Kliknij tutaj, aby uzyskać automatyczne tłumaczenie poniższego tekstu.
Jesteśmy gotowi przejść na gospodarkę o obiegu zamkniętym  

W naszym wywiadzie Tjisse Stelpstra (NL/EKR), minister regionalny prowincji Drenthe, odpowiada na sześć pytań na temat nowego planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym – szeregu wniosków UE dotyczących oddzielenia wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów poprzez produkcję i konsumpcję trwałych, nadających się do ponownego użycia i możliwych do naprawy produktów. Po opublikowaniu przez Komisję Europejską 11 marca 2020 r. planu działania UE dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym Tjisse Stelpstra prezentuje wkład Komitetu Regionów w opinii , która ma zostać przyjęta na sesji plenarnej 12–14 października 2020 r. Gospodarka o obiegu zamkniętym jest głównym filarem Europejskiego Zielonego Ładu, czyli unijnej strategii na rzecz wzrostu, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r.

Jest Pan sprawozdawcą opinii Europejskiego Komitetu Regionów w sprawie planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym. Czy może nam Pan powiedzieć, czemu ten temat jest tak ważny?

Obieg zamknięty jest nie tylko głównym sposobem uratowania ograniczonych zasobów naszej planety, ale również kluczowym sposobem zmniejszenia emisji CO 2 i dekarbonizacji naszej gospodarki. Gospodarka o obiegu zamkniętym ma zatem kluczowe znaczenie dla walki z globalnym ociepleniem. Bez wątpienia dlatego jest ona ważną częścią Europejskiego Zielonego Ładu, przedstawionego przez przewodniczącego wykonawczego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa. Ponadto gospodarka ta dotyczy wszystkich. Jej znaczenie przejawia się w tym, że zajmuje się ona głównymi problemami – od wykorzystania zasobów po odpady i zanieczyszczenia, zarówno na poziomie europejskim, jak i indywidualnym. Obieg zamknięty dotyczy nie tylko gospodarki, przemysłu i konieczności odpowiedzialnej produkcji. Chodzi o sposób, w jaki żyjemy i konsumujemy – począwszy od odzieży, którą kupujemy, po konstrukcję naszych domów, ilość wytwarzanych przez nas odpadów i ilość zużywanej wody. Są to codzienne wybory i musimy zmienić nasze wzorce, aby konsumować bardziej świadomie i w bardziej zrównoważony sposób z myślą o wspólnym dążeniu do społeczeństwa o obiegu zamkniętym. Nowy plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym to podstawowy zestaw narzędzi, które mają pomóc nam w tym ogromnym i kluczowym przedsięwzięciu.

Plan działania został opublikowany przez Komisję Europejską na początku kryzysu wywołanego COVID-19. Czy Pana zdaniem gospodarka o obiegu zamkniętym ma do odegrania szczególną rolę w nowym kontekście kryzysu zdrowotnego i gospodarczego?

Bez wątpienia! Musimy włożyć wiele wysiłku w naprawę gospodarczych i społecznych skutków pandemii COVID-19. Jednak musimy też pamiętać, że po wygaśnięciu COVID-19, co – mam nadzieję – nastąpi wkrótce, kryzys klimatyczny nie zniknie. Wybuch pandemii pokazał naszą słabość i ogromną zależność od surowców. Wiemy, że ekologiczne rynki niosą ze sobą ogromne możliwości gospodarcze i miejsca pracy. Niech więc pandemia będzie naszym dzwonkiem alarmowym. Naprawdę musimy wykorzystać ten kryzys i zacząć od nowa w oparciu o zielone zasady, tak aby uczynić nasze społeczeństwo zrównoważonym.

Co sądzi Pan o planie działania? Czy jest wystarczająco ambitny, by zapewnić szybkie przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym?

Plan działania zaproponowany przez Komisję Europejską jest ambitny, ale mógłby przedstawiać bardziej konkretne działania i ramy czasowe. W kilku kluczowych obszarach potrzeba większego zaangażowania i konkretnych celów, by stymulować zmiany. Na przykład musimy poczynić duże postępy w zapobieganiu powstawaniu odpadów oraz w kwestii zamówień publicznych. Wyznaczenie realistycznych, lecz ambitnych celów, w razie konieczności zróżnicowanych regionalnie, będzie stymulować innowacyjne technologie i ich absorpcję przez rynek. Umożliwi to osiągnięcie rzeczywistych postępów. Ponadto plan działania mógłby w większym stopniu zintegrować rolę miast i regionów w procesie przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Wielokrotnie słyszałem, że regiony są wystarczająco duże, by coś zmienić, i wystarczająco małe, by się to udało. Wydaje mi się, że dokładnie o to tu chodzi.

Na podstawie Pana doświadczeń, w jaki sposób władze lokalne i regionalne mogą lepiej przyczynić się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym i mieć większy wpływ w tym procesie?

Miasta i regiony mają wiele możliwości zachęcania do przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, począwszy od wdrażania przykładnych działań w dziedzinie zamówień publicznych. Władze lokalne i regionalne mogą wyznaczać standardy i kierować rynek w stronę bardziej zrównoważonych produktów i usług. Ponadto współpraca regionalna ma zasadnicze znaczenie dla partnerstw publiczno-prywatnych, których potrzebujemy, by na większą skalę wprowadzić zrównoważone modele produkcji i konsumpcji, które mają podstawowe znaczenie dla gospodarki o obiegu zamkniętym. Kolejnym obszarem, w którym władze lokalne i regionalne mogą odegrać istotną rolę, jest gospodarka odpadami i ich przetwarzanie. Oprócz wiedzy i doświadczenia samorządy posiadają kompetencje i poważne obowiązki w zakresie regulacji. Komisja Europejska wraz z władzami lokalnymi i regionalnymi powinna opracować innowacyjną strategię skoncentrowaną na zbieraniu i rozmontowywaniu odpadów. Europa potrzebuje wiedzy i doświadczeń zgromadzonych przez samorządy w dziedzinie zbierania i przetwarzania odpadów. Ponadto wiedza i ekspertyza na szczeblu regionalnym jest bardzo potrzebna, by można było uzyskać kompleksowy wgląd w przepływy materiałowe. W tym kontekście wzywamy Komisję Europejską do publicznego udostępniania przepływu materiałów za pomocą cyfrowego systemu na szczeblu europejskim. Innym kluczowym obszarem, w którym władze lokalne i regionalne mogą znacznie przyczynić się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, jest woda. Miasta i regiony odpowiadają za jakość wody. Woda jest naszym najważniejszym zasobem, ale również największym strumieniem odpadów z gospodarstw domowych i przemysłu. Zawiera wiele składników odżywczych, które można odzyskać. Zresztą wodę należy ponownie wykorzystywać w jak największym stopniu.

Czy mógłby Pan podzielić się z nami jakimś ciekawym rozwiązaniem z Pana regionu?

Być może jednym z najlepszych przykładów jest Circular Friesland Association. Sieć ta skupia przedsiębiorstwa, rządy, instytucje wiedzy i organizacje pozarządowe w skali regionalnej. Pragną one pomóc Fryzji przekształcić się do 2025 r. w region o najlepszym obiegu zamkniętym w Europie, gdyż uważają, że jest to konieczne, ale przede wszystkim dlatego, że tego właśnie pragną. Ich motto to myśleć mniej, lecz robić więcej. Obszary aktywności są różnorakie: rolnictwo, mobilność, biomasa, edukacja. Dzięki dzieleniu się wiedzą oraz wzajemnemu inspirowaniu się i motywowaniu możliwe będzie przyspieszenie zmian. Jedną z sił napędowych inicjatywy jest Ingrid Zeegers – ekspertka opinii, której jestem sprawozdawcą. Przekłada ona swoją szeroką wiedzę na proste informacje dla przedsiębiorców i lokalnych inicjatyw. Jej entuzjazm widzę także u wielu innych osób, które również przyczyniają się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Przedsiębiorcy z regionu Holandii Północnej, z którymi rozmawialiśmy podczas przygotowywania opinii, również z pasją podchodzą do swoich działań i w pełni angażują się w rozpowszechnienie modelu obiegu zamkniętego. Wierzę, że społeczeństwo o obiegu zamkniętym to szczęśliwe społeczeństwo.

Istnieje już szereg inicjatyw mających na celu promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym, np. europejska platforma zainteresowanych stron gospodarki o obiegu zamkniętym, partnerstwa w ramach agendy miejskiej, inicjatywa na rzecz miast i regionów o obiegu zamkniętym. Jakie działania należy Pana zdaniem podjąć na szczeblu UE w celu (lepszego) wsparcia władz lokalnych i regionalnych w przechodzeniu na gospodarkę o obiegu zamkniętym?

Początkiem sukcesu jest wymiana dobrych przykładów i inspirowanie się nawzajem. Sieci idealnie nadają się do tego celu. Jednak najlepszym wsparciem, jakiego Europa może udzielić władzom lokalnym i regionalnym, jest opracowanie solidnego i konkretnego planu działania. Mniej mówić, więcej działać! To miasta i regiony często muszą radzić sobie z produktami, które wyrzucamy. Proszę pomyśleć o zanieczyszczeniu wody, powietrza i gleby. Producent nie ponosi żadnej odpowiedzialności w tym zakresie. To naprawdę musi się zmienić, a przy wsparciu wszystkich moich koleżanek i kolegów z Europejskiego Komitetu Regionów jesteśmy gotowi dokonać tej zmiany.

Kontekst:

Opinia , której sprawozdawcą jest Tjsse Stelpstra, ma na celu wzmocnienie lokalnego i regionalnego filaru nowego planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, tak aby w jego centrum znalazły się miasta i regiony. Opinia ma zostać przyjęta na sesji plenarnej w dniach 12–14 października 2020 r. Najważniejsze informacje na ten temat można znaleźć tutaj.

Każdego roku UE wytwarza 2,5 mld ton odpadów pochodzących z wszystkich rodzajów działalności gospodarczej ( Eurostat ) , co przekłada się na 5 ton na mieszkańca rocznie. Obecnie nie istnieje kompleksowy zestaw wymogów prawnych i politycznych mogących zagwarantować, że wszystkie produkty wprowadzane na rynek UE staną się coraz bardziej zrównoważone i spełnią kryteria obiegu zamkniętego. Osiągnięcie tego celu ma zapewnić nowy plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym , przedstawiony przez Komisję Europejską 11 marca 2020 r.

Jako filar Europejskiego Zielonego Ładu gospodarka o obiegu zamkniętym ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia neutralności klimatycznej do roku 2050. 15 czerwca 2020 r. Europejski Komitet Regionów zainaugurował prace grupy roboczej Europejski Zielony Ład w terenie . W jej skład wchodzi 13 demokratycznie wybranych przedstawicieli władz lokalnych i regionalnych , a jej celem jest przełożenie Zielonego Ładu na konkretne projekty oraz bezpośrednie finansowanie miast i regionów, aby zapewnić zrównoważone przemiany na szczeblu lokalnym.

Kontakt:

Andrea Huisman

A.Huisman@drenthe.nl

David Crous

david.crous@cor.europa.eu

Udostępnij :