Przywódcy lokalni i regionalni z całej Unii Europejskiej wyrazili poparcie dla propozycji Komisji Europejskiej i Parlamentu mających na celu umocnienie praworządności, w tym dla możliwości nakładania sankcji na państwa za „poważne i systemowe” naruszenia. Europejski Komitet Regionów (KR) zaapelował również do instytucji UE o propagowanie kultury poszanowania praworządności poprzez większe zaangażowanie społeczności lokalnych, w tym administracji publicznej i sieci rzeczników praw obywatelskich działających na szczeblu lokalnym i regionalnym.

W zaleceniach , które zostały przyjęte 12 lutego na pierwszej sesji plenarnej w nowej pięcioletniej kadencji Komitetu, podkreślono potrzebę szerszego i pogłębionego procesu monitorowania wspartego odpowiednimi zasobami. Jego wynikiem powinna być obiektywna i przejrzysta ocena opierająca się na przykład na liście kontrolnej praworządności, która została sporządzona przez najważniejszy w Europie organ nadzorujący respektowanie praw człowieka – Radę Europy – na podstawie całorocznych spotkań na poziomie regionalnym i krajowym. Uwieńczeniem procesu byłaby coroczna konferencja organizowana w jakimś mieście szczególnie zaangażowanym w dobre rządy. W opinii KR-u podkreślono zwłaszcza wartość zasięgania opinii sieci sądowych i lokalnych środowisk prawniczych, a także zwiększenia wsparcia finansowego dla społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów, szczególnie na szczeblu lokalnym.

Opinię przedstawił Christophe Rouillon , przewodniczący Grupy Partii Europejskich Socjalistów i mer Coulaines z Francji. Stwierdził: „Państwo prawa jest nie tylko jedną z podstawowych wspólnych wartości Unii Europejskiej, lecz również fundamentalnym warunkiem jej funkcjonowania. Społeczeństwo obywatelskie oraz władze lokalne i regionalne mają do odegrania ważną rolę we wzmacnianiu praworządności. Uważamy, że sankcje są niezbędne dla tych, którzy naruszają państwo prawne, czyli dla sprawców, a nie dla ofiar. Komitet od dawna nalega na to, by europejskich miast i regionów nie karano za naruszenia zasad praworządności przez rządy krajowe. W opinii omówiliśmy sposoby, w jakie pogłębiona współpraca ze społecznościami lokalnymi – ich społeczeństwem obywatelskim, obrońcami praw i organami administracji publicznej – może przyczynić się do obrony i propagowania kultury prawa”.

Christophe Rouillon dodał: „Nasze zalecenia są istotne z dwóch powodów. Po pierwsze, opinia pokazuje, że politycy lokalni i regionalni z całej Europy popierają wysiłki na rzecz wzmocnienia praworządności. Po drugie, w zaleceniach przedstawiliśmy konkretne pomysły działania na szczeblu lokalnym i regionalnym. Wzmocnienie państwa prawa jest nie tylko kwestią zasad, lecz również optymalnego wykorzystania środków. Naszym zdaniem przekazywanie środków za pośrednictwem systemów o słabych instytucjach rządowych – a w niektórych przypadkach systematycznie podważających państwo prawa – przynosi efekty odwrotne do zamierzonych i może nadwyrężyć zaufanie między Europejczykami, na którym opiera się projekt integracji. Bardziej pogłębione i wnikliwe monitorowanie przez UE przyniosłoby korzyści obywatelom, demokracji lokalnej i gospodarkom lokalnym.”

Inicjatorem i autorem sprawozdania był Franco Iacop (IT/PES), przewodniczący Zgromadzenia Regionalnego Friuli–Wenecji Julijskiej. Christophe Rouillon przedstawił sprawozdanie, gdyż w grudniu Franco Iacop stracił swój mandat w KR-ze.

Zalecenia odzwierciedlają przekonanie, że realia sprawowania rządów w Unii Europejskiej – które dotyczą polityków europejskich, krajowych, regionalnych i lokalnych oraz administracji publicznej – wymagają, by monitorowanie praworządności nie ograniczało się do szczebla krajowego. Podążając tym tokiem rozumowania, KR wezwał UE, by jako podmiot prawny sama podlegała monitorowaniu i rozpoczęła ponownie proces przystąpienia do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

KR życzy sobie, by przeanalizowano między innymi sposoby wykorzystania potencjału Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej w systemie monitorowania. Zaproponował również, by projekt pilotażowy z udziałem grupy zainteresowanych miast i regionów pomógł doprecyzować kryteria pomiaru praworządności.

Kontakt:

Andrew Gardner

tel. +32 473 843 981

andrew.gardner@cor.europa.eu