Regio’s en steden willen een ambitieuzere reductie van het gebruik van pesticiden om boeren te helpen beter het hoofd te bieden aan de economische, energie- en klimaatcrisis door duurzame voedselsystemen te bevorderen en de gezondheid en de natuur te beschermen
We mogen niet terugkomen op de verbintenissen die in het kader van de goedkeuring van de “van boer tot bord”-strategie van de EU zijn aangegaan noch op het aanscherpen van de normen voor duurzame voedselproductie; dit zou ernstig nadelige gevolgen hebben voor het milieu en het economische effect van de klimaat- en voedselprijzencrises mogelijk verergeren. Wel hebben boeren meer steun nodig, onder meer met een nieuw nationaal fonds voor plaagbestrijding, dat gefinancierd zou kunnen worden door een op risico’s gebaseerde belastingheffing op pesticiden, door bijdragen van detailhandelaren of door dwangsommen. Zo luidde de belangrijkste boodschap van de lokale en regionale leiders in het advies dat op 15 maart tijdens de zitting van het Europees Comité van de Regio’s werd goedgekeurd. Daarin werden de EU-lidstaten opgeroepen boeren te helpen het gebruik van pesticiden en de daaraan verbonden risico’s terug te dringen door specifieke maatregelen op te nemen in hun strategische plannen die door het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU worden gefinancierd.
In het advies over “Duurzaam gebruik van pesticiden” pleiten lokale en regionale vertegenwoordigers ervoor de doelstellingen in de ontwerpverordening van de Europese Commissie over het duurzame gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op het gebied van de bescherming van de gezondheid, de bevordering van duurzame voedselsystemen en biodiversiteit aan te scherpen.Vermindering van het gebruik van dure pesticiden zou landbouwbedrijven helpen de economische, de energie- en de milieucrisis het hoofd te bieden, zo staat in het advies. In dezelfde geest zou een verlaging van de normen voor duurzame voedselproductie niet alleen hogere milieukosten met zich meebrengen, maar ook de prijsvolatiliteit in de context van de huidige crisis vergroten, waarschuwen lokale en regionale leiders. Het CvdR dringt er daarom bij de nationale regeringen op aan boeren te helpen minder pesticiden te gebruiken door gerichte maatregelen op te nemen in hun nationale strategische plannen die in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid met EU-middelen worden ondersteund. Het CvdR stelt ook voor nieuwe nationale fondsen voor plaagbestrijding op te richten, die gefinancierd zouden worden met de inkomsten uit een op risico’s gebaseerde belastingheffing op gewasbeschermingsmiddelen, uit bijdragen van detailhandelaren of uit dwangsommen.
CvdR-lid Marieke Schouten (The Greens, Netherlands), wethouder van de gemeente Nieuwegein: "De natuur en de mens zijn de dupe van de schadelijke langdurige effecten van pesticiden. Het huidige en intensieve landbouwmodel, dat sterk afhankelijk is van het gebruik van chemicaliën, brengt de voedselzekerheid in gevaar. Daarom moet het beginsel dat de vervuiler betaalt consequent worden toegepast.Het is van cruciaal belang om bindende doelstellingen vast te stellen om het gebruik van pesticiden en de risico's ervan te verminderen. Het huidige monitoring- en outlookrapport over nul-vervuiling onderstreept dit ook."
CvdR-rapporteur Heinz-Joachim Höfer (PSE/Duitsland), lid van de gemeenteraad van Altenkirchen: “Vermindering van het gebruik en risico's van pesticiden is de enige manier om een duurzaam voedselsysteem in Europa te consolideren in overeenstemming met de doelstellingen van de “van boer tot bord”-strategie en om de voedselsoevereiniteit in Europa te waarborgen zonder de biodiversiteit te vernietigen. Maar het is ook een kwestie van volksgezondheid: door pesticiden te verbieden in de nabijheid van gebieden waar kwetsbare mensen zoals zwangere vrouwen of kinderen verkeren, hopen we de gezondheid te verbeteren en het risico op kanker en andere ziekten te verminderen. Laten we niet vergeten dat er volgens een studie van het Europees Parlement in 2018 in het haar van 60 % van de Europeanen sporen van pesticiden werden aangetroffen.”
Volgens het advies van de heer Höfer moet de Commissie in haar voorstel ook:
- nadruk leggen op de gevaarlijkste pesticiden in plaats van op de toegepaste hoeveelheden;
- de door de EFSA (Europese Autoriteit voor voedselveiligheid) vastgestelde evaluatieprocedure en indicatoren voor pesticiden dusdanig herzien dat rekening wordt gehouden met cocktaileffecten en resistentie;
- de invoer van met niet-toegestane pesticiden behandelde producten en de uitvoer van niet-toegestane pesticiden verbieden;
- de verkoop en het gebruik van de gevaarlijkste pesticiden door niet-professionele gebruikers verbieden;
- bufferzones van 50 meter instellen (in plaats van 3 meter zoals nu wordt voorgesteld) rond gebieden die voornamelijk door kwetsbare bevolkingsgroepen worden bezocht en waar de gevaarlijkste gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt;
- de definitie van kwetsbare gebieden verruimen tot woongebieden en alle watervoorraden (stroomgebieden, ondergronds water, oppervlaktewater);
- de monitoring van pesticiden-gerelateerde beroepsziekten plannen;
- de verantwoordelijkheid van producenten van pesticiden uitbreiden tot de gehele levenscyclus van het product en met name voor terugname en recycling.
De ontwerpverordening van de Commissie betreffende het duurzame gebruik van gewasbeschermingsmiddelen heeft tot doel een duurzaam gebruik van pesticiden tot stand te brengen door de risico’s en gevolgen voor de menselijke gezondheid en het milieu te beperken en door geïntegreerde plaagbestrijding en alternatieve benaderingen of technieken, zoals niet-chemische alternatieven voor pesticiden, te bevorderen.
Het ondersteunen van steden en regio’s bij hun inspanningen om water-, bodem- en luchtverontreiniging terug te dringen is de belangrijkste doelstelling van het stakeholdersplatform voor een samenleving zonder verontreiniging, een gezamenlijk initiatief van het Europees Comité van de Regio’s en de Europese Commissie dat in december 2021 is gelanceerd. Het eerste verslag over de monitoring van en vooruitzichten voor een samenleving zonder verontreiniging werd in december 2022 gepubliceerd.
Contactpersoon:
Marie-Pierre Jouglain
Tel. +32 473 52 41 15
Mariepierre.jouglain@cor.europa.eu