We kunnen Europa dichter bij de burger brengen door vrouwen thuis, op het werk en in de politiek te helpen
In de EU-strategie voor gendergelijkheid moeten ook de gevolgen van de COVID-19-pandemie aan bod komen, zo benadrukt het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) in een advies dat het tijdens zijn plenaire zitting van 14 oktober heeft goedgekeurd. Bij de governance van de EU-strategie – getiteld Een Unie van gelijkheid: strategie voor gendergelijkheid 2020-2025 – dienen de lokale en regionale overheden te worden betrokken, aangezien zij via hun specifieke bevoegdheden een cruciale rol kunnen en moeten spelen om de gendergelijkheid te vergroten, aldus het CvdR.
COVID-19 heeft bestaande ongelijkheden verder uitvergroot, met name de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen. Op de regionale en lokale barometer – die het CvdR op 12 oktober presenteerde – valt af te lezen dat tijdens de lockdown meer gevallen van huiselijk geweld zijn gemeld, alhoewel nog geen vergelijkbare gegevens voor de hele EU beschikbaar zijn. In sommige landen, bijvoorbeeld Litouwen, was tijdens de lockdown in drie weken sprake van 20 % meer huiselijk geweld. In Spanje kwam bij het noodnummer voor huiselijk geweld tijdens de eerste twee weken van de lockdown 18 % meer telefoontjes binnen. De Spaanse regionale overheden publiceerden een gids voor vrouwen die tijdens de lockdown het slachtoffer werden van huiselijk geweld. De stad Amsterdam zette samen met de nationale overheid een systeem op waarbij slachtoffers van huiselijk geweld tijdens een bezoek aan de apotheek om hulp konden vragen door de codewoorden “masker 19” te gebruiken.
“Vrouwen zijn kwetsbaarder voor de gevolgen van de door de pandemie veroorzaakte economische crisis. Dat gegeven moet volledig in aanmerking worden genomen in de plannen voor herstel en veerkracht die volgend jaar zullen worden gelanceerd. Bovendien stellen we in ons advies voor om in het Europees Semester en het verslag over de rechtsstaat in te gaan op de voortuitgang die op het vlak van gendergelijkheid is geboekt,” benadrukt Concepción Andreu Rodríguez (ES/PSE), de minister-president van La Rioja.
De lokale en regionale overheden zouden graag erkend willen worden als strategische partners voor de uitwerking, uitvoering en monitoring van de gelijkheidsstrategie van de EU. Die strategie is vóór de COVID-19-gezondheidscrisis opgesteld en gepubliceerd en is dus onvolledig, zo stellen ze in hun advies. Daarom pleiten ze ervoor in kaart te brengen hoe die crisis de bestaande ongelijkheden tussen vrouwen en mannen nog heeft verergerd.
Het CvdR wijst erop dat werknemers in bepaalde sectoren in onevenredige mate worden blootgesteld aan de risico’s van de COVID-19-pandemie en daarom krachtigere sociale bescherming, veiligere arbeidsomstandigheden en een betere beloning verdienen. Omdat de meeste van de betrokken werknemers in deze sectoren vrouwen zijn, moeten in de EU-strategie voor gendergelijkheid ook de gevolgen van de pandemie aan bod komen. Door de nieuwe situatie die ten gevolge van de pandemie is ontstaan, horen bij die gevolgen verder een toename van het gendergerelateerd geweld tijdens de lockdowns, de door veel vrouwen in de hele EU ervaren moeilijkheden om thuiswerken te combineren met zorgtaken, en het gegeven dat vrouwen bij de bestrijding van het coronavirus aan de frontlinie werken (in de zorg, kinder- en ouderenopvang, thuiszorg en detailhandel).
De lokale en regionale overheden dringen erop aan om op gestructureerde wijze te worden betrokken bij het EU-netwerk ter voorkoming van gendergerelateerd geweld en bij de uitvoering van de bewustmakings- en voorlichtingscampagne die op EU-niveau van start zal gaan en die het CvdR essentieel vindt om genderstereotypen te bestrijden. Ze pleiten er ook voor om in de programma’s die uit de langetermijnbegroting van de EU voor 2020-2027 worden gefinancierd, voldoende middelen voor genderbeleid uit te trekken.
“Vrouwen moeten bij het herstel van de Europese economie en in het debat over de toekomst van de EU een centrale rol spelen. Ons leiderschap is van vitaal belang, maar toch is er in de besluitvorming nog steeds sprake van een groot gebrek aan genderevenwicht,” zei Andreu Rodríguez op 15 oktober tijdens een workshop over de weg naar gendergelijkheid in de politiek . De rapporteur presenteerde daar de hoofdpunten uit het CvdR-advies en de meest recente cijfers over de deelname van vrouwen aan de politiek. Verder werd er gediscussieerd over ideeën en maatregelen waarmee de genderkloof actief kan worden gedicht. Een aantal jonge verkozen politici vertelde over hun ervaringen op lokaal en regionaal niveau met het bevorderen van gendergelijkheid en paritaire democratie. De workshop werd georganiseerd in het kader van de Europese Week van regio’s en steden (EWRC), een jaarlijks evenement waar steden en regio’s laten zien hoe zij groei en werkgelegenheid creëren, het EU-cohesiebeleid in praktijk brengen en duidelijk maken hoe belangrijk het lokale en regionale niveau voor goed bestuur in Europa is.
Een van de gebieden met een zorgwekkend grote genderongelijkheid is de politieke macht . Momenteel zijn er in de politiek in heel Europa zo’n 1 miljoen lokaal en regionaal verkozenen, maar amper 30 % van hen is vrouw. Uit een door de Raad van Europese gemeenten en regio’s in 2019 gepubliceerd onderzoek over vrouwen in de politiek bleek dat slechts 29 % van de gemeenteraadsleden in Europa vrouw is en dat het aantal vrouwelijke burgemeesters de helft daarvan bedraagt, 15 %. Op regionaal niveau zijn vrouwen veel minder vaak voorzitter (18 %) dan lid (31 %) van regionale assemblees. In het CvdR zelf is slechts 23 % van de leden vrouw, hetgeen aangeeft dat er op regionaal en lokaal niveau qua vertegenwoordiging van vrouwen een duidelijke kloof bestaat die gedicht moet worden.
Bevindingen van de jaarlijkse regionale en lokale barometer:
Contactpersoon:
Wioletta Wojewodzka
Tel.: +32 (0)2 282 2289
Mobiel: +32 (0)473 843 986
wioletta.wojewodzka@cor.europa.eu