Podczas debat, które stanowią przyczynek do Konferencji w sprawie przyszłości Europy, członkinie i członkowie Komisji Obywatelstwa, Sprawowania Rządów, Spraw Instytucjonalnych i Zewnętrznych (CIVEX) w KR-ze omówili równość jako fundament demokracji europejskiej. Stanęli na stanowisku, że władze lokalne i regionalne odgrywają istotną rolę w budowaniu równości i demokracji sprzyjającej włączeniu społecznemu, ponieważ są poziomem sprawowania rządów najbliższym obywatelom i mogą wpływać na te kwestie. Komisja CIVEX przyjęła również opinię w sprawie lepszego stanowienia prawa UE, w której podkreśliła konieczność wzmocnienia wymiaru terytorialnego polityki UE oraz zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w każdy etap procesu decyzyjnego UE, zwłaszcza poprzez wykorzystanie sprawozdań z wdrażania RegHub jako metody analizy wniosków ustawodawczych.
Dwa dni po europejskim panelu obywatelskim, który odbył się w ramach Konferencji w sprawie przyszłości Europy w Strasburgu w celu przedyskutowania „europejskiej demokracji, wartości, praw, praworządności i bezpieczeństwa” , członkowie Komisji CIVEX pochylili się nad zagadnieniem wartości równości w UE. Debata pt. „Równość jako fundament demokracji europejskiej” dotyczyła przede wszystkim sposobu, w jaki władze lokalne i regionalne mogą krzewić pluralistyczną demokrację na swoim terenie, tak by obywatele mogli korzystać z równych szans i brać pełny udział w życiu publicznym, czując się bezpiecznie i nie obawiając się jakiejkolwiek dyskryminacji.
Bardzo istotna jest zdolność władz lokalnych i regionalnych do poprawy funkcjonowania demokracji przez zwiększenie jej pluralizmu, gdyż to właśnie one pozostają w codziennym kontakcie z wyborcami tam, gdzie toczy się ich codzienne życie i ostatecznie dba się o równość wszystkich obywatelek i obywateli bądź ją zaniedbuje. W tym kontekście ważnym atutem jest współpraca z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i zaangażowanie młodych ludzi.
Podczas debaty głos zabrał Joaquín Almunia , były członek Komisji Europejskiej i członek grupy wysokiego szczebla KR-u ds. demokracji europejskiej : Wykluczenie społeczne dotyka jednego na pięciu obywateli UE . Jest to główna przyczyna nierówności w naszych społeczeństwach. W Traktatach UE i Karcie praw podstawowych bardzo wyraźnie mówi się o naszych wartościach, z których jedną jest równość. Jednak jak dotąd polityka UE nie była pod tym względem bardzo istotna. Brak włączenia społecznego jest przyczyną negatywnego sprzężenia zwrotnego między wykluczeniem społecznym a udziałem w życiu politycznym. Im niższy jest poziom uczestnictwa w życiu politycznym, tym gorsze są standardy jakości demokracji. Chciałbym, aby konferencja pomogła UE sprawniej działać w tych obszarach, zwłaszcza poprzez większe zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych.
Leonie Martin , przewodnicząca Młodych Europejskich Federalistów – JEF Europe, dodała: W ostatnich latach sprzeniewierzyliśmy się idei UE jako unii wartości. Konferencja jest zatem niezbędna, by zaangażować się na rzecz mechanizmu praworządności i praw podstawowych w celu ochrony praw wszystkich osób, w szczególności mniejszości. Jednak na dążenie do równości w ramach konferencji można również spojrzeć pod innym kątem: na przykład, czy możemy mówić o równości, jeżeli podczas wyborów europejskich jeden obywatel może głosować pocztowo, a drugi – nie? JEF Europe domaga się równości dla wszystkich w ramach konferencji dla wszystkich. Chętnie wesprze władze regionalne w osiągnięciu tego celu.
Zabierając głos w sprawie równouprawnienia płci, Concepción Andreu Rodríguez (ES/PES) , przewodnicząca rządu regionu La Rioja i sprawozdawczyni opinii KR-u „Unia równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025” , stwierdziła: Od dłuższego czasu obecność kobiet w zgromadzeniach ustawodawczych jest pozorna. Polityka w Europie pozostaje w rękach mężczyzn, co należy zmienić. Przesuńmy akcenty, opracujmy przepisy i działajmy na rzecz równości. Nikt nie może zostać wypchnięty poza nawias procesów demokracji, tym bardziej kobiety. Wzywamy zatem Komisję Europejską do ułatwienia kobietom dostępu do regionalnych i lokalnych procesów wyborczych.
Dopingując członkinie i członków do udziału w Konferencji w sprawie przyszłości Europy i nie tylko, KR może ułatwiać i pobudzać podejmowanie inicjatyw ukierunkowanych na szerzenie pluralistycznej demokracji, zasady równości i wymiany najlepszych praktyk. Władze lokalne i regionalne należy uznać za strategicznych partnerów w kształtowaniu, wdrażaniu i monitorowaniu różnych strategii, co sprzyja wyeksponowaniu różnic lokalnych i regionalnych oraz przyjęciu stosownych środków. W tym kontekście KR wraz z Międzynarodową Siecią Miast Schronienia (ICORN) i miastem Gdańsk ustanowił pierwszą Nagrodę im. Prezydenta Pawła Adamowicza , która będzie przyznawana włodarzowi miasta, liderowi społeczeństwa obywatelskiego lub organizacji działającej na poziomie lokalnym lub regionalnym, promującym wolność, solidarność, równość i niedyskryminację. Ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się na grudniowym posiedzeniu plenarnym KR-u.
Zważywszy, że konferencja jest wyjątkową okazją do przemyślenia i zreformowania sposobu sporządzania prawodawstwa UE, członkinie i członkowie Komisji CIVEX przyjęli również na posiedzeniu projekt opinii „Lepsze stanowienie prawa: połączenie sił na rzecz stanowienia lepszego prawa” . Piero Mauro Zanin (IT/EPL) , sprawozdawca KR-u i przewodniczący rady regionu Friuli-Wenecja Julijska, stwierdził: Władze lokalne i regionalne mają świadomość, że obciążenia administracyjne i regulacyjne zbyt często osłabiają odbudowę i wzrost . Wraz z KR-em mogą wnieść znaczny wkład w system lepszego stanowienia prawa poprzez uproszczenie. Lepsze stanowienie prawa musi obejmować wielopoziomowe sprawowanie rządów: włączenie wszystkich władz o kompetencjach ustawodawczych, odpowiedzialnych za wdrażanie przepisów UE. Jest to warunek wstępny wysokiej jakości prawodawstwa. Zasadnicze znaczenie będzie miało uwzględnienie prognoz strategicznych w procesie kreowania polityki. Przydatne będzie również dalsze wzmocnienie sieci RegHub. Przeprowadzane przez nią konsultacje stwarzają warunki do wymiany dobrych praktyk, co sprawia, że sama sieć staje się instrumentem lepszego stanowienia prawa.
W opinii zaproponowano sposoby praktycznego zastosowania podejścia terytorialnego z udziałem KR-u , takie jak kontynuacja prac sprawozdawców KR-u w ramach platformy ds. dostosowania się do wymogów przyszłości (F4F) czy też gromadzenie uwag władz lokalnych i regionalnych np. za pośrednictwem sieci RegHub . RegHub można uruchomić w przypadku dyrektyw i rozporządzeń, w sprawie których zorganizowano konsultacje i przeglądy wspierające ich wdrażanie. Ponadto KR uważa, że należy szerzej nagłaśniać konsultacje publiczne Komisji, również za pośrednictwem władz lokalnych i regionalnych, w celu zapoznania się z postulatami i uwagami użytkowników końcowych prawodawstwa, które ma wpływ terytorialny, takiego jak krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności czy też cele Zielonego Ładu. Przyjęcie opinii przewidziane jest na sesji plenarnej w dniach 1–2 grudnia.
Kontekst:
KR przyjął opinie w sprawie pięciu komunikatów opublikowanych przez Komisję Europejską w ramach Unii równości :
- Strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025 , sprawozdawczyni: Concepción Andreu Rodríguez (ES/PES), przyjęta w październiku 2020 r.
- Plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025 , sprawozdawczyni: Yoomi Renström (SE/PES), przyjęta w maju 2021 r.
- Unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów , sprawozdawca generalny: Jácint Horváth (HU/PES), przyjęta w lutym 2021 r.
- Strategia na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025 , sprawozdawczyni: Kate Feeney (IE/Renew Europe); opinia została przedłożona do przyjęcia na sesji plenarnej w październiku 2021 r.
- Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami , sprawozdawczyni generalna: Daniela Ballico (IT/EKR), opinia przyjęta w maju 2021 r.
Najnowsze opinie KR-u w sprawie demokracji i praw podstawowych :
- Europejski plan działania na rzecz demokracji , sprawozdawczyni: Aleksandra Dulkiewicz (PL/EPL), opinia przyjęta w czerwcu 2021 r.
- Strategia na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE , sprawozdawca: Jean-Luc Vanraes (BE/Renew Europe), opinia przyjęta w czerwcu 2021 r.
W 2018 r. KR – jako organ UE – przyjął strategię na rzecz równouprawnienia płci , która podlega regularnej aktualizacji.
W marcu 2018 r. Prezydium KR-u przyjęło obowiązującą KR zasadę, wedle której podczas własnych, goszczonych lub organizowanych wespół z innymi podmiotami wydarzeń i konferencji uczestnikami paneli dyskusyjnych nie mogą być wyłącznie mężczyźni .
W opinii „Unia równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025” KR wzywa instytucje europejskie, w tym Komitet Regionów, do przyjęcia kodeksów postępowania sprzyjających równemu udziałowi kobiet i mężczyzn w ich składzie i przywództwie; nadrzędnym celem jest parytet płci w ramach członkostwa w KR-ze .
W strategii na rzecz równowagi płci w udziale członków w KR-ze Prezydium KR-u zaleca, aby uwzględnić równowagę płci podczas mianowania członków i ich zastępców w celu osiągnięcia parytetu płci odnośnie do całości składu .
Kontakt:
Marie-Pierre Jouglain
mariepierre.jouglain@cor.europa.eu
tel. kom. +32 473 52 41 15