Strategiczne wykorzystanie zamówień publicznych oraz jaśniejsze kryteria środowiskowe i społeczne będą miały kluczowe znaczenie dla przyspieszenia transformacji
Przywódcy lokalni i regionalni wzywają Komisję Europejską do opublikowania ram prawnych dotyczących zrównoważonych systemów żywnościowych zgodnie z planem, jeszcze w tym roku, oraz do zapewnienia spójności między różnymi politykami związanymi z żywnością – z zastosowaniem zharmonizowanego podejścia opartego na zrównoważonym rozwoju środowiskowym, społecznym i gospodarczym. Władze lokalne i regionalne pragną również być w pełni zaangażowane w model zarządzania, który ma zostać ustanowiony przez Komisję. Takie są kluczowe postulaty zawarte w opinii w sprawieram prawnych dotyczących zrównoważonych systemów żywnościowychsporządzonej przezJoke Schauvliege(BE/EPL), przyjętej na sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u) 26 maja.
Program prac Komisji Europejskiej (KE) przewiduje przyjęcie do końca 2023 r. nowych ram prawnych dla zrównoważonych systemów żywnościowych (FSFS), inicjatywy, która jest częścią strategii „Od pola do stołu” i której celem jest promowanie spójności i harmonizacji polityki żywnościowej na szczeblu unijnym i krajowym, z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju.
Europejski Komitet Regionów popiera zamiar Komisji Europejskiej dotyczący przedstawienia ram prawnych dla zrównoważonych systemów żywnościowych i przyjął szereg zaleceń, aby zapewnić zgodność horyzontalnych i sektorowych strategii politycznych związanych z systemami żywnościowymi z celami i założeniami przyszłych ram prawnych dotyczących systemów żywnościowych w ramach strategii „Od pola do stołu” oraz z celami zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń.
Propozycja przywódców lokalnych i regionalnych koncentruje się na znaczeniu zharmonizowanego podejścia do polityki żywnościowej w Unii, które uwzględnia wszystkie elementy i działania od produkcji po konsumpcję i opiera się na jasnych naukowych definicjach zasad i celów zrównoważonego rozwoju środowiskowego, społecznego i gospodarczego. Jej celem jest nawiązanie współpracy i zaangażowanie różnych szczebli sprawowania rządów w UE, wraz z jasnym określeniem obowiązków wszystkich zainteresowanych stron w systemie żywnościowym, w tym roli władz lokalnych w transformacji tego sektora.
Piotr Całbecki (PL/EPL), Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, podkreslil: „Znając problemy i potrzeby lokalnych społeczności, samorządy powinny odgrywać główną rolę w procesie tworzenia i wdrażania długofalowej strategii zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego na poziomie regionalnym. Plany i strategie awaryjne oparte na potencjale lokalnych łańcuchów dostaw pozwolą na płynną transformację w kierunku bardziej zrównoważonych i odporniejszych systemów żywnościowych.” Marszałek Całbecki jest tez sprawozdawcą poprzedniej opinii z zakresu tematyki zywnosciowej: „Zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i zwiększenie odporności systemów żywnościowych” i przyjętej na listopadowej sesji plenarne KR-u.
Członkowie zdecydowanie opowiadają się za tym, by miasta i regiony odgrywały kluczową rolę w stawianiu czoła wyzwaniom związanym z systemami żywnościowymi, ponieważ żywność stanowi stanowi część sektorów, za które często odpowiadają władze lokalne i regionalne, takich jak promowanie zdrowia, sektor szkolnictwa, rozwój regionalny i planowanie przestrzenne. W związku z tym miasta i regiony mają do odegrania kluczową rolę w tworzeniu zdrowego „środowiska żywnościowego” poprzez zapewnienie, aby zrównoważona, zdrowa dieta była najprostszym i najbardziej dostępnym wyborem dzięki odpowiedniemu planowaniu urbanistycznemu., czego przykładem może być unikanie restauracji typu fast food w pobliżu szkół i ułatwianie dostępu do zdrowych wyborów żywnościowych, takich jak rynki żywności sezonowej, co oznacza także wspieranie producentów kierujących się zasadami zrównoważonego rozwoju.
Przedstawiciele władz lokaln ych i regionalnych zwracają się zatem do Komisji Europejskiej o utworzenie wielostronnej platformy na rzecz zrównoważonych systemów żywnościowych, z udziałem Europejskiego Komitetu Regionów i innych zainteresowanych stron – w celu stworzenia sieci wsparcia i wymiany doświadczeń, która pomogłaby w przejściu na bardziej zrównoważone systemy żywnościowe w europejskich regionach i miastach, z uwzględnieniem różnic regionalnych.
Zamówienia publiczne na żywność są ważnym i skutecznym narzędziem pomagającym władzom lokalnym i regionalnym w promowaniu przejścia na bardziej zrównoważone systemy żywnościowe. Zamówienia publiczne w szkołach, szpitalach, domach spokojnej starości i stołówkach, w których traktuje się priorytetowo zdrową, sezonową i lokalną żywność oraz krótkie łańcuchy dostaw, przyczyniają się do realizacji celów zdrowych systemów żywnościowych i celów zrównoważonego rozwoju. KR wzywa KE do ustanowienia minimalnych norm dotyczących usług gastronomicznych w UE, do wyjaśnienia istniejących ograniczeń w ramach przepisów UE oraz do szerokiego udostępnienia wytycznych dotyczących stosowania zamówień publicznych na żywność, a także do wspierania władz lokalnych i regionalnych w ich skutecznym stosowaniu, z uwzględnieniem kryteriów zrównoważonego rozwoju oraz uwarunkowań lokalnych i regionalnych.
Wniosek KE będzie obejmował przegląd ram etykietowania w zakresie zrównoważonego rozwoju jako części zrównoważonych systemów żywnościowych, a lokalny i regionalny lider UE zaleca przyjęcie zharmonizowanych, proporcjonalnych europejskich systemów etykietowania opartych na solidnych i niezależnych dowodach naukowych, tak aby pomóc konsumentom w podejmowaniu świadomych, zdrowych i zrównoważonych decyzji dotyczących żywności.
Miasta i regiony podkreślają, że zrównoważony system żywnościowy musi zapewniać nieszkodzącą klimatowi produkcję żywności oraz gwarantować bezpieczeństwo żywnościowe i żywienie dla wszystkich, zarówno tobecnie, jak i w przyszłości.
Kontekst:
Europejski Komitet Regionów przyjął opinię „Zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i zwiększenie odporności systemów żywnościowych”.
Badanie KR-u pt. „Repercussions of the agri-food crisis at local and regional level in the EU [Konsekwencje kryzysu rolno-spożywczego na szczeblu lokalnym i regionalnym w UE”.
Kontakt:
Imię i nazwisko: Ângela Machado
tel. +32 475 41 31 58
angela.machado@cor.europa.eu
Imię i nazwisko: Alejandro Maya Toro
tel. +32 2 282 2131
Alejandro.MayaToro@cor.europa.eu