstała wyrwa wysokości 180 mld EUR. Ponadto krytykuje rządy krajowe, że nie konsultowały z samorządami lokalnymi planów inwestycyjnych.

W opublikowanym dziś przez Europejski Komitet Regionów barometrze regionalnym i lokalnym ostrzega się, że ożywienie gospodarcze w UE narażają na szwank rządy krajowe, które nie konsultowały się z miastami i regionami w sprawie finansowanych przez Unię planów odbudowy nadzwyczajnej. Perspektywa, że unijne fundusze nie trafią tam, gdzie zdaniem miast i regionów byłyby najbardziej potrzebne, może dodatkowo pogłębić problemy wynikające z dysproporcji między wydatkami a dochodami powstałej wskutek pandemii COVID-19 i wynoszącej 180 mld EUR.

W drugim dorocznym sprawozdaniu , opartym na jednym z największych w całej UE sondaży przeprowadzonych wśród władz lokalnych i regionalnych , zwrócono również uwagę na pogłębiające się nierówności społeczne i gospodarcze między regionami w obrębie tego samego kraju i w całej UE. Szczególne miejsce zajmuje tu przepaść cyfrowa między obszarami wiejskimi i miejskimi, która może zniweczyć ambicje UE w zakresie zielonej i cyfrowej transformacji gospodarczej.

Przedstawiając sprawozdanie, Apostolos Tzitzikostas (EL/EPL), przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów i demokratycznie wybrany gubernator greckiego regionu Macedonia Środkowa, powiedział: Za pomocą regionalnego i lokalnego barometru możemy określić wpływ pandemii na nasze regiony, miasta i wsie, tak aby wszystkie poziomy sprawowania rządów – unijny, krajowy, regionalny i lokalny – mogły podjąć konkretne działania i rozwiązywać problemy obywateli. Zbyt często Europę kojarzy się tylko z 27 państwami członkowskimi. Tymczasem tworzy ją 300 regionów, 90 tys. gmin i ponad milion demokratycznie wybranych lokalnych i regionalnych polityczek i polityków reprezentujących ponad 400 mln mieszkańców. Nasz barometr rzuca nowe światło na kondycję UE, lepiej uwzględniając jej różnorodność, złożoność i bogactwo.

Poniżej przedstawiono najważniejsze wnioski z obecnej edycji barometru regionalnego i lokalnego UE:

• Zagrożone są finanse regionalne i lokalne. Władze lokalne i regionalne ponoszą ciężar zapewniania swoim obywatelom wysokiej jakości usług publicznych i zdrowotnych, choć przychody do ich budżetów gwałtownie spadły. W całej Unii wzrost kosztów i spadek przychodów doprowadził do luki finansowej wynoszącej około 180 mld EUR, z czego 130 mld EUR stracono na poziomie regionalnym i pośrednim, a 50 mld EUR na szczeblu gminnym. UE i państwa członkowskie mają obowiązek niezwłocznie pomóc władzom lokalnym w amortyzowaniu wstrząsów finansowych, również za pośrednictwem krajowych planów odbudowy.

• Ignorując terytorialny wymiar kryzysu zdrowotnego, naraża się na niebezpieczeństwo życie ludzi. Najlepsze, co Unia i rządy krajowe mogą zrobić, by przyspieszyć ożywienie gospodarcze, to zadbać o to, by ich wysiłki w pełni uwzględniały specyfikę regionalną i lokalną. Ignorując terytorialny wymiar opieki zdrowotnej, naraża się na niebezpieczeństwo życie ludzi. Aby uzyskać lepszą ochronę, musimy ponownie ocenić kompetencje w zakresie ochrony zdrowia między różnymi szczeblami sprawowania rządów. UE powinna więcej inwestować w budowanie odporności systemów regionalnych i koordynować testy wytrzymałościowe, żeby wiedzieć, jak te systemy są przygotowane na sytuację kryzysową.

• W krajowych planach odbudowy regiony się pomija, tymczasem takie podejście zagraża naprawie UE i realizacji jej ekologicznych celów. Istnieje ryzyko, że nie uda nam się osiągnąć celów związanych z odbudową, ponieważ strategie nie uwzględniają rzeczywistych potrzeb, różnorodności naszych społeczności oraz różnic pomiędzy nimi. Rządy krajowe muszą wdrażać plany wspólnie ze swoimi regionami i miastami. Biorąc pod uwagę nasze obowiązki w obszarach takich jak zamówienia publiczne, transport, działania w dziedzinie klimatu, zdrowie i edukacja, musimy być kluczowymi podmiotami w zarządzaniu planami.

• Przepaść cyfrowa między obszarami miejskimi i wiejskimi może utrudnić odbudowę: pilnie potrzeba wsparcia na rzecz spójności cyfrowej. Odsetek gospodarstw domowych w UE, które mają dostęp do sieci o bardzo wysokiej przepustowości, wynosi 44% w miastach, a tylko 20% na terenach wiejskich. UE i jej państwa członkowskie muszą pilnie dokonać inwestycji; spójność cyfrowa ma kluczowe znaczenie dla trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu.

• Ubóstwo pandemiczne staje się faktem. Rośnie ryzyko, że z powodu pandemii swoją szansę utraci całe pokolenie Europejczyków. Najbardziej dotyka to młodych i nisko wykwalifikowanych pracowników. Sytuacja osób żyjących w ubóstwie, osób z niepełnosprawnościami i starszych jeszcze się pogorszyła. Europa musi działać konkretnie i solidarnie, aby zapewnić sprawiedliwszą odbudowę.

• Politycy lokalni i regionalni widzą, że ich zdanie nie liczy się wystarczająco w UE i chcą mieć większy wpływ na kwestie związane z gospodarką, sprawiedliwością społeczną, zmianą klimatu i środowiskiem. Zignorowanie tego wezwania byłoby niewybaczalnym błędem i pogłębi przepaść między UE a jej społecznościami. Potrzebujemy nowego impulsu dla europejskiej demokracji, aby wzmocnić nasze europejskie wartości. Konferencja w sprawie przyszłości Europy musi być miejscem, w którym rozpocznie się prawdziwa refleksja nad modelem demokratycznym UE.

KONTEKST

Barometr pokazuje, jak kryzys społeczny, gospodarczy i zdrowotny wpływa na regiony i miasta UE. Zebrane fakty i wnioski uzupełnia sondaż opinii przeprowadzony wśród polityków szczebla lokalnego i regionalnego w 27 państwach członkowskich UE. Sondaż zrealizowany przez IPSOS na zlecenie Europejskiego Komitetu Regionów dotyczy opinii tych samorządowców na temat jakości stosunków między administracją szczebla niższego niż krajowy a rządami krajowymi i UE, stanu demokracji w UE i ich sugestii co do dalszej poprawy.

Doroczny barometr regionalny i lokalny UE (#EU RegionalBarometer) uzupełnia rezolucja polityczna 329 członkiń i członków Europejskiego Komitetu Regionów, który jest zgromadzeniem politycznym samorządów lokalnych i regionalnych UE.

Wnioski z Dorocznego barometru regionalnego i lokalnego: [Linki do aktualizacji]

• Doroczny barometr regionalny i lokalny UE – główne wnioski
• Doroczny barometr regionalny i lokalny UE – pełne sprawozdanie
• Doroczny barometr regionalny i lokalny UE – sondaż przeprowadzony przez IPSOS (dostępne są również wyniki dla poszczególnych krajów)

Kontakt:

Michele Cercone

rzecznik przewodniczącego

tel. +32 (0)498 9823 49

michele.cercone@cor.europa.eu