Steden en regio’s willen als volwaardige partners worden betrokken bij de governance en uitvoering van het Europese onderzoeks- en innovatiebeleid. Met name de invoering van EOR-hubs kan belangrijk zijn om de doelstellingen van de Europese Unie op het gebied van de ecologische, digitale, sociale en economische transitie te bereiken, zo benadrukt het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) in een advies van rapporteur Christophe Clergeau (FR/PSE), lid van de regioraad van Pays-de-la-Loire.
In september 2020 heeft de Europese Commissie een mededeling uitgebracht, die tot doel heeft de Europese onderzoeksruimte (EOR) nieuw leven in te blazen door middel van een nieuwe visie, duidelijke doelstellingen en specifieke acties. Ondanks een grotere erkenning voor de rol van regionale innovatie-ecosystemen, betreurt het Europees Comité van de Regio’s dat de governance van de EOR nog altijd bij de Commissie en de lidstaten berust en dat de EOR nog te veel de voortzetting van het programma Horizon Europa is, in plaats van te evolueren naar een “Europese onderwijs- en onderzoeksruimte”.
Het Comité pleit daarom voor een horizontale aanpak in nauwe samenhang met het regionaal beleid, waarbij een breed scala aan belanghebbenden — universiteiten, bedrijfsleven, verschillende niveaus van de publieke sector, burgers en het maatschappelijk middenveld — moet worden betrokken. Het benadrukt dat de rol van slimme specialisaties en hun collectieve en ondernemingsproces volledig moet worden erkend als een van de hoekstenen van de Europese prestaties op het gebied van O&I.
Rapporteur Christophe Clergeau zou graag zien dat “ behalve naar uitmuntendheid, als Europese doelstelling ook zonder meer wordt gestreefd naar hoogwaardige wetenschap in alle steden en regio’s van de EU, die kan worden ingezet om innovatie te stimuleren en de samenleving en het bedrijfsleven te helpen om de uitdagingen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen aan te gaan en de huidige crises het hoofd te bieden . De EOR-hubs zijn een uitstekend instrument om de voordelen van een plaatsgebonden benadering van wetenschap en innovatie ten volle te erkennen. Deze aanpak is des te noodzakelijker tegen de achtergrond van de huidige crises, de gevolgen ervan voor de meest kwetsbare en getroffen gebieden en de versnippering van de EOR. ”
In haar toespraak tijdens de CvdR-zitting van vandaag benadrukte Mariya Gabriel , Europees commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd, dat “ de rol van regio’s en steden doorslaggevend zal zijn om de Europese Onderzoeksruimte te versterken en bij te dragen aan het herstel en het vergroten van de veerkracht van Europa. Via ons gezamenlijke actieplan met het Europees Comité van de Regio’s zullen wij onderzoekers, ondernemers en het maatschappelijk middenveld in staat stellen hun regionale onderzoeks- en innovatie-ecosystemen te consolideren en onder te brengen in een pan-Europees expertisenetwerk.”
EP-lid Dan Nica (RO/S & D) zei hierover: “Hoewel de EU een leider is op het gebied van O&I en internationale wetenschappelijke samenwerking, hinkt zij achterop als het gaat om het omzetten van de onderzoeksresultaten in disruptieve innovatie en het mobiliseren van onderzoeks- en technologische capaciteiten in minder ontwikkelde regio’s. Er moet meer nadruk worden gelegd op de relatie tussen onderzoek en bedrijfsleven, op de beschikbaarheid van hoogwaardige wetenschap in alle steden en regio’s van de EU en op hun rol in het cocreatieproces. Ik hoop dat de EOR-hubs zullen zorgen voor een grotere erkenning voor de rol van regionale ecosystemen en innovatiehubs, en dat zij ook de minder ontwikkelde regio’s een impuls zullen geven.”
Het Europees Comité van de Regio’s zou graag zien dat ten minste 50 tot 100 locaties in Europa worden erkend als EOR-hubs, met inbegrip van opkomende ecosystemen in meer achtergestelde regio’s. Zij moeten worden erkend als belangrijke steunpunten voor de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europese Unie en rechtstreeks door de EU worden gesteund, ook met financiële middelen.
Rapporteur Clergeau onderstreept dat het netwerk van EOR-hubs een uitstekend kader zou kunnen worden voor de ontwikkeling van collectieve onderzoeks- en innovatieprojecten die verschillende regionale ecosystemen en innovatiehubs in een bottom-upbenadering samenbrengen. Wel betreurt hij de versnippering van de EOR en de grote verschillen tussen landen en regio’s, zoals in het laatste EOR-voortgangsverslag en het scorebord voor regionale innovatie is benadrukt.
Het Comité vreest dat de COVID-19-crisis zal leiden tot een drastische daling van de investeringen in onderzoek en innovatie in de meest kwetsbare en zwaarst getroffen regio’s, en dringt daarom aan op meer steun uit het herstelplan «Next Generation EU» en het nieuwe financiële kader voor hoger onderwijs, onderzoek en innovatie ten behoeve van de EOR-doelstellingen. Het React EU -programma en het Fonds voor een rechtvaardige transitie moeten ook worden ingezet in samenhang met de operationele programma’s van de regio’s en hun strategieën voor slimme specialisatie.
Meer informatie
Het onderzoeks- en innovatiebeleid krijgt bijzondere aandacht in het gezamenlijk actieplan met de diensten van commissaris Mariya Gabriel (DG RTD, DG EAC en JRC) dat in november 2020 is goedgekeurd en dat voorziet in meer samenwerking en uitwisseling van beleid tussen de Europese Commissie en het Europees Comité van de Regio’s. De strategische samenwerking van het Platform voor kennisuitwisseling (KEP) zal zich toespitsen op de vernieuwde EOR. Met de KEP 2.0-acties worden de EOR-concepten dichter bij de algemene bevolking gebracht en krijgen regionale/lokale actoren de kans om hun relevante O&I-activiteiten te promoten.
Contactpersoon:
Lauri Ouvinen
Tel.: + 32 473536887
lauri.ouvinen@cor.europa.eu