Sprawozdawczyni KR-u Birgit Honé (DE/PES), minister spraw federalnych i europejskich oraz rozwoju regionalnego Dolnej Saksonii, odpowiada na pięć pytań dotyczących czystego wodoru jako kluczowego źródła energii, umożliwiającego UE osiągnięcie do 2050 r. neutralności klimatycznej. Birgit Honé sporządziła opinię KR-u „W kierunku planu działania na rzecz czystego wodoru – wkład władz lokalnych i regionalnych w neutralną dla klimatu Europę” , która ma zostać przyjęta na sesji plenarnej w dniach 1–2 lipca . Z tej okazji zaplanowano również debatę wysokiego szczebla na temat Europejskiego Zielonego Ładu.
Jest Pani sprawozdawczynią KR-u zajmującą się kwestią czystego wodoru. Dlaczego Pani zdaniem kwestia ta jest ważna?
KR popiera Europejski Zielony Ład jako sposób na osiągnięcie neutralności klimatycznej UE do 2050 r. W jaki sposób chcemy zrealizować ten cel? Musimy opracowywać wiele różnych rozwiązań opartych na energii ze źródeł odnawialnych. Czysty wodór oraz pochodne paliwa syntetyczne będą odgrywać kluczową rolę w tym procesie i wymagają obecnie specjalnego wsparcia.
Aby w istotny sposób przyczynić się do neutralności klimatycznej, musimy skupić się na tzw. zielonym wodorze wytwarzanym z energii ze źródeł odnawialnych. Zielony wodór daje możliwość rozwijania neutralności klimatycznej w różnych sektorach, w których wodór jest już wykorzystywany jako surowiec lub w których środki w zakresie efektywności energetycznej i bezpośrednia elektryfikacja nie są rozwiązaniem. To na przykład energochłonne sektory przemysłu, transport ciężarowy i długodystansowy oraz sezonowe magazynowanie energii elektrycznej.
Niezbędną odbudowę po kryzysie wywołanym przez COVID-19 postrzegam jako doskonałą okazję do dalszego rozwijania tego ważnego aspektu Europejskiego Zielonego Ładu. Istotne jest, że Frans Timmermans, jako wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej, słusznie podąża tą drogą i że zmieniony wniosek dotyczący wieloletnich ram finansowych UE na lata 2021–2027 wraz z towarzyszącym mu planem odbudowy umożliwia zwiększenie inwestycji w czysty wodór. Parlament Europejski i Rada powinny teraz zachować te możliwości w procesie legislacyjnym.
Dlaczego apeluje Pani o strategię UE dotyczącą wodoru?
W opinii KR-u wzywamy do opracowania strategii UE dotyczącej wodoru z naciskiem na zielony wodór, aby w szybki i skoordynowany sposób zbudować europejską gospodarkę wodorową o dobrze funkcjonującym jednolitym rynku wodoru i wesprzeć regiony produkujące wodór w Europie. Strategia UE dotycząca wodoru może rozwiązać problemy, którym najlepiej stawić czoła na szczeblu UE. Dostrzegam to w Niemczech, gdzie niedawno przedstawiono strategię krajową, oraz w moim kraju związkowym, gdzie obecnie opracowujemy regionalną strategię dotyczącą wodoru.
Cieszę się zwłaszcza, że Komisja Europejska odpowiednio wcześnie spełnia ten postulat zawarty w opinii KR-u i że zapowiedziała przyjęcie strategii UE dotyczącej wodoru wraz z harmonogramem działania na początku lipca. Mam nadzieję, że podczas przewodnictwa niemieckiego w Radzie UE kwestia ta będzie zyskiwać na znaczeniu na szczeblu UE. Już w marcu Komisja Europejska zapowiedziała utworzenie europejskiego sojuszu na rzecz czystego wodoru, analogicznie do sojuszu UE na rzecz baterii.
Strategia UE dotycząca wodoru jest szansą na stworzenie ogólnounijnej wizji, zwłaszcza zielonego wodoru, do 2030 i 2050 r., towarzyszącego innym rodzajom energii w przyszłym systemie energetycznym i gospodarczym. Może wnosić wkład w ogólnounijną koordynację rozwoju podaży, popytu i infrastruktury, a także w koordynację działań regulacyjnych na szczeblu UE, państw członkowskich oraz regionów. Dlatego strategia ta powinna obejmować plan działania zawierający zalecenia przedstawione w opinii KR-u.
Jako minister jest Pani odpowiedzialna za sprawy europejskie, ale również za rozwój regionalny w swoim regionie Dolna Saksonia. Jakie możliwości dla europejskich regionów tkwią Pani zdaniem w ekologicznym wodorze?
Rozwój ekologicznego wodoru stanowi już teraz kluczową kwestię dla wielu regionów UE, również w moim regionie Dolna Saksonia, gdzie popularna jest energia wiatrowa. Wiele podmiotów w moim regionie bierze udział w partnerstwach służących realizacji projektów, w tym projektów INTERREG z partnerami z Holandii. Oczywiście jako kraj związkowy wspieramy te procesy.
Zielony wodór jest szansą na zbudowanie bardziej zrównoważonej, konkurencyjnej i odpornej na kryzysy gospodarki. Poprzez zielony wodór możemy promować regionalne działania w dziedzinie klimatu oraz rozwój regionalny. W regionach można budować ważne części łańcucha wartości, co jest atutem z punktu widzenia innowacji i zatrudnienia. Około trzydziestu regionów w UE współpracuje już w ramach „europejskiego partnerstwa na rzecz dolin wodorowych” (European Hydrogen Valleys Partnership). Wiele europejskich regionów opracowuje własne strategie dotyczące wodoru, programy wsparcia i konkretne projekty w zakresie ekologicznego wodoru. Regiony mogą odgrywać ważną rolę w tworzeniu sieci kontaktów między podmiotami gospodarczymi, środowiskiem naukowym i administracją z myślą o zintegrowanym rozwoju regionalnych łańcuchów wartości i łączeniu sektorów w ramach klastrów przemysłowych Są one więc nieodzownym partnerem UE w budowaniu rynku.
Czego dokładnie oczekuje Pani od strategii UE dotyczącej wodoru?
W opinii KR-u przedstawiliśmy szereg konkretnych środków ustawodawczych i nieustawodawczych, które naszym zdaniem powinny znaleźć się w zintegrowanym planie działania na rzecz strategii dotyczącej wodoru. Wytyczyliśmy pięć priorytetów:
1. Wzmocnienie ogólnoeuropejskiego popytu i produkcji. Potrzebujemy celów w zakresie zdolności wytwarzania zielonego wodoru w UE w połączeniu ze znacznym wzrostem produkcji energii elektrycznej z wiatru, słońca i wody. W tym celu UE musi wspierać pionierskie rynki ekologicznych technologii wodorowych. Przedmiotem dalszej analizy powinien być instrument kontraktów różnic kursowych (Carbon Contracts for Difference),
2. Ramy prawne UE wspierające rozwój rynku i infrastrukturę. Decydujące znaczenie ma ogólnounijna klasyfikacja zgodności wodoru z zasadami zrównoważonego rozwoju. Potrzebujemy odpowiedniej integracji obrotu wodorem z rynkami energii elektrycznej i gazu, wraz z przeglądem stosownych przepisów UE dotyczących energii ze źródeł odnawialnych, rynku gazu i transeuropejskich sieci energetycznych i transportowych.
3. Wsparcie poprzez inwestycje, opodatkowanie i pomoc państwa. Konieczne jest stworzenie ram prawnych dotyczących opracowania dużych projektów finansowanych przez państwo (tzw. projektów IPCEI), przeglądu opodatkowania energii w UE oraz wsparcia UE między innymi poprzez fundusz na rzecz innowacji, program InvestEU oraz plan odbudowy po pandemii COVID-19.
4. Propagowanie badań naukowych, innowacji i kształcenia, między innymi poprzez ustanowienie europejskiego partnerstwa na rzecz czystego wodoru i zapowiedziany nowy europejski pakt na rzecz umiejętności.
Piątym priorytetem jest to, by UE poświęciła uwagę stworzeniu regionalnych łańcuchów wartości i klastrów. Regiony muszą być w stanie uczestniczyć w takich inicjatywach jak sojusz europejski i europejskie partnerstwo na rzecz czystego wodoru.
Kontakt:
Carmen Schmidle
Tel. kom. +32 (0)494 735787
carmen.schmidle@cor.europa.eu
David Crous
Tel. kom. +32 (0)470 881037
david.crous@cor.europa.eu