Podczas posiedzenia Komisji CIVEX odbyła się również debata tematyczna na temat Konferencji w sprawie przyszłości Europy, podczas której członkowie podkreślili, że obecne ramy instytucjonalne UE nie odzwierciedlają należycie organów przedstawicielskich szczebla niższego niż krajowy, takich jak parlamenty regionalne.
Populizm, nacjonalizm, dezinformacja, mowa nienawiści i teorie spiskowe są szeroko rozpowszechnione w europejskiej sferze publicznej i politycznej, co prowadzi do polaryzacji i nietolerancji. Pogorszenie sytuacji w zakresie praw podstawowych w jednym państwie członkowskim ma negatywny wpływ na całą UE. W związku z tym na 8. posiedzeniu Komisji CIVEX członkinie i członkowie z zadowoleniem przyjęli inicjatywę Komisji Europejskiej w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji (EDAP) i przyjęli opinię, w której przedstawiono szereg propozycji dotyczących zwalczania dezinformacji i mowy nienawiści, a także promowania umiejętności korzystania z mediów i krytycznego myślenia, w tym utworzenia europejskiej agencji powiązanej z KR-em. Członkowie zwrócili również uwagę, że przywódcy lokalni i regionalni mogą odegrać ważną rolę we wzmacnianiu obywatelstwa, ponieważ są to władze najbliższe obywatelom i cieszące się ich największym zaufaniem, zgodnie z Dorocznym barometrem regionalnym i lokalnym UE opublikowanym w październiku 2020 r.
Aleksandra Dulkiewicz (PL/EPL), prezydentka Gdańska i sprawozdawczyni projektu opinii w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji, stwierdziła: „Demokracja jest jednym z najcenniejszych zasobów Unii Europejskiej i musi być stale aktualizowana i chroniona na wszystkich szczeblach – regionalnym, lokalnym, krajowym i europejskim. Przedstawiciele lokalni i regionalni są ważnym filarem w walce z dezinformacją i w podtrzymywaniu demokratycznej debaty politycznej z obywatelami. Mogą odegrać zasadniczą rolę w promowaniu umiejętności korzystania z mediów cyfrowych, krytycznego myślenia i przejrzystości kampanii politycznych”.
Europejski plan działania na rzecz demokracji powinien torować drogę dla stosunków z partnerami spoza UE, którzy łamią podstawowe prawa człowieka, i powinien być narzędziem zachęcającym członków społeczności europejskiej do stosowania zasad demokratycznego państwa i praworządności. Podobnie EDAP musi być instrumentem wspierającym ruchy demokratyczne wśród sąsiadów. W projekcie opinii przypomina się również, że atak na wolność wypowiedzi zawęża debatę publiczną, i ostrzega się przed podejmowanymi przez niektóre rządy próbami ograniczenia niezależności działalności badawczej. Potępia się stosowanie narzędzia walki z niezależnymi mediami – znanym jako SLAPP (strategiczne procesy sądowe przeciwko udziałowi społeczeństwa) i oczekuje się propozycji KE w zakresie ochrony dziennikarzy.
Opinia w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji ma zostać przyjęta na następnej sesji plenarnej KR-u w dniach 30 czerwca – 2 lipca.
Podczas 8. posiedzenia Komisji CIVEX odbyła się także debata tematyczna poświęcona Konferencji w sprawie przyszłości Europy, w trakcie której członkowie podkreślili, że obecne podwójne ramy instytucjonalne UE (ponadnarodowy Parlament Europejski i parlamenty krajowe) nie odzwierciedlają odpowiednio organów przedstawicielskich szczebla niższego niż krajowy, takich jak parlamenty regionalne. Konferencja w sprawie przyszłości Europy jest dla UE fundamentalną okazją do konsultacji i współpracy z obywatelami, a rola parlamentów regionalnych powinna zostać uwzględniona, biorąc pod uwagę, że władze lokalne i regionalne znajdują się najbliżej obywateli i że wdrażają one 70% całego prawodawstwa UE.
Prof. dr Gabriele Abels z Katedry Polityki Porównawczej i Integracji Europejskiej im. Jeana Monneta na Uniwersytecie w Tybindze otworzyła debatę podkreślając: „Parlamenty regionalne stanowią ważną warstwę w wielopoziomowych systemach parlamentarnych UE. Dotyczy to w szczególności (choć nie wyłącznie) tych parlamentów regionalnych, które posiadają kompetencje ustawodawcze i własną legitymację demokratyczną otrzymaną w drodze wyborów regionalnych. Często jednak ich rola nie jest w pełni uznawana. Jeśli chodzi o Konferencję w sprawie przyszłości Europy, parlamenty regionalne mogą być bardzo ważne. Mogą faktycznie prowadzić i ułatwiać debaty obywatelskie w swoim regionie, jak również między regionami: samodzielnie, wraz z rządami lub z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. Z tego względu odgrywają one zasadniczą rolę w zapewnieniu integracyjnego i partycypacyjnego charakteru konferencji, a w tym celu mogłyby skorzystać z działań na rzecz budowania zdolności, tworzenia sieci kontaktów i wymiany najlepszych praktyk. Komitet Regionów może być dla nich partnerem, oferując forum wymiany i budowania zdolności”.
Mark Speich (DE/EPL), sekretarz stanu ds. federalnych, europejskich i międzynarodowych Nadrenii Północnej–Westfalii, powiedział: „Regiony i KR mają potencjał i zasoby, aby zakotwiczyć Europę bliżej obywateli. Naszym zadaniem jako przedstawicieli regionów Europy jest wprowadzenie zmian w ramach konferencji w oparciu o to przekonanie”.
Piero Mauro Zanin (IT/EPL), przewodniczący Rady Regionu Autonomicznego Friuli-Wenecja Julijska i wiceprzewodniczący Konferencji Europejskich Regionalnych Zgromadzeń Ustawodawczych (CALRE) powiedział: „Konferencja w sprawie przyszłości Europy musi być okazją do ponownego przemyślenia demokracji z uwzględnieniem potrzeb Europejczyków i musi promować dialog z udziałem władz lokalnych i regionalnych, zgodnie z zasadą pomocniczości, zdecydowanie potwierdzoną w traktatach”
Kontakt:
Berta López Domènech
tel.: +32 (0)2 282 2170
Berta.LopezDomenech@cor.europa.eu