Minder bureaucratie, een “gouden regel” voor medefinanciering van cohesie en eerlijke belastingen zijn de ingrediënten die de EU nodig heeft voor een duurzaam herstel.
Het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) heeft gewezen op de grote tekortkomingen van de huidige Europese economische governance. Gezien de oorlog in Oekraïne en de nasleep van de COVID-19-crisis moeten nieuwe bezuinigingsmaatregelen absoluut worden voorkomen, aldus het CvdR. In aanbevelingen die tijdens de plenaire CvdR-zitting werden goedgekeurd, pleiten lokale en regionale leiders voor de invoering van een “gouden regel voor medefinanciering” in het kader van de structuurfondsen en verwelkomen zij de stappen die tot dusverre zijn gezet in de richting van een eerlijker belastingstelsel, waaronder een voorstel voor een wereldwijd minimumbelastingniveau voor multinationale groepen in de Unie. Wel vrezen zij dat de nieuwe regels tot meer rompslomp voor het bedrijfsleven zullen leiden.
De EU is op een kritiek punt aanbeland en moet manieren en middelen vinden om de cohesie en de welvaart van de Europese burgers te waarborgen, zo stelt het CvdR in zijn advies over de Evaluatie van de economische governance, dat tijdens de plenaire zitting van 27 en 28 april is goedgekeurd. In het advies, opgesteld door Elio Di Rupo (BE/PSE), minister-president van Wallonië en voormalig premier van België, wordt gewezen op de gevolgen die het kader voor economische governance heeft gehad voor lokale en regionale overheden, die goed zijn voor bijna een derde van de overheidsuitgaven en meer dan de helft van de overheidsinvesteringen in de EU als geheel.
“Het is zaak om de Europese economische governance grondig te herzien en aan de nieuwe situatie in onze gebieden en regio’s aan te passen. De oorlog in Oekraïne, de COVID-19-crisis en de digitale en klimaattransitie zijn allemaal zaken die overheidsinvesteringen vereisen. Daarom zouden wij graag zien dat de algemene ontsnappingsclausule, waardoor belangrijke investeringen worden uitgesloten van de medefinancieringsregel, wordt uitgebreid en dat steden en regio’s bij het Europees Semester worden betrokken. We hebben een nieuw mechanisme nodig om de overheidsschuld houdbaar te maken en een terugkeer naar bezuinigingsbeleid te voorkomen”, aldus rapporteur Di Rupo.
Het CvdR wijst er nog eens op dat het Stabiliteits- en groeipact (SGP) en andere aspecten van het huidige EU-kader voor economische governance een aantal belangrijke tekortkomingen vertonen, waaronder een gebrek aan transparantie en democratische legitimiteit, en dat deze moeten worden aangepakt bij de door de Europese Commissie geplande hervormingen.
De lokale leiders herhalen hun verzoek om een “gouden medefinancieringsregel” waardoor de SGP-regels inzake schulden en tekorten niet van toepassing zouden zijn op medefinanciering van de structuur- en investeringsfondsen door de lidstaten en regio’s. Ook vragen zij om de vaststelling van een permanent Europees systeem voor de herverzekering van werkloosheidsuitkeringen, geïnspireerd op het geslaagde SURE-instrument, dat tijdens de COVID-19-pandemie heeft geholpen banen te redden.
Voorts benadrukt het CvdR het belang van de toepassing van het beginsel “doe geen afbreuk aan de cohesie”, dat is opgenomen in de mededeling van de Commissie over het 8e cohesieverslag, teneinde te zorgen voor complementariteit en synergieën tussen het cohesiebeleid en andere EU-beleidsterreinen, zodat er geen maatregelen worden genomen die het convergentieproces belemmeren of regionale verschillen vergroten.
De noodzaak van eerlijke belastingheffing in Europa en de bestrijding van belastingfraude worden in het advies van rapporteur Di Rupo onderstreept en staan centraal in een afzonderlijk advies dat ook tijdens de zitting van 27 en 28 april is goedgekeurd. Het advies, opgesteld door Federico Borgna (IT/PSE), burgemeester en provinciebestuursvoorzitter van Cuneo, gaat over het voorstel voor een richtlijn van de Raad betreffende de waarborging van een mondiaal minimumniveau van belastingheffing voor multinationale groepen, waarmee wordt beoogd de wereldwijde overeenkomst die de OESO in oktober 2021 heeft bereikt, om te zetten in het rechtskader van de EU.
De rapporteur zei: “Het invoeren van een minimumbelastingniveau voor multinationals binnen de EU is een fundamentele stap in de Europese integratie. Het is van essentieel belang om duurzame ontwikkeling te garanderen, waarbij de grootst mogelijke aandacht moet uitgaan naar stimulansen en investeringen voor de ecologische transitie, onderzoek en innovatie, teneinde de reële economie positief te beïnvloeden door banen te creëren via de totstandbrenging van een regelgevings- en belastingstelsel dat bedrijven optimale omstandigheden kan bieden om te concurreren op de wereldmarkt.”
Achtergrond:
In oktober 2020 heeft het CvdR een eerste advies uitgebrachtover de evaluatie van de economische governance, dat door Elio di Rupo was opgesteld en waarin er al voor werd gepleit om de toepassing van de algemene ontsnappingsclausule van het stabiliteits- en groeipact – die in maart 2020 voor het eerst in de geschiedenis van de eurozone in werking is getreden – en het tijdelijke EU-kader voor staatssteun niet te beëindigen zolang de economische situatie in Europa niet is gestabiliseerd.
De Europese Commissie heeft het publieke debat over de herziening van het EU-kader voor economische governance nieuw leven ingeblazen met een mededeling die op 19 oktober 2021 is gepubliceerd. Het debat werd aanvankelijk gestart in februari 2020, maar later opgeschort als gevolg van de COVID-19-pandemie. Op 28 maart 2022 heeft de Europese Commissie een verslag gepubliceerd waarin de uitkomsten van de online publieksenquête over de toekomst van het EU-kader voor economische governance zijn samengevat. Veel respondenten zijn van mening dat het begrotingsbeleid groeivriendelijker moet worden, oog moet hebben voor sociale kwesties, en de beleidsprioriteiten voor de groene en de digitale transitie moet ondersteunen.
In december 2021 heeft de Europese Commissie een richtlijnvoorstel ingediend waarmee beoogd wordt een mondiaal effectief minimumbelastingtarief van 15 % in te voeren voor grote groepen die in de Europese Unie actief zijn. Met het voorstel komt de EU haar toezegging na om zeer snel en als een van de eersten uitvoering te geven aan het historische mondiale belastinghervormingsakkoord dat twee maanden voordien door 137 landen en rechtsgebieden was bereikt. De ministers van financiën van de EU hebben tot dusverre echter nog geen unanieme overeenstemming weten te bereiken over de EU-richtlijn.
Meer informatie over de CvdR-werkzaamheden inzake cohesiebeleid en economisch herstel is te vinden op de webpagina van de commissie COTER en op de webpagina “Cohesie, onze fundamentele waarde” van het CvdR.
Contact:
Matteo Miglietta
Tel. +32 (0)470 895 382
matteo.miglietta@cor.europa.eu