Milieubeleid onder gemeentelijk niveau is cruciaal voor de aanpassing aan de verwoestende gevolgen van de opwarming van de aarde Het mag dan zo zijn dat grote Europese hoofdsteden zich buigen over grootschalige plannen voor de industrie en mondiale investeringsstrategieën om de wereldeconomie koolstofvrij te maken, het zijn de kleine kustgemeenschappen die het zwaarst werden getroffen door de mediterrane storm Gloria. Gemeenschappen onder gemeentelijk niveau vangen als eerste de klappen op van de klimaatverandering en zijn onmisbare partners bij de uitvoering van de maatregelen met het oog op aanpassing aan de opwarming van de aarde. Nu de Green Deal is uitgeroepen tot topprioriteit van de EU, pleit het Europees Comité van de Regio’s voor meer middelen en programma’s op maat voor de gemeenschappen onder gemeentelijk niveau, waaronder eilanden, dunbevolkte gemeenschappen, dorpen en districten.
Het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) heeft een advies uitgebracht over het thema Naar duurzame wijken en kleine gemeenschappen - Milieubeleid onder gemeentelijk niveau ; rapporteur was Gaetano Armao (IT/EVP) , vicevoorzitter van het regiobestuur en minister van Economie van Sicilië en voorzitter van de interregionale groep Eilandregio’s van het CvdR.
Rapporteur Armao wees op het volgende: “Als EU-assemblee van lokale en regionale overheden moeten wij de gemeenschappen onder gemeentelijk niveau een stem geven en steun verlenen aan initiatieven die deze gemeenschappen welvarender en duurzamer maken. Of het nu gaat om kleine eilanden, stadsdistricten of dunbevolkte berggebieden, er zijn op maat gesneden mechanismen nodig om de specifieke milieuproblemen aan te pakken waarmee gemeenschappen onder gemeentelijk niveau te maken krijgen. Een eerste noodzakelijk stap is het vereenvoudigen en stroomlijnen van de regels voor steunverlening zodat de rechtstreekse deelname van subgemeentelijke entiteiten aan EU-milieuprogramma’s wordt gestimuleerd.”
Gemeenschappen onder gemeentelijk niveau hebben weinig zeggenschap in beslissingen die verband houden met sleutelaspecten van de ecologische transitie, zoals vervoer, afval, waterbeheer en luchtkwaliteit, zo wordt opgemerkt door de leden van het CvdR, die het erover eens zijn dat in hun adviezen de nodige aandacht moet uitgaan naar deze gemeenschappen. Het CvdR stelt voor een Europese Dag van duurzame dorpen en wijken in te stellen om deze gemeenschappen aan te moedigen zich actief in te zetten voor het Europese streven naar klimaatneutraliteit, en zou graag zien dat de Europese Commissie nagaat of dit haalbaar is.
Het CvdR dringt aan op maatregelen en mechanismen om het positieve effect van het EU-milieubeleid op subgemeentelijk niveau te maximaliseren. Zijn leden stellen voor om specifieke werkprogramma’s en oproepen tot het indienen van blijken van belangstelling te lanceren om de transitie naar hernieuwbare energie te versnellen, nieuwe vormen van participatie te versterken en kleine gemeenschappen meer zeggenschap te geven zodat de duurzame ontwikkeling op lokaal niveau een impuls krijgt. Op dit moment verleent de EU steun aan ontwikkelingsstrategieën op subgemeentelijk niveau via specifieke initiatieven, zoals de lokale actiegroepen van Leader.
De institutionele verscheidenheid op het subgemeentelijke niveau in Europa is enorm - en dat geldt ook voor de bijbehorende terminologie. Gehuchten, wijken, districten, buurten, deelgebieden, dorpen, parochies en deelgemeenten zijn enkele van de termen die worden gebruikt om gemeenschappen onder gemeentelijk niveau aan te duiden. Van dichtbevolkte stedelijke gebieden tot kleine eilanden en bergdorpen, alle gemeenschappen onder gemeentelijk niveau krijgen te maken met specifieke milieuproblemen, terwijl zij vaak niet over de capaciteit en middelen beschikken om die te verhelpen.
In het CvdR-advies Ontwikkeling van een 8e milieuactieprogramma dringen zijn leden erop aan dat in het EU-milieubeleid rekening wordt gehouden met alle soorten gemeenschappen.
De EU-assemblee van regionale en lokale afgevaardigden verbindt zich ertoe een dialoog aan te gaan met de Europese Commissie, onder meer in het kader van het technisch platform voor milieusamenwerking , om te garanderen dat afdoende rekening wordt gehouden met kleine gemeenschappen onder gemeentelijk niveau bij de uitvoering van specifiek milieubeleid van de EU. Daarbij kan worden voortgebouwd op bestaande inspanningen om richtsnoeren en hulpmiddelen te verschaffen.
Bij het advies hoort een studie waarin wordt bekeken welke rol de gemeenschappen onder gemeentelijk niveau spelen in het milieubeleid van de lidstaten.
Contactpersoon: David Crous // +32 470 88 10 37 // david.crous@cor.europa.eu