Członkinie i członkowie Komisji Obywatelstwa, Sprawowania Rządów, Spraw Instytucjonalnych i Zewnętrznych KR-u – CIVEX – przedyskutowali wraz z przedstawicielami Parlamentu Europejskiego Antoniem Tajanim i Helmutem Scholzem kwestię, jak zaangażować milion polityków lokalnych i regionalnych w projekty i inicjatywy, które mogą przybliżyć Europę obywatelom i sprawić, by konferencja w sprawie przyszłości Europy odniosła sukces. Wezwali w szczególności członków KR-u do udziału w projekcie pilotażowym „Budowanie Europy z udziałem podmiotów lokalnych” (BELE) zainicjowanym przez Komisję Spraw Konstytucyjnych (AFCO) Parlamentu Europejskiego.

Według specjalnego badania Eurobarometr na temat przyszłości Europy – opublikowanego przed podpisaniem wspólnej deklaracji w sprawie konferencji w sprawie przyszłości Europy przez przewodniczących trzech instytucji UE: Ursulę von der Leyen, Davida Sassoliego i Charles’a Michela w dniu 10 marca 2021 r. – 76% respondentów zgadza się, że konferencja w sprawie przyszłości Europy stanowi znaczący postęp na drodze do demokracji w UE, a 92% Europejczyków domaga się, by przy podejmowaniu decyzji dotyczących przyszłości Europy były uwzględniane w większym stopniu głosy obywateli. Dlatego też skuteczne konsultacje z obywatelami i informacje zwrotne na temat wyników konsultacji mają kluczowe znaczenie dla powodzenia konferencji, która rozpocznie się 9 maja. Członkowie Komisji Obywatelstwa, Sprawowania Rządów, Spraw Instytucjonalnych i Zewnętrznych KR-u – CIVEX – rozważali z przedstawicielami Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i Fundacji Bertelsmanna, jak sprawić, by konferencja zakończyła się sukcesem.

Mark Speich (DE/EPL), sekretarz stanu ds. federalnych, europejskich i międzynarodowych Nadrenii Północnej-Westfalii i przewodniczący Komisji CIVEX KR-u, stwierdził: Politycy regionalni i lokalni odgrywają zasadniczą rolę w relacjach między Unią Europejską a jej obywatelami. Dzięki konferencji w sprawie przyszłości Europy mamy okazję przekazać Brukseli konkretne pomysły obywateli dotyczące przyszłości Unii Europejskiej.

Podczas pierwszej debaty tematycznej przeanalizowano sposób, w jaki władze lokalne i regionalne mogą wspierać udział obywateli w trakcie konferencji w sprawie przyszłości Europy i poza nią. Helmut Scholz , poseł do Parlamentu Europejskiego (DE/GUE-NGL) i autor projektu sprawozdania „Dialogi obywatelskie i udział obywateli w procesie decyzyjnym UE”, przedstawił członkom Komisji CIVEX główne wnioski tego dokumentu, w którym uwzględniono prace wykonane już przez instytucje UE i KR w odniesieniu do udziału obywateli. Wzywa w nim do opracowania stałych mechanizmów uczestnictwa, aby umożliwić obywatelom udział w podejmowaniu decyzji w UE. Już w październiku 2018 r. pomysł stałego dialogu z obywatelami, wykraczającego poza okresy przed wyborami, był jednym z głównych przesłań opinii KR-u w sprawie „Rozważania nad Europą: głos władz lokalnych i regionalnych na rzecz odbudowy zaufania do Unii Europejskiej” (współsprawozdawcy: Karl-Heinz Lambertz i Markku Markkula).

Helmut Scholz zauważył: Konferencja w sprawie przyszłości Europy jest wyjątkową okazją do zaangażowania się wraz z obywatelami w debatę na temat ich wizji i obaw dotyczących UE. Jednak już teraz i w ogólności jasne musi być, że wszyscy powinni mieć możliwość uczestniczenia w procesie decyzyjnym UE, również poza konferencją. Dlatego potrzebujemy wsparcia ze strony władz lokalnych i regionalnych, jak również organizacji społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych. Tylko w ten sposób będziemy mogli rozwijać europejską przestrzeń publiczną i wzmacniać demokratyczną legitymację UE.

Dominik Hierlemann , starszy ekspert, oraz Anna Renkamp , starsza kierowniczka projektu w Fundacji Bertelsmanna , przedstawili członkom Komisji CIVEX dotychczasowe doświadczenia w prowadzeniu lokalnych, regionalnych i transnarodowych cyfrowych dialogów obywatelskich. Opisali również, co Fundacja Bertelsmanna mogłaby zaoferować we wspólnej inicjatywie z KR-em, która ma zostać wkrótce uruchomiona. Wdrożone zostaną nowe narzędzia, które pomogą wybranym politykom lokalnym i regionalnym lepiej współdziałać z obywatelami oraz poprawić praktyki demokratyczne i ich funkcjonowanie. Między wrześniem 2021 r. a styczniem 2022 r. zorganizowane zostaną transgraniczne lokalne dialogi i panele obywatelskie. W oparciu m.in. o propozycje zawarte w opinii KR-u „Władze lokalne i regionalne w stałym dialogu z obywatelami” dialogi takie mają stanowić wkład w konferencję.

Druga debata dotyczyła inicjatyw lokalnych i regionalnych radnych UE. Podczas gdy w grudniu 2020 r. Prezydium KR-u zatwierdziło wniosek w sprawie sieci lokalnych i regionalnych radnych UE z całej Europy, zajmujących się sprawami europejskimi w swoich okręgach wyborczych, którzy będą informować KR o swoich działaniach w ramach konferencji w sprawie przyszłości Europy, Komisja Spraw Konstytucyjnych Parlamentu Europejskiego (AFCO) zainaugurowała pilotażowy projekt „Budowanie Europy z udziałem podmiotów lokalnych” (BELE) , który umożliwi wskazanie w uczestniczących samorządach lokalnych radnego odpowiedzialnego za przekazywanie obywatelkom i obywatelom informacji o programach i projektach finansowanych przez Unię Europejską w danej gminie i o tematach i inicjatywach związanych z UE, tak aby mogli oni również wnieść swój wkład do konferencji. Oba projekty mają oczywiście podobne cele i środki, a przedmiotem debaty było zbadanie możliwych synergii między projektami KR-u i PE z udziałem radnych UE z całej Unii Europejskiej. KR mógłby ułatwić skuteczną realizację projektu BELE, gdyby sieć lokalnych i regionalnych radnych UE w KR-ze była postrzegana jako działanie wdrożeniowe dla tego projektu. Rozwój sieci lokalnych i regionalnych radnych UE powinien zatem kwalifikować się do finansowania w ramach projektu pilotażowego BELE.

‎ Przewodniczący komisji AFCO Antonio Tajani (IT/EPL) stwierdził: Politycy lokalni i regionalni wyrażają bogactwo i różnorodność Europy. W ubiegłym roku Komisja Spraw Konstytucyjnych Parlamentu Europejskiego przedstawiła projekt pilotażowy BELE (Building Europe with Local Entities – „Budowanie Europy z udziałem podmiotów lokalnych”). Jego celem jest umieszczenie w centrum polityki UE lokalnych administratorów, którzy informują obywatelki i obywateli o działaniach prowadzonych przez Unię Europejską. Informowanie o UE stanowi wyzwanie w walce z populizmem i dezinformacją, a w tym zadaniu KR i jego członkinie i członkowie odgrywają kluczową rolę. Konferencja w sprawie przyszłości Europy musi stać się okazją do jasnej debaty. Zachęcam członków KR-u do aktywnego udziału w projekcie BELE. Jeżeli konferencja naprawdę ma być megafonem życzeń obywateli, musi przyznać lokalnym decydentom demokratycznie wybranym przez obywateli rolę i wagę, na jaką zasługują.

Projekt BELE został następnie szczegółowo przedstawiony przez kierownika działu ds. sieci w państwach członkowskich w Dyrekcji Generalnej ds. Komunikacji Komisji Europejskiej, Alessandra Giordaniego.

Poza debatami tematycznymi na posiedzeniu Komisji CIVEX przyjęto opinię Jeana-Luca Vanraesa (BE/RE) , członka rady gminy Uccle, w sprawie strategii na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE . Zdaniem sprawozdawcy Jeana-Luca Vanraesa regiony są ostatecznymi strażnikami i propagatorami praw podstawowych . Władze lokalne odgrywają istotną rolę w propagowaniu, ochronie i poszanowaniu praw podstawowych, w tym w ich wdrażaniu w praktyce, dzięki czemu Karta praw podstawowych UE staje się rzeczywistością. W opinii podkreślono, że zaangażowanie KR-u w dialog międzyinstytucjonalny dotyczący Karty ma zasadnicze znaczenie i zaproponowano utworzenie punktów kontaktowych w celu ułatwienia przepływu informacji na temat Karty między różnymi szczeblami sprawowania rządów. Te punkty kontaktowe mogłyby również zapewnić władzom lokalnym i regionalnym wytyczne dotyczące sposobu kształtowania ich polityki w pełnej zgodności z Kartą, wraz z konkretnymi przykładami. Ponieważ władze lokalne są szczeblem sprawowania rządów najbliższym obywatelom i są dobrze przygotowane do podnoszenia ich świadomości na temat ich praw i tego, gdzie mogą się zwrócić, gdy prawa te są naruszane, kolejna propozycja polega na tym, by członkinie i członkowie KR-u skorzystali z Dnia Europy 9 maja i konferencji w sprawie przyszłości Europy, aby promować działania lokalne, wyjaśniając i podkreślając nadrzędne znaczenie praw podstawowych i europejskiej Karty w naszych demokracjach. Opinia została przyjęta z zadowoleniem przez Barbarę Nolan, kierowniczkę działu w Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Sprawiedliwości i Konsumentów, prawa podstawowe i praworządność.

Ponadto doszło do wymiany poglądów w sprawie dokumentu roboczego , który będzie służył jako podstawa do opinii prezydentki Gdańska, Aleksandry Dulkiewicz (PL/EPL) w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji (EDAP), proponowanego przez Komisję Europejską, w obecności Williama Sleatha, dyrektora Dyrekcji ds. Obywatelstwa, Zdrowia, Migracji i Unii Bezpieczeństwa w Sekretariacie Generalnym Komisji Europejskiej. Celem EDAP jest wzmocnienie pozycji obywateli i budowanie bardziej odpornych demokracji w całej UE poprzez promowanie wolnych i uczciwych wyborów, wzmocnienie wolności mediów i przeciwdziałanie dezinformacji. Podczas dyskusji wyrażono ubolewanie, że choć sukces europejskiego planu działania w dużej mierze będzie powiązany z działaniami władz lokalnych i regionalnych, w komunikacie Komisji Europejskiej o nich nie wspomniano. Aleksandra Dulkiewicz stwierdziła: EDAP powinien doprowadzić do określenia konkretnych działań, które należy podjąć w ścisłej współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi . Stan demokracji nie zostanie naprawiony z dnia na dzień, ale im szybciej podejmiemy działania, tym większe będą szanse na rozwiązanie tego problemu . Opinia zostanie przyjęta przez Komisję CIVEX w dniu 11 maja 2021 r.

Kontakt:

Marie-Pierre Jouglain

mariepierre.jouglain@cor.europa.eu

tel. kom.: +32 473 52 41 15