Een grotere rol van de EU op gezondheidsgebied, nauwere samenwerking met de steden en regio’s, en een omvorming van de geneesmiddelenmarkt moeten de EU beter bestand maken tegen gezondheidscrises, aldus lokale en regionale leiders.
Lokale en regionale leiders spreken zich uit voor een grotere rol voor de EU op gezondheidsgebied en steunen de plannen van de EU om een stabiele en continue voorziening van kritieke geneesmiddelen en medische apparatuur te waarborgen. In een reeks aanbevelingen die tijdens de zitting van het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) op 7-9 mei zijn goedgekeurd, benadrukken zij echter wel dat de plannen van de EU om de weerbaarheid bij gezondheidscrises te vergroten, in het gedrang worden gebracht doordat onvoldoende aandacht wordt besteed aan de belangrijke rol van de lokale en regionale overheden, die nochtans de steunpilaar zijn van de gezondheidsstelsels in twee derde van de EU-landen.
Als de EU-wetgevers deze aanbevelingen ter harte nemen, zullen EU-agentschappen – zoals het Europees Geneesmiddelenbureau en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding – ertoe gehouden zijn nauw met de lokale en regionale overheden samen te werken en het volledige potentieel van grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van gezondheidszorg te benutten. In zijn voorstellen pleit het CvdR niet alleen voor het aanleggen van noodvoorraden van medische producten, maar ook voor het inventariseren van de oorzaken van geneesmiddelentekorten – een probleem dat dateert van vóór de pandemie – als onderdeel van de inspanningen om de “disfunctionele” geneesmiddelenmarkt veiliger en transparanter te maken. Het CvdR pleit ook voor de oprichting van een netwerk van referentieziekenhuizen die gespecialiseerd zijn in de bestudering en behandeling van besmettelijke ziekten.
De aanbevelingen zijn gebundeld in drie adviezen: een waarin de bouwstenen van de reeds door de Europese Commissie gepresenteerde plannen voor de “ Europese gezondheidsunie ” worden beoordeeld, een met betrekking tot het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding en een met betrekking tot het Europees Geneesmiddelenbureau en de farmaceutische strategie voor Europa.
Roberto Ciambetti (IT/ECR), voorzitter van de regioraad van Veneto en rapporteur voor het advies “ Europese gezondheidsunie: de veerkracht van de EU versterken ”, zei: “Lokale en regionale overheden zijn in 19 van de 27 lidstaten in uiteenlopende mate verantwoordelijk voor de gezondheidszorg, en in veel van die landen dragen zij ook bij aan de financiering ervan. Van een “Europese gezondheidsunie” waarmee pandemieën snel kunnen worden ingedamd, kan geen sprake zijn zonder nauwe betrokkenheid van de lokale en regionale overheden. We hebben behoefte aan een netwerk van referentieziekenhuizen, een grotere productiecapaciteit in Europa, omvangrijke noodvoorraden en betere gegevens om te weten waar onze zwakke punten zich bevinden.”
Birgitta Sacrédeus (SE/EVP), lid van de provincieraad van Dalarna en rapporteur voor het advies “ Een farmaceutische strategie voor Europa en wetgevingsvoorstel tot wijziging van het mandaat van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) ” zei: “Wij zijn zeer ingenomen met de patiëntgerichte farmaceutische strategie van de Commissie om ervoor te zorgen dat alle patiënten in heel Europa, zowel onder normale omstandigheden als tijdens een gezondheidscrisis, toegang hebben tot veilige, doeltreffende en betaalbare geneesmiddelen. Aangezien lokale en regionale overheden vaak een sleutelrol spelen bij de financiering, beoordeling en verstrekking van geneesmiddelen, en bij crisisbeheer en paraatheid, is het van het grootste belang dat zij worden betrokken bij de vormen van samenwerking die in de farmaceutische strategie worden voorgesteld.”
Olgierd Geblewicz (PL/EVP), voorzitter van het provinciebestuur van West-Pommeren en rapporteur voor het advies “ Grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid en mandaat van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding ”, zei: “Het CvdR is van mening dat de regio’s op het politieke niveau ten volle moeten worden betrokken bij de opstelling en uitvoering van deze plannen. Het CvdR dringt aan op de invoering van doeltreffende coördinatie-instrumenten voor grensregio’s, waaronder de regio’s langs de EU-buitengrenzen, en stelt voor om interregionale grensoverschrijdende contactgroepen op te richten. Vertegenwoordigers van het CvdR, dat de spreekbuis vormt van de lokale en regionale overheden uit alle EU-lidstaten, zouden bovendien als waarnemers moeten worden betrokken bij de werkzaamheden van de teams, comités en taskforces die op EU-niveau zijn opgericht om het hoofd te bieden aan noodsituaties op gezondheidsgebied, met name bij de activiteiten van het Raadgevend Comité inzake noodsituaties op het gebied van de volksgezondheid.”
In andere aanbevelingen in de drie adviezen spreekt het CvdR zijn voorlopige steun uit voor het idee van een nieuwe EU-autoriteit voor paraatheid en respons inzake noodsituaties op gezondheidsgebied, en dringt het bij de Europese Commissie aan op meer “concrete” en “krachtige” voorstellen om de geneesmiddelenvoorziening te verbeteren, op basis van de behoeften en ervaringen van de lokale en regionale overheden. Het dringt er tevens op aan dat de Commissie in haar voorstellen oog heeft kwesties op het gebied van gegevensbeveiliging. Het CvdR steunt de herziening van het mandaat van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding, en benadrukt daarbij de noodzaak van een daarmee samenhangend proces van capaciteitsopbouw – bijvoorbeeld op het gebied van digitale infrastructuur en telegeneeskunde – en van aandacht voor het potentieel van internationale samenwerking in grensregio’s.
Tijdens zijn online gehouden zitting heeft het CvdR ook zijn goedkeuring gehecht aan een advies over de “ Ervaringen van regio’s en steden tijdens de COVID-19-crisis en wat ze ervan hebben geleerd ”, en aan een resolutie over “ Het vrije verkeer tijdens de COVID-19-pandemie (digitaal groen certificaat) en de opschaling van de vaccinproductie ”. In de resolutie wordt gepleit voor een “tijdelijke opschorting van octrooien voor geneesmiddelen en medische technologieën om COVID-19-infecties te behandelen of te voorkomen”. De aanbevelingen in het advies over de lessen die uit de crisis zijn getrokken – opgesteld door Joke Schauvliege (BE/EVP), lid van het Vlaams Parlement – hebben ook betrekking op de niet-medische aspecten van de crisis, met bijzondere aandacht voor de ervaringen van plattelands- en perifere gebieden. Dit advies, dat op verzoek van de Europese Commissie werd opgesteld, zal als input dienen voor een verslag dat de Europese Commissie voorbereidt voor de Raad van de Europese Unie, de instelling waar de nationale ministers van elk EU-land bijeenkomen om wetten aan te nemen en beleid te coördineren.
In zijn eerste jaarlijkse lokale en regionale barometer (oktober 2020) had het CvdR zeer aanzienlijke verschillen in gezondheidszorg vastgesteld tussen EU-regio’s en ook tussen regio’s in dezelfde lidstaat. Uit een enquête in het kader van diezelfde jaarlijkse lokale en regionale barometer blijkt dat de Europeanen meer vertrouwen hebben in regionale en lokale overheden dan in de EU of in hun nationale overheid, en dat zij van mening zijn dat een grotere invloed van regionale en lokale overheden positief zou uitwerken op het vermogen van de EU om problemen op te lossen. Tevens kwam “gezondheid” naar voren als het gebied waarop de Europeanen het liefst zouden zien dat de regionale en lokale overheden meer invloed gaan uitoefenen op de besluiten die op EU-niveau worden genomen.
Achtergrond
Verslagen en studies van het Europees Comité van de Regio’s : Jaarlijkse regionale en lokale barometer ( volledig verslag , en gezondheidseffecten in cijfers, vanaf oktober 2020); The impact of the COVID-19 crisis on regional and local governments (gezamenlijke CvdR-OESO-enquête, oktober 2020); Territorial Impact Assessment: the State of the Cities and Regions in the COVID-19 crisis (oktober 2020); Regional health policy responses to the COVID crisis (oktober 2020); Implementation of the Cross-border Healthcare Directive in the European regions (oktober 2020)
Lokale ervaringen : uitwisselingsplatform van het CvdR (ervaringen van lokale en regionale overheden tijdens de eerste golf van de pandemie); Reinventing Cities (Eurocities-verslag met tientallen voorbeelden van gemeentelijke acties, initiatieven en projecten)
Contactpersoon:
Andrew Gardner
Tel. +32 473 843 981
andrew.gardner@cor.europa.eu