Gmina Michałowo i jej mieszkańcy zostali uhonorowani Nagrodą im. Pawła Adamowicza za pomoc uchodźcom na granicy z Białorusią

Szczególną uwagę poświęcono Ołeksandrowi Babyczowi, merowi ukraińskiego miasta Hoła Prystań, który od prawie roku jest przetrzymywany w rosyjskiej niewoli.

Gmina Michałowo w Polsce została uhonorowana Nagrodą im. Pawła Adamowicza za zaangażowanie na rzecz wolności, solidarności i równości. Nagrodę wręczył przewodniczący Europejskiego Komitetu RegionówVasco Alves Cordeiro w obecności europejskiej komisarz do spraw wewnętrznychYlvy Johanssonna sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów w dniu 8 lutego w Brukseli.

Nagroda została utworzona w celu promowania spuścizny po Pawle Adamowiczu, zmarłym prezydencie Gdańska, i ustanowiona przez Europejski Komitet Regionów we współpracy z miastem Gdańsk i Międzynarodową Siecią Miast Schronienia (ICORN). Jest ona przyznawana osobom – w polityce lub w społeczeństwie obywatelskim – które, podobnie jak Paweł Adamowicz, działają na poziomie lokalnym, wykazując się odwagą i uczciwością, aby pomóc potrzebującym, i walczą z nietolerancją, radykalizacją, mową nienawiści, uciskiem i ksenofobią.

Burmistrz Michałowa Marek Nazarko odebrał tę nagrodę z rąk Vasca Alvesa Cordeiro, przewodniczącego Europejskiego Komitetu Regionów, w uznaniu dla ratującego życie wsparcia udzielanego przez Michałowo i jego ludność uchodźcom, którzy utknęli w strefie przygranicznej między Polską a Białorusią we wrześniu 2021 r., w następstwie podejmowanych przez białoruskiego przywódcę Alaksandra Łukaszenkę prób wykorzystania migrantów i uchodźców w celu wywarcia presji na Unię Europejską.

27 września 2021 r. grupa około 20 irackich jezydów, głównie kobiet i dzieci, dotarła do posterunku straży granicznej w Michałowie. Gdy ta grupa ludzi została zawrócona na granicę, do debaty publicznej weszła kwestia losu dzieci z Michałowa. W reakcji na te wydarzenia lokalna administracja tego miasta zapewniła osobom potrzebującym odzież, ciepłe posiłki i nocleg przy jednoczesnym wsparciu ze strony organizacji pozarządowych. Gmina ta nadal udziela pomocy uchodźcom ze wszystkich krajów przybywających na granicę, a jednocześnie organizuje lub współorganizuje różne debaty i konferencje w celu zwiększenia świadomości społecznej i rządowej na temat kwestii migracji, a przede wszystkim jej wymiaru ludzkiego. W 2021 r. uchodźcy pochodzili głównie z Syrii, Iraku i Afganistanu; obecnie większość uchodźców ucieka przed rosyjską inwazją na Ukrainę.

Jury postanowiło również w szczególny sposób uhonorować Ołeksandra Babycza, mera miejscowości Hoła Prystań na południu Ukrainy, który jest przetrzymywany przez siły rosyjskie w niewoli od marca 2022 r. za próbę ochrony lokalnej społeczności. Jury postanowiło to uczynić, aby wyrazić solidarność ze wszystkimi ukraińskimi merami, którzy zostali porwani lub byli torturowani od początku rosyjskiej inwazji. Rosyjskie siły okupacyjne przetrzymują obecnie w niewoli pięciu ukraińskich przywódców lokalnych.

Ponieważ Ołeksandr Babycz nie jest w stanie komunikować się ze światem zewnętrznym, a jego adwokatowi odmawia się wizyt u klienta, nagrodę odebrało w jego imieniu Stowarzyszenie Miast Ukrainy. Stowarzyszenie to, wraz z Europejskim Komitetem Regionów, wzywa Rosję do uwolnienia Ołeksandra Babycza oraz wszystkich uprowadzonych merów. Merowie kierują świadczeniem usług w swoich gminach, byli i nadal są inspiracją i wsparciem dla społeczności lokalnych w Ukrainie w najtrudniejszych czasach.

Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro powiedział: Paweł Adamowicz był jednym z nas. Dziś uczcimy jego spuściznę, nagradzając odwagę tych regionów i miast, które opowiadają się za tymi samymi wartościami: wolnością, solidarnością i równością. Michałowo i jego mieszkańcy pokazali całemu światu, co oznaczają te wartości, przyjmując ludzi, którzy utknęli na granicy z Białorusią. Komitet Regionów pragnie również wysłać sygnał nadziei i solidarności wszystkim merom Ukrainy, wyrażając szczególne uznanie dla mera Hołej Prystani Ołeksandra Babycza. Jego odwaga jest symbolem walki, jaką Ukraińcy prowadzą o nasze wspólne europejskie wartości.

Ylva Johansson, europejska komisarz do spraw wewnętrznych, powiedziała: Ta nagroda im. Pawła Adamowicza jest sposobem na uczczenie innych europejskich bohaterów,tych, którzy opowiadają się za wartościami europejskimi.W tym roku jest to całe miasto –Michałowo w Polsce.Kiedy Alaksandr Łukaszenka skłonił migrantów do przekroczenia granicy, próbując wywołać kryzys uchodźczy, burmistrzowie, radni i obywatele zadziałali w duchu humanitaryzmu.W mroźnym lesie dostrzegli ludzi, a nie obcych, Irakijczyków, jezydów.Zobaczyli tam osoby ludzkie.

Burmistrz Michałowa Marek Nazarko: Gratuluję wszystkim nominowanym. Znaleźliśmy się w znakomitym towarzystwie.Pochodzę z małej gminy na granicy z Białorusią, najwspanialszego miejsca, którego od 2022 r. mam zaszczyt być burmistrzem.Pochodzę z gminy, która nagle znalazła się w obliczu kryzysu migracyjnego.Będziemy nadal pomagać.Najwyższe mury, te, które najtrudniej zburzyć, znajdują się w nas samych.Nadal będziemy działać humanitarnie na tej granicy.Nikt nie może nas przed tym powstrzymać, ponieważ nie ma ludzi nielegalnych.Nadal są tam ludzie.Mur, bariera na granicy, nie zniknął. W lesie wciąż znajdują się matki z dziećmi.Proszę o pomoc.Najbardziej utkwił mi w pamięci obraz dziecka z grupy 20 jezydów, które rysowało palcem kwiaty na zaparowanym oknie autobusu.Pokazuje to, jak bardzo te niewinne dzieci były nieświadome niebezpieczeństwa, w jakim się znalazły.W tej i w każdej innej podobnej sytuacji warto jest przypomnieć sobie słowa Pawła Adamowicza: „Dzielmy się dobrem!”.

W imieniu Ołeksandra Babycza, mera Hołej Prystani, przemówił Ołeksandr Słobożan, dyrektor wykonawczy Stowarzyszenia Miast Ukraińskich: To wielki zaszczyt odebrać specjalne wyróżnienie w ramach Nagrody im. Pawła Adamowicza dla mera Hołej Prystani Ołeksandra Babycza. On uosabia wszystkich ukraińskich merów, którzy nie opuścili swoich gmin i kontynuowali swoją działalność nawet pod okupacją.Pomimo wojny merowie starają się zapewnić swoim gminom wszystko, co potrzebne do życia, zapewnić właściwe funkcjonowanie infrastruktury krytycznej i świadczenie usług podstawowych, co w warunkach ciągłego ostrzału jest trudnym zadaniem.Jednocześnie często narażają swoje życie.Rosyjskie wojsko uprowadziło 59 urzędników lokalnych, w tym 35 merów.Niestety Ołeksandr Babycz i jego czterej koledzy znajdują się w rosyjskiej niewoli od ponad dziewięciu miesięcy. Mamy nadzieję, że nagroda ta uratuje mu życie, a także życie innych pojmanych merów.Przykłady Pawła Adamowicza, Henriette Reker, Ołeksandra Babycza są inspiracją dla wielu włodarzy miast w Ukrainie i na całym świecie, ponieważ ci ludzie służą swojej społeczności, chronią jej interesy i potwierdzają uniwersalne wartości.

Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz powiedziała: Nagroda im. Pawła Adamowicza nie tylko upamiętnia wartości bliskie prezydentowi Gdańska, który został zamordowany w 2019 r., ale przede wszystkim ma za zadanie wskazanie postaw zasługujących na naśladowanie, wartości, na których opiera się UE.Cieszę się, że w tym roku jury nagrody uhonorowało mieszkańców i władze Michałowa za odwagę cywilną, solidarność i uczciwość w obronie innych.Ich postawa polega na odważnym przebywaniu wśród uchodźców, na rzeczywistej pomocy potrzebującym, zwalczaniu stereotypów, niewiedzy i rasizmu.Mieszkańcy Michałowa przypominają nam, czym jest humanitaryzm.Należy im się wdzięczność i szacunek!

Przewodniczący zarządu sieci ICORN, Christopher Gribble: W naszych globalnych działaniach na rzecz ochrony najbardziej prześladowanych i podatnych na zagrożenia bojowników o wolność wiemy, jak ważne jest to, aby jednostki, miasta, narody i agencje ponadnarodowe dokładały wszelkich starań, by przekroczyć ustalone granice i ograniczenia oraz stworzyć przyjazne środowisko dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.Pod tym względem Michałowo udzieliło lekcji całemu światu i trudno by było wskazać kogoś godniejszego Nagrody im. Pawła Adamowicza za rok 2022.

Posłanka do PE Magdalena Adamowicz (PL/EPL), wdowa po Pawle Adamowiczu, stwierdziła: Prawa człowieka, bezwarunkowa równość, poszanowanie godności każdej osoby, otwartość i pomoc wszystkim potrzebującym ludziom, w tym imigrantom i uchodźcom były dla Pawła niepodważalnym fundamentem demokracji i wyznacznikiem europejskiej przyszłości.Nagroda im. Pawła Adamowicza promuje właśnie te wartości.Wartości, które leżały u podstaw społecznej i politycznej aktywności Pawła od samego początku aż do tragicznego końca.Obrońcą i krzewicielem tych wartości jest tegoroczny laureat Nagrody - gmina Michałowo w województwie podlaskim.To właśnie ta mała gmina, w której mieszkają ludzie o wielkim sercu, stanęła na pierwszej linii obrony demokracji i europejskich wartości przed antydemokratycznym uderzeniem.Jeżeli chcemy ocalić demokrację, musimy jasno, mocno i bezkompromisowo bronić prawa każdego człowieka do równości, godności i do życia w wolności.Zdaje sobie z tego sprawę gmina Michałowo.Rozumie to także specjalnie wyróżniony w tym roku Ołeksandr Babycz, przetrzymywany od marca 2022 r., mer miejscowości Hoła Prystań na południu Ukrainy.Jest on, wraz z innymi ukraińskimi merami bohatersko walczącymi o swoje lokalne społeczności przed rosyjską brutalną agresją, symbolem i wzorem dla nas wszystkich w nieprzejednanej walce o wolność i demokrację.Z dumą i nadzieją, że najwyższe europejskie wartości zawsze zwyciężą, gratuluję laureatowi i wszystkim nominowanym w tegorocznej edycji Nagrody im. Pawła Adamowicza.

Kontekst

13 stycznia 2019 r. Paweł Adamowicz został ugodzony nożem, gdy przemawiał podczas wydarzenia charytatywnego. Zmarł następnego dnia w wyniku odniesionych obrażeń. Miał 53 lata. Zabójstwo poprzedziły nasilające się akty mowy nienawiści skierowane przeciwko niemu. Ostatnie słowa, jakie wymówił tuż przed atakiem, brzmiały: Gdańsk jest szczodry. Gdańsk dzieli się dobrem. Gdańsk chce być miastem solidarności. To jest cudowny czas dzielenia się dobrem. Jesteście kochani. Gdańsk jest najcudowniejszym miastem na świecie. Dziękuję!

Prezydent Adamowicz angażował się na rzecz promowania podstawowych wartości UE i był aktywnym członkiem Europejskiego Komitetu Regionów. W 2016 r. zainaugurował gdański „model integracji imigrantów”, który stał się inspiracją dla innych polskich miast.

W skład komisji oceniającej Nagrody im. Pawła Adamowicza wchodzą przedstawiciele Zjednoczonych Miast i Władz Lokalnych (UCLG), Eurocities, Globalnego Parlamentu Burmistrzów (GPM), Rady Gmin i Regionów Europy, Zgromadzenia Regionów Europy (AER), Konferencji Europejskich Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych (CALRE), Konferencji Peryferyjnych Regionów Nadmorskich (CPMR), Rady Europy, miasta Gdańsk, ICORN oraz Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u).

Jury tegorocznej edycji przewodniczył Vincenzo Bianco, przewodniczący Komisji CIVEX KR-u, reprezentowany przez Patricka Molinoza, wiceprzewodniczącego Komisji CIVEX. W skład jury wchodzili także następujące osoby: Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska; posłanka do PE Magdalena Adamowicz, wdowa po Pawle Adamowicza; Jelena Drenjanin, przewodnicząca komitetu zarządzającego Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy; Chris Gribble, przewodniczący zarządu ICORN oraz Henriette Reker, burmistrzyni Kolonii, pierwsza laureatka Nagrody im. Pawła Adamowicza.

Pierwszą laureatką Nagrody im. Pawła Adamowicza była Henriette Reker, burmistrzyni Kolonii. Została ona uhonorowana w 2022 r. za odwagę i determinację, którymi wykazała się w ciągu ostatnich 20 lat w promowaniu różnorodności, solidarności i integracji jako nieodłącznej części tożsamości Kolonii. W 2015 r. Henriette Reker przeżyła atak nożownika, który został popełniony ze względu na jej zaangażowanie na rzecz wspierania społeczności migrantów i ich integracji.

7 lutego 2019 r. Europejski Komitet Regionów, jako zgromadzenie polityczne przedstawicieli lokalnych i regionalnych w UE oraz z inicjatywy delegacji polskiej, jednomyślnie przyjął rezolucję potępiającą nawoływanie do nienawiści i wszelkiego rodzaju groźby wobec przywódczyń i przywódców politycznych. Na sesji plenarnej 30 listopada 2022 r. KR przyjął zalecenia – wspierające propozycje Komisji Europejskiej dotyczące dodania nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści do wykazu przestępstw uznanych w polityce UE – w postaci opinii „Poszerzenie katalogu unijnych przestępstw o mowę nienawiści i występki nią powodowane” – opracowanej przez Aleksandrę Dulkiewicz, która została następczynią Pawła Adamowicza na stanowisku prezydenta Gdańska.

Międzynarodowa Sieć Miast Schronienia (ICORN) jest organizacją międzynarodową skupiającą 80 miast i regionów w Europie i poza nią, które oferują bezpieczne schronienie prześladowanym pisarzom i artystom, propagują wolność słowa, bronią wartości demokratycznych i działają na rzecz międzynarodowej solidarności. Ponad 250 pisarzy i artystów otrzymało możliwość pobytu w jednym z miast należących do sieci ICORN. W bezpiecznym środowisku nadal odgrywają oni kluczową rolę, podkreślając naruszenia praw człowieka i wolności wypowiedzi w swoich krajach pochodzenia i wspierając koleżanki i kolegów w kraju pochodzenia. W dniu 30 sierpnia 2017 r. prezydent Paweł Adamowicz włączył Gdańsk do sieci ICORN.

Strona internetowa poświęcona Nagrodzie im. Pawła Adamowicza:#AdamowiczAward

Zasady i przepisy dotyczące przyznawania nagrody, kryteria kwalifikacji i selekcji

Strona internetowa z informacjami na temat Pawła Adamowicza i rocznicy jego zabójstwa

Laudacja na cześć zwycięzcy Nagrody im. Pawła Adamowicza w 2022 r. – gminy Michałowo

Laudacja na cześć laureata Nagrody im. Pawła Adamowicza w 2022 r. – burmistrza Ołeksandra Babycza

Ceremonię wręczenia nagród można obejrzeć tutaj: www.cor.europa.eu/corplenary.go

Facebook: https://www.facebook.com/events/562570925583960

Kontakt:

Europejski Komitet Regionów

Wioletta Wojewódzka

tel.: +32 (0)2 282 2289

tel. kom. +32 (0)473 843 986