W ciągu ostatniego roku ceny energii elektrycznej podskoczyły o 35%, co stawia władze lokalne i regionalne w bardzo trudnej sytuacji.

Ponieważ inflacja i wysokie ceny energii są wciąż dominującym tematem programu politycznego Unii Europejskiej, Europejski Komitet Regionów (KR) zaleca, by w celu przezwyciężenia kryzysu energetycznego, przyjścia na ratunek gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji oraz posunięcia do przodu działań w dziedzinie klimatu miasta i regiony, małe przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe miały bezpośredni dostęp do wsparcia technicznego i finansowego UE. KR stanął na czele koalicji burmistrzów i globalnych sieci podczas niedawnych rozmów ONZ w sprawie klimatu na COP27, wzywając do wzmocnienia pozycji władz szczebla niższego niż krajowy, aby przyspieszyć działania w dziedzinie klimatu i zwiększyć odporność, oraz zabierając głos na sesji plenarnej zamykającej COP27 w Szarm el-Szejk.

Podczas sesji plenarnej 1 grudnia członkinie i członkowie Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u) omówili z czeskim wicepremierem Marianem Jurečką, wiodącymi posłami do Parlamentu Europejskiego oraz wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego Lilianą Pawłową konsekwencje kryzysu energetycznego dla europejskich gospodarstw domowych.

Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów‎Vasco Alves Cordeiro powiedział: Kryzys energetyczny naraża na szwank spójność społeczną naszych wspólnot. Jego wpływ jest dwojaki: odbija się on nie tylko na gospodarstwach domowych, obywatelkach i obywatelach, lecz również na organach administracji lokalnej i regionalnej, które są pod olbrzymią presją, by osiągać wyniki, i których budżety są napięte do granic możliwości. Podczas gdy przywódcy UE prowadzą bardzo istotne dyskusje na temat nadrzędnych środków zapewniających bezpieczeństwo energetyczne UE i rozwiązujących problem systemowy związany z rynkiem energii, nie należy zapominać o potrzebie konkretnych działań w celu złagodzenia presji na obywateli oraz władze lokalne i regionalne. Żadnemu burmistrzowi czy przewodniczącemu regionu nie uda się znaleźć rozwiązań samodzielnie. Musimy działać wspólnie i wszystkie instytucje UE muszą być po naszej stronie, aby zapewnić nam narzędzia wspierające obywateli.

Rafał Trzaskowski (PL/EPL), przewodniczący Komisji ENVE i grupy roboczej „Zielony Ład w terenie”, stwierdził: Ubóstwo energetyczne dotyka 10% mieszkańców Warszawyi liczba ta wciąż rośnie, gdyż nie udaje się nam szybciej wprowadzać konkretnych rozwiązań. Zaledwie 1% budynków poddawanych jest co roku renowacji w Europie, co stanowi poważne niedociągnięcie z punktu widzenia obniżenia rachunków za energię. Potrzebujemy natychmiastowych reakcji, w tym przyspieszonych procedur, aby władze lokalne i regionalne miały dodatkowe środki na pokonanie kryzysu energetycznego na szczeblu lokalnym. Nieodzowna jest znacznie ściślejsza współpraca między instytucjami UE, z większym udziałem miast i regionów w kształtowaniu polityki UE, aby stworzyć synergie i poczynić postępy w transformacji energetycznej i programie działań na rzecz klimatu. Ponieważ na COP27 nie udało się nakłonić rządów krajowych do ambitniejszych celów klimatycznych, miasta i regiony przejmują wiodącą rolę w dziedzinie klimatu. Jako pierwsi odczuwamy skutki kryzysu energetycznego i klimatycznego, lecz także jako pierwsi wprowadzamy zmiany.

Hanna Zdanowska (PL/EPL),Prezydent miasta Łodzi, Ambasador Krajowy Porozumienia Burmistrzów, podkresliła: Bezpośrednie fundusze dla miast, wielopoziomowy dialog, regulacje reagujące na czas na czynniki kryzysowe w energetyce - to pojawiające się potrzeby, którymi należy się zająć i rozwiązać dla dobra naszych mieszkańców i przyszłości demokratycznej Europy. Są to konkretne problemy dotykające nasze miasta i naszych obywateli. Zima 2022/23 będzie miarą odpowiedzialności polityków, a my jako liderzy polityczni nie możemy przegrać tej walki o europejską niepodległość, bezpieczeństwo i gospodarkę.

Marian Jurečka, wicepremier Republiki Czeskiej, powiedział: Miasta i regiony mają do odegrania kapitalną rolę w obecnym kryzysie energetycznym. Państwa wysiłki – jako wybranych przedstawicieli znajdujących się najbliżej obywateli – mają zasadnicze znaczenie dla uratowania gospodarstw domowych i przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji przed popadnięciem w ubóstwo energetyczne. Współpraca jest antidotum na inflację i wysokie ceny energii, które mogą przerodzić się w głęboki kryzys gospodarczy i społeczny. Transformacja energetyczna jest również szansą dla zagrożonych regionów górniczych, lecz sprawą niecierpiącą zwłoki jest uruchomienie skutecznego Europejskiego Społecznego Funduszu Klimatycznego. Europa nie może się obejść bez głosu miast i regionów, ponieważ są one motorem rozwoju społeczności energetycznych. Doceniam intensywne starania Europejskiego Komitetu Regionów na rzecz pokonania kryzysu energetycznego. Państwa współpraca z prezydencją czeską jest wzorcowa.

Liliana Pawłowa, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego, stwierdziła: Obecny wzrost cen energii, który dotyka głównie gospodarstw domowych, świadczy o tym, że musimy inwestować jeszcze więcej i szybciej w transformację ekologiczną w celu zmniejszenia zależności od paliw kopalnych. Grupa EBI angażuje się we wspieranie tej transformacji, świadcząc usługi finansowe i doradcze, w tym zapewniając instrumenty ukierunkowane na potrzeby miast i regionów. Dzięki naszemu celowi, którym jest przeznaczenie łącznie 1 bln EUR na zielone inwestycje do 2030 r., grupa EBI może wnieść istotny wkład w REPowerEU w oparciu o długą tradycję i dobre wyniki we wspomaganiu sektora energetycznego UE.

Ze względu na to, że Komisja Europejska ma przedstawić w pierwszym kwartale 2023 r. pomysły dotyczące reformy rynków energii elektrycznej, zgromadzenie miast i regionów UE zaapelowało, by władze lokalne i regionalne miały pierwszoplanowe znaczenie we wszystkich dostosowaniach. Konieczne są obowiązkowe mechanizmy konsultacji w drodze wielopoziomowego dialogu w dziedzinie klimatu i energii, takie jak te przewidziane w rozporządzeniu w sprawie zarządzania unią energetyczną. KR dowodzi, że fundusze spójności na lata 2021–2027 należy zachować na potrzeby inwestycji w długoterminowe środki transformacji energetycznej.

Kontekst

W latach 2019–2022 udział wydatków na energię w budżecie gospodarstw domowych wzrósł średnio o ponad jedną trzecią, a w niektórych państwach – niemal dwukrotnie. W ciągu ostatniego roku ceny energii elektrycznej poszybowały o 35% (dane Eurostatu z września 2022 r.).

Eurostat szacuje, że w 2020 r. około 35 mln obywatelek i obywateli UE nie było w stanie odpowiednio ogrzewać swoich mieszkań.Wojna w Ukrainie przyczynia się do pogłębienia kryzysu energetycznego, pogarszając i tak już trudną sytuację gospodarstw domowych i MŚP (sprawozdanie o stanie unii energetycznej za 2022 r.) i znacznie podnosząc wskaźniki ubóstwa energetycznego.

W środę, 30 listopada 2022 r., Europejski Komitet Regionów i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjęły nową politykę ochrony środowiska, która obejmuje zobowiązanie do ograniczenia przez nie emisji gazów cieplarnianych. Z nową polityką w dziedzinie środowiska można zapoznać się na stronie internetowej EKES-u i KR-u.

W ramach grupy roboczej „Zielony Ład w terenie” KR monitoruje opracowywanie wniosków ustawodawczych dotyczących energii i klimatu, aby zapewnić faktyczny udział władz lokalnych i regionalnych w kształtowaniu prawodawstwa dotyczącego Zielonego Ładu poprzez zacieśnienie współpracy z Radą, Parlamentem i Komisją. Zapoznaj się tutaj z naszym specjalnym portalem informacyjnym.

Realizujemy działania w dziedzinie klimatu: Miasta i regiony UE na COP27 

Kontakt:

David Crous

Tel. +32 470 881 037

david.crous@cor.europa.eu