W poniższym wywiadzie Dimitrios Karnavos (EL/EPL) odpowiada na pięć pytań dotyczących 8. programu działań w zakresie środowiska (EAP) . Burmistrz gminy Kallithea jest sprawozdawcą projektu opinii , który zawiera apel o odpowiednie środki dla władz lokalnych i regionalnych na wdrażanie polityki ochrony środowiska w terenie. Projekt opinii zostanie poddany pod głosowanie na najbliższej sesji plenarnej w dniach 3–5 lutego po ogólnej debacie rozpoznawczej na posiedzeniu Komisji ENVE w dniu 1 lutego. Chociaż polityka UE w dziedzinie środowiska przyniosła w ostatnich dziesięcioleciach znaczne korzyści, Europa nadal stoi w obliczu bezprecedensowych wyzwań w zakresie środowiska, klimatu i zrównoważonego rozwoju. Obejmują one utratę różnorodności biologicznej, zmianę klimatu, wykorzystanie zasobów i zanieczyszczenie środowiska. 8. EAP ma kluczowe znaczenie dla sprostania tym wyzwaniom w okresie po pandemii COVID-19.
Z perspektywy lokalnej i regionalnej, na jakich priorytetach powinien się skupić 8. program działań w zakresie środowiska?
8. program działań w zakresie środowiska zawiera długoterminową strategiczną wizję i wytyczne dotyczące osiągnięcia do 2050 r. neutralnej dla klimatu, zasobooszczędnej i zrównoważonej gospodarki zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem, czyli nową strategią UE na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do połowy stulecia. Wraz z sześcioma celami priorytetowymi opisanymi we wniosku program ten odzwierciedla cele i oczekiwania przywódców lokalnych i regionalnych. Pandemia COVID-19 nauczyła nas, że podejście oparte na zdrowym stylu życia musi stanowić podstawę wszystkich polityk UE promujących zdrowie ludzkie, zdrową planetę, gospodarkę i społeczeństwo, otwierając dla wszystkich nowe możliwości. W tym kontekście ważne i niezbędne jest lepsze powiązanie między zdrowiem a środowiskiem naturalnym. Musimy zadbać o to, by 8. EAP przyczyniał się do tworzenia środowiska wolnego od toksyn, zapewniał ludziom wyższy standard życia i tworzył bardziej odporne społeczności. Musimy również sprawić, by program ten wspierał zrównoważone otoczenie biznesowe i sprzyjał ekologicznym inwestycjom na wszystkich poziomach (unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym). Wszystko to jest potrzebne, jeśli chcemy, by UE po pandemii COVID-19 stała się zrównoważona i silniejsza.
W jaki sposób nowy EAP może zapewnić lepszą integrację działań w zakresie środowiska i klimatu z innymi politykami sektorowymi UE? Jaki jest związek 8. EAP z Europejskim Zielonym Ładem?
Skuteczniejsze zintegrowanie kwestii środowiska i klimatu z innymi politykami sektorowymi UE nie zawsze jest łatwe, ponieważ różne sektory mają różne priorytety. Czasami działania w zakresie środowiska i klimatu wydają się nawet wzajemnie sprzeczne. Na przykład polityka ochrony klimatu i ograniczania emisji dwutlenku węgla promuje instalowanie i uruchamianie projektów w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. Z drugiej strony szczególnie ważna polityka powstrzymania utraty różnorodności biologicznej i utrzymania spójności sieci Natura 2000 wydaje się częściowo sprzeczna z polityką ochrony klimatu, na przykład gdy projekty dotyczące energii ze źródeł odnawialnych są wdrażane i realizowane na obszarach chronionych. Musimy zatem być konsekwentni i podążać w tym samym kierunku, gdyż wszyscy stoimy przed tymi samymi wyzwaniami. Ważne jest maksymalne wykorzystanie dostępnych narzędzi i metod w celu stworzenia ram stałego monitorowania i ciągłej poprawy efektów z punktu widzenia środowiska, w tym inwestowania w ochronę środowiska i klimatu. Powinniśmy również uzgodnić jasny plan działania prowadzący do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Jeśli chodzi o miasta i regiony, nie możemy zapominać, że władze lokalne i regionalne mają do odegrania szczególną rolę w zbliżaniu przedsiębiorstw, instytutów badawczych i środowiska akademickiego, a także w angażowaniu obywateli i lokalnych zainteresowanych stron w opracowywanie i wdrażanie polityki ochrony środowiska.
W jaki sposób możemy zapewnić pełne wdrożenie polityki ochrony środowiska we wszystkich społecznościach UE?
Oczywiście z zadowoleniem przyjmuję fakt, że 8. EAP określa skuteczniejsze i wydajniejsze wdrażanie jako jeden z kluczowych priorytetów. Aby poprawić wyniki w zakresie wdrażania, władze lokalne i regionalne powinny dysponować odpowiednimi instrumentami i zasobami. Jesteśmy odpowiedzialni za wdrażanie 70% prawodawstwa UE, 90% środków przystosowawczych do zmiany klimatu i 70% działań na rzecz łagodzenia zmiany klimatu. Potrzebujemy innowacyjnych podejść, które umożliwią władzom lokalnym i regionalnym dostarczanie rozwiązań dostosowanych do potrzeb w celu poprawy wdrażania polityki ochrony środowiska w terenie, na obszarach miejskich, wiejskich lub górskich, na wyspach czy w strefach przybrzeżnych. Potrzebne są dalsze badania naukowe, dane i wiedza, aby sprostać konkretnym wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoimy, i wykorzystać możliwości w różnych rodzajach społeczności lokalnych i regionalnych, ponieważ każdy obszar geograficzny ma własne wyzwania oraz własne słabe i mocne strony. Dlatego też w mojej opinii w sprawie 8. EAP apeluję o podejście całościowe, ukierunkowane na konkretny obszar, jako najlepszy sposób osiągnięcia zdrowych standardów życia. Odniesiemy sukces pod warunkiem, że wprowadzimy funkcjonalne ramy wielopoziomowego sprawowania rządów i będziemy zachęcać wszystkie poziomy sprawowania rządów do propagowania międzyinstytucjonalnej, międzyregionalnej, międzygminnej i transgranicznej współpracy w zakresie polityki ochrony środowiska. Musimy ponadto dążyć do wzmocnienia bazy wiedzy o środowisku, wykorzystania potencjału technologii cyfrowych i technologii danych oraz szerszego wykorzystania rozwiązań opartych na przyrodzie i innowacji społecznych w celu lepszej realizacji celów środowiskowych. Na przykład w Kallithei, ósmej co do wielkości gminie w Grecji i czwartej co do wielkości na obszarze miejskim Aten, zrealizowaliśmy projekt oparty na wykorzystaniu technologii cyfrowych (technologia iBeacons i rzeczywistość rozszerzona) , aby zachęcać mieszkańców i gości do korzystania ze zrównoważonych form transportu, takich jak chodzenie pieszo i jazda na rowerze, w celu ograniczenia emisji dwutlenku węgla, poprawy jakości powietrza i podkreślenia potrzeby zachowania historycznego i kulturowego dziedzictwa miasta.
W jaki sposób 8. EAP może przyczynić się do tego, by społeczności lokalne i regionalne w UE dysponowały odpowiednimi zasobami na realizację polityki UE w zakresie środowiska i klimatu w ramach ekologicznej odbudowy gospodarki po kryzysie związanym z pandemią COVID-19?
Jak wspomniałem, kluczowe znaczenie dla skutecznej realizacji polityki w zakresie środowiska i klimatu w terenie mają odpowiednie zasoby. Obejmują one ukierunkowane finansowanie i jasne ramy prawne, ale także zasoby administracyjne, takie jak fachowe doświadczenie, budowanie potencjału, wiedza i wymiana najlepszych praktyk. W ramach 8. EAP należy opracować zintegrowane ramy, by wyposażyć władze lokalne i regionalne w odpowiednie narzędzia zgodne ze strategią zielonej odbudowy po pandemii COVID-19. W związku z tym potrzebne są zachęty do przechodzenia na ambitniejszą politykę ochrony środowiska, w szczególności dla tych, którzy pozostają w tyle, ale również dla tych, które osiągają dobre wyniki, tak aby jeszcze zwiększyć ich motywację. Muszę przyznać, że ubolewam z powodu rozbieżności między porozumieniem w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 a 8. EAP. Powinny być one znacznie lepiej skoordynowane. Natomiast z zadowoleniem przyjmuję fakt, że kolejny budżet UE stawia w centrum transformację klimatyczną i cyfrową, że 30 % zarówno długoterminowego budżetu UE, jak i pakietu NextGenerationEU przeznaczono na walkę ze zmianą klimatu, i że zwrócono szczególną uwagę na środowisko i różnorodność biologiczną. Mam nadzieję, że 8. EAP stworzy odpowiednie ramy dla zielonych i niebieskich inwestycji i innowacji na wszystkich poziomach sprawowania rządów. Są one niezbędne, jeśli chcemy budować odporne społeczności, a jednocześnie tworzyć wzrost gospodarczy i miejsca pracy w sprawiedliwym i inkluzywnym społeczeństwie opartym na solidarności. Oczekuję również, że 8. EAP zapewni instrumenty budowania zdolności, bazę danych zawierającą wiedzę i najlepsze praktyki oraz zachęty do współpracy między miastami, takie jak wzajemne oceny i wzajemne uczenie się, wizyty w terenie i zielone partnerstwa, aby przyspieszyć ekologiczną odbudowę.
Jeśli chodzi o wpływ pandemii COVID-19 na program działań w dziedzinie środowiska, czy jest to przeszkoda, czy szansa na przyspieszenie działań?
Pandemię COVID-19 należy oczywiście traktować jako szansę na przyspieszenie realizacji programu w dziedzinie środowiska. W ostatnich miesiącach zaobserwowaliśmy poprawę jakości powietrza, przywrócenie różnorodności biologicznej i ogólną poprawę stanu ekosystemów. Powinniśmy to wykorzystać. Z zadowoleniem przyjmuję fakt, że UE planuje odbudowę postpandemiczną, która idzie w parze z transformacją ekologiczną i cyfrową. Nasze społeczności lokalne muszą odbudować swą gospodarkę, ale w zrównoważony i odporny sposób. Uważam, że ważna jest w tym kontekście poprawa komunikacji z obywatelami, tak aby byli oni zaangażowani, gdyż realizacja celów możliwa jest jedynie przy pełnym i codziennym zaangażowaniu wszystkich. Musimy zwiększyć świadomość korzyści płynących z działań w zakresie klimatu, środowiska i różnorodności biologicznej oraz pokazać, w jaki sposób poprawiają one nasze zdrowie i dobrostan, a jednocześnie sprawiają, że nasze lokalne gospodarki stają się bardziej zrównoważone i konkurencyjne.
Kontekst:
Od połowy lat siedemdziesiątych XX wieku polityka UE w dziedzinie środowiska opiera się na kolejnych programach działań w zakresie środowiska (EAP) określających cele priorytetowe, które mają zostać osiągnięte w danym okresie. Ponieważ 7. EAP zakończył się w 2020 r., Komisja Europejska zatwierdziła wniosek dotyczący 8. EAP na okres do 2030 r., który jest uzupełnieniem Europejskiego Zielonego Ładu.
KR przyjął opinie legislacyjne w sprawie poprzednich EAP. W 2019 r. KR przyjął opinię z inicjatywy własnej zatytułowaną „W kierunku 8. unijnego programu działań w zakresie środowiska” , której sprawozdawcą był Cor Lamers (NL/EPL) , burmistrz Schiedamu. Podstawą opinii była specjalna analiza .
8. EAP, oparty na Europejskim Zielonym Ładzie, ma sześć celów priorytetowych . Aby móc ocenić i informować, czy UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia tych celów, we wniosku dotyczącym 8. EAP zaproponowano ustanowienie nowych ram monitorowania.
Europejski Komitet Regionów i Komisja Europejska ściśle współpracują w celu zapewnienia skutecznej realizacji i rozwoju polityki ochrony środowiska za pośrednictwem Technicznej Platformy Współpracy w zakresie Środowiska .
Kontakt z prasą: pressecdr@cor.europa.eu