O konferencji
Pierwszy priorytet polityczny Europejskiego Komitetu Regionów (KR) brzmi: „Zbliżanie Europy do obywateli” , a Konferencja w sprawie przyszłości Europy jest najważniejszym wydarzeniem służącym osiągnięciu tego celu. Za pośrednictwem wielojęzycznej platformy cyfrowej konferencji obywatele mogą nawiązywać wzajemne kontakty i w 24 językach urzędowych UE omawiać swoje propozycje co do dziewięciu tematów politycznych.
Jako organ UE reprezentujący poziom sprawowania rządów najbliższy obywatelom KR dąży do tego, aby odegrać na konferencji istotną rolę polityczną poprzez aktywny udział swoich przedstawicieli w zarządzie konferencji i w jej sesji plenarnej . Ponadto odbędzie się ponad 120 lokalnych i transgranicznych dialogów obywatelskich, a zgłoszone w ich trakcie pomysły i zalecenia zostaną umieszczone na platformie.
Delegacja KR-u na sesje plenarne konferencji stawia sobie za cel dotarcie do pozostałych 420 delegatów z myślą o tym, aby wzmocnić rolę samorządów lokalnych i regionalnych w demokratycznym funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz promować terytorialny wymiar polityki UE. Poniżej opisano, pod jakimi względami dziewięć wybranych na konferencję tematów do dyskusji ma istotne znaczenie dla regionów i miast UE.
Zmiana klimatu i środowisko
Dlaczego mają znaczenie dla regionów i miast UE?
Cel, jakim jest uczynienie z Europy do 2050 r. pierwszego kontynentu neutralnego dla klimatu dzięki Europejskiemu Zielonemu Ładowi , wymaga dostosowania na poziomie lokalnym. Władze lokalne i regionalne wdrażają 70% środków w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i 90% strategii politycznych w obszarze przystosowania się do zmiany klimatu. Regiony UE są zróżnicowane, toteż potrzebne jest podejście oddolne, aby respektować zasadę pomocniczości, a zarazem umożliwić elastyczność niezbędną dla dostosowania się do różnych potrzeb. Regiony i miasta zajmują szczególne miejsce, ponieważ współdziałają bezpośrednio z obywatelami i wspierają zmianę ich zachowań w kierunku zrównoważoności.
Co zaleca KR?
KR doradza instytucjom UE w kwestiach ustawodawstwa i polityki, wydając opinie uwzględniające sytuację i potrzeby organów administracji lokalnej i regionalnej. Zagadnieniami dotyczącymi zmiany klimatu i środowiska zajmuje się Komisja Środowiska, Zmiany Klimatu i Energii (ENVE) . Priorytety polityczne Europejskiego Komitetu Regionów na lata 2020–2025 obejmują priorytet „Budowanie odpornych społeczności” jako jeden z trzech głównych tematów. Opiera się on na podjętej niedawno inicjatywie „Zielony Ład w terenie” – działalności grupy roboczej złożonej z trzynastu demokratycznie wybranych przedstawicieli szczebla lokalnego i regionalnego.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: https://futureu.europa.eu/processes/GreenDeal?locale=pl
Zdrowie
Dlaczego ma znaczenie dla regionów i miast UE?
Władze lokalne i regionalne organizują i świadczą opiekę zdrowotną w terenie. W wielu przypadkach zajmują się także zarządzaniem pracownikami i mieniem służby zdrowia, ich kontrolą i finansowaniem. Te systemy i infrastruktura, napięte do granic wytrzymałości na skutek pandemii, wymagają ponownego przemyślenia, aby stały się odporniejsze. Są one fundamentem Europejskiej Unii Zdrowotnej , w ramach której wszystkie kraje UE wspólnie przygotowują się do kryzysów zdrowotnych i na nie reagują, środki medyczne są dostępne, przystępne cenowo i innowacyjne, a wszyscy współpracują ze sobą, by ulepszać profilaktykę, leczenie i późniejszą opiekę w przypadku takich chorób jak rak.
Co zaleca KR?
Komitet wzywa do otwartej debaty nad strukturą polityki zdrowotnej UE. Zgodnie z postulatami europejskich obywateli poparł utworzenie odrębnego budżetu UE na ochronę zdrowia i zalecił, aby systemy opieki zdrowotnej były poddawane testom odporności na sytuacje kryzysowe. Przekłada się to na wzmocnienie zdolności produkcyjnych UE oraz gromadzenie zapasów strategicznych, tak aby zapewnić dostęp do leków w normalnych czasach i w razie kryzysu. Komitet życzyłby sobie szybszych postępów w dziedzinie profilaktyki zdrowotnej oraz e-zdrowia i domaga się zmian w obszarze współpracy transgranicznej na rzecz opieki zdrowotnej, tak aby opieka ta, jako zasadniczy element gotowości i reagowania regionów przygranicznych, stała się dostępniejsza i odporniejsza.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: https://futureu.europa.eu/processes/Health?locale=pl
Silniejsza gospodarka, sprawiedliwość społeczna, zatrudnienie
Dlaczego mają znaczenie dla regionów i miast UE?
Różnice pod względem wyników gospodarczych i zatrudnienia między poszczególnymi regionami i miastami UE oraz w ich obrębie są bardzo niejednakowe, dlatego też Unia Europejska ustanowiła politykę i fundusze spójności w celu ich zmniejszenia. Poza tym Europa przeżywa teraz najpoważniejszy w swej historii kryzys zdrowotny, środowiskowy, gospodarczy i społeczny, który dotyka terytorium UE nierównomiernie i może jeszcze bardziej pogłębić istniejące dysproporcje. Podejmowanie działań tylko na poziomie UE nie wystarczy: klucz do sukcesu leży w rękach władz krajowych, regionalnych i lokalnych oraz partnerów społecznych i odpowiednich interesariuszy na wszystkich szczeblach. Biorąc pod uwagę centralną rolę władz lokalnych i regionalnych w realizacji polityki zatrudnienia i polityki społecznej, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej reprezentacji wymiaru lokalnego i regionalnego w procesie opracowywania i wdrażania polityki UE.
Co zaleca KR?
W ogólności KR doradza instytucjom UE w kwestiach ustawodawstwa i polityki, wydając opinie uwzględniające sytuację i potrzeby organów administracji lokalnej i regionalnej. Zagadnienia sprawiedliwości społecznej i zatrudnienia leżą w gestii Komisji Polityki Społecznej, Edukacji, Zatrudnienia, Badań Naukowych i Kultury (SEDEC) . Priorytety polityczne Europejskiego Komitetu Regionów na lata 2020–2025 obejmują priorytet „Spójność: nasza podstawowa wartość” jako jeden z trzech głównych tematów. Odnosi się on do wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych , które jest dla Komitetu jednym z kluczowych obszarów priorytetowych i zostało uwzględnione wśród priorytetów programu prac na 2021 r. Wdrażanie filaru jest dla KR-u niezwykle ważne także dlatego, że mogłoby wyznaczyć nowy obszar prac dla instytucji europejskich, w którym zrezygnowano by z podejścia międzyrządowego na korzyść europejskiego procesu decyzyjnego.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: Silniejsza gospodarka, sprawiedliwość społeczna, zatrudnienie – Konferencja w sprawie przyszłości Europy (europa.eu)
UE w świecie
Dlaczego to ma znaczenie dla regionów i miast UE?
Stosunki zewnętrzne UE i powiązane obszary polityki takie jak handel, bezpieczeństwo, migracja czy współpraca z organizacjami międzynarodowymi, np. Organizacją Narodów Zjednoczonych i OECD, wpływają na regiony i miasta. Te ostatnie realizują też partnerstwa z władzami lokalnymi i regionalnymi spoza UE i czynnie uczestniczą w programach UE z krajami objętymi procesem rozszerzenia, w europejskiej polityce sąsiedztwa, we współpracy na rzecz rozwoju oraz stosunkach ze Zjednoczonym Królestwem. Prace KR-u, i jego opinie, są kształtowane na podstawie dyskusji i interakcji politycznych we wspólnych organach, które KR ustanowił z partnerami zewnętrznymi i w ramach specjalnych grup roboczych. Organy te umożliwiają mu skuteczne przyczynianie się do realizacji unijnej polityki rozszerzenia i sąsiedztwa z perspektywy lokalnej i regionalnej.
Co zaleca KR?
KR może ułatwiać dialog i współpracę z władzami lokalnymi i regionalnymi w państwach trzecich, zapewniając wiedzę fachową i partnerską wymianę w celu wspierania rozwoju ich potencjału i wielopoziomowego sprawowania rządów. Do tego celu KR wykorzystuje takie fora jak wspólne komitety konsultacyjne i grupy robocze , Konferencję Władz Lokalnych i Regionalnych Partnerstwa Wschodniego (CORLEAP) , Eurośródziemnomorskie Zgromadzenie Samorządów Regionalnych i Lokalnych (ARLEM) oraz Grupa Kontaktowa KR–Zjednoczone Królestwo .
KR wnosi, aby silniej włączono samorządy lokalne i regionalne w stosunki UE z państwami trzecimi, tak aby odpowiedzieć na wyzwania stojące przed organami administracji publicznej zarówno w UE, jak i poza nią.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: https://futureu.europa.eu/processes/EUInTheWorld?locale=pl
Wartości i prawa, praworządność, bezpieczeństwo
Dlaczego mają znaczenie dla regionów i miast UE?
Władze lokalne i regionalne odgrywają fundamentalną rolę w ochronie praw podstawowych w systemie wielopoziomowego sprawowania rządów. Lepsze przestrzeganie praw korzystnie wpływa na rozwój gospodarczy i społeczny i jest najlepszym sposobem, aby zdobyć zaufanie obywateli i wzmocnić ich zaangażowanie w kształtowanie polityki na wszystkich poziomach sprawowania rządów. Tak więc krzewienie kultury poszanowania praworządności to wspólna odpowiedzialność na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo, częścią szerszej koncepcji europejskiej unii bezpieczeństwa jest walka z terroryzmem, a pierwszoplanową rolę miast w ochronie przestrzeni publicznej i zapobieganiu radykalizacji postaw uwypuklono np. w unijnym pakcie na rzecz bezpieczeństwa i odporności na obszarach miejskich .
Co zaleca KR?
KR sugeruje, aby w krzewienie kultury poszanowania praw podstawowych, wartości UE i praworządności były włączone regiony i miasta. W szczególności trzeba zadbać o to, aby z tymi fundamentalnymi aspektami UE silniej utożsamiali się młodzi ludzie. Postawy obywatelskie odgrywają ważną rolę w rozwoju nieliberalnych form populizmu, natomiast edukacja może przyczynić się do przeciwdziałania ryzyku regresu demokracji. Przykładowo jeśli chodzi o stosowanie Karty praw podstawowych UE – dzięki utworzeniu punktów kontaktowych na poziomie lokalnym można by zapewniać samorządom lokalnym i regionalnym wytyczne co do tego, jak mogą kształtować swoją politykę w całkowitej zgodności z kartą, a także można by eksponować najlepsze praktyki. Innym świeżym przykładem jest przyjęcie opinii KR-u w sprawie planu dla UE w dziedzinie zwalczania terroryzmu .
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: https://futureu.europa.eu/processes/ValuesRights?locale=pl
Transformacja cyfrowa
Dlaczego ma znaczenie dla regionów i miast UE?
Dostęp do infrastruktury i usług cyfrowych różni się znacznie między regionami i miastami UE, a nawet w ich obrębie. Cyfrowa transformacja jest nieodzowna dla rozwoju gospodarczego i społecznego, a technologie cyfrowe stały się niezbędne w każdym aspekcie naszego życia. Jednocześnie pandemia COVID-19 ujawniła rosnącą przepaść cyfrową w całej UE, potwierdzając, że dostępność możliwości stwarzanych przez wspomnianą transformację oraz łatwość dostępu do nich mają istotny wpływ na spójność między regionami i miastami UE.
Co zaleca KR?
Europejski Komitet Regionów (KR) od przyjęcia w 2019 r. swojej opinii „Cyfrowa Europa dla wszystkich” propaguje koncepcję spójności cyfrowej. Spójność cyfrowa jest postrzegana jako ważny dodatkowy aspekt koncepcji spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej określonej w Traktacie UE. KR analizuje teraz stan transformacji cyfrowej w regionach UE, przy czym bada dysproporcje w zakresie infrastruktury, korzystania z internetu oraz dostępności usług administracji elektronicznej.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: https://futureu.europa.eu/processes/Digital?locale=pl
Demokracja europejska
Dlaczego ma znaczenie dla regionów i miast UE?
Wzmocnienie demokratycznego funkcjonowania UE jest sposobem ożywienia projektu europejskiego. Regiony, miasta, gminy i ponad milion demokratycznie wybranych polityków szczebla niższego niż krajowy odgrywają istotną rolę w zwiększaniu odporności demokracji w Europie. Większe zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych oraz Europejskiego Komitetu Regionów w kształtowanie polityki UE mogłoby zbliżyć Europę do obywatelek i obywateli.
Co zaleca Europejski Komitet Regionów?
Europejski Komitet Regionów popiera dalszy rozwój unijnych zasad pomocniczości i proporcjonalności, które gwarantują podejmowanie decyzji jak najbliżej obywatela oraz systematyczne sprawdzanie, czy działania na szczeblu UE są uzasadnione w świetle możliwości dostępnych na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym. Ponadto KR proponuje, aby udział obywateli, promowany na Konferencji w sprawie przyszłości Europy, stał się trwałym elementem systemu oraz aby za pośrednictwem ogólnounijnej sieci regionów i miast gromadzono wiedzę fachową w zakresie zaangażowania obywateli.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: https://futureu.europa.eu/processes/Democracy?locale=pl
Migracja
Dlaczego ma znaczenie dla regionów i miast UE?
Migracja wywarła silny wpływ na regiony i miasta UE, w szczególności te znajdujące się na pierwszej linii przepływów migracyjnych. Regiony te i miasta często odpowiadają za przyjmowanie i integrację migrantów, zapewniając im niezbędną infrastrukturę i usługi. Ponadto nie da się pominąć sytuacji demograficznej wszystkich regionów i miast UE, w tym również jej wpływu na rynki pracy i usługi publiczne – będzie ona odgrywać większą rolę w polityce realizowanej na szczeblu lokalnym i regionalnym.
Co zaleca Europejski Komitet Regionów?
Europejski Komitet Regionów domaga się kompleksowej polityki migracyjnej na szczeblu UE. Podczas jej opracowywania i realizacji należałoby brać pod uwagę doświadczenia i opinie regionów i miast. Powinna ona uwzględniać wkład szczebla regionalnego i lokalnego oraz obejmować politykę integracji, sprawiedliwe procedury powrotu i politykę azylową, które pozwolą adekwatnie reagować na współczesne i przyszłe tendencje migracyjne. W jej ramach należy również, we współpracy z krajami pochodzenia i tranzytu, zająć się podstawowymi przyczynami migracji w przypadku osób potrzebujących ochrony humanitarnej, chroniąc zarazem granice zewnętrzne UE.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: https://futureu.europa.eu/processes/Migration?locale=pl
Edukacja, kultura, młodzież i sport
Dlaczego mają znaczenie dla regionów i miast UE?
Edukacja, kultura, działalność młodzieży i sport zaspokajają podstawowe potrzeby naszych społeczeństw, bądź to poprzez wspieranie rozwoju gospodarczego i społecznego za pomocą edukacji czy wzajemne zrozumienie za pośrednictwem kultury i sportu, bądź to poprzez bardziej pluralistyczne życie demokratyczne dzięki uczestnictwu młodzieży. Rola regionów i miast w tych dziedzinach jest kluczowa, a w wielu państwach członkowskich są one odpowiedzialne za powiązaną infrastrukturę i usługi. Cyfryzacja edukacji i kultury, wysoki poziom bezrobocia młodzieży w niektórych regionach oraz pogłębianie się dysproporcji gospodarczych i społecznych to jedne z najpilniejszych wyzwań, przed którymi stoją władze lokalne i regionalne. Niektóre z tych wyzwań i ich wymiar regionalny mogą stać się jeszcze bardziej widoczne i naglące ze względu na skutki pandemii COVID-19.
Co zaleca Europejski Komitet Regionów?
W ogólności KR doradza instytucjom UE w kwestiach ustawodawstwa i polityki, wydając opinie uwzględniające sytuację i potrzeby organów administracji lokalnej i regionalnej. Sprawy edukacji, kultury, młodzieży i sportu wchodzą w zakres kompetencji Komisji Polityki Społecznej, Edukacji, Zatrudnienia, Badań Naukowych i Kultury (SEDEC). Wśród priorytetów politycznych Europejskiego Komitetu Regionów na lata 2020–2025 figurują: „Zbliżanie Europy do obywateli” oraz „Budowanie odpornych społeczności regionalnych i lokalnych” jako dwa z trzech kluczowych tematów. W wydanej niedawno opinii „Utworzenie europejskiego obszaru edukacji do 2025 r.” KR wzywa do lepszego uwzględnienia potrzeb regionalnych i zaleca zaradzenie dysproporcjom regionalnym w dziedzinie edukacji.
Co robi UE?
Przeczytaj tutaj: Edukacja, kultura, młodzież i sport – Konferencja w sprawie przyszłości Europy (europa.eu)