Er is sprake van ontoereikende productiecapaciteit, reeds lang bestaande ongelijkheid tussen stad en platteland en gebrek aan samenwerking. Dat zijn volgens lokale en regionale leiders conclusies die we uit de pandemie kunnen trekken.

De Europese Unie moet haar afhankelijkheid van producenten buiten haar grenzen verminderen door de terugkeer van de productie van cruciale geneesmiddelen en van beschermende uitrusting naar Europa aan te moedigen, zo brachten de leden van het Europees Comité van de Regio’s op 7 mei naar voren. Hun pleidooi voor “strategische autonomie” is een van de aanbevelingen uit een advies over de Ervaringen van regio’s en steden tijdens de COVID-19-crisis en wat ze ervan hebben geleerd .

In het advies wordt ook gewezen op ruimere samenwerking tussen overheidsinstanties op lokaal, regionaal, nationaal en EU-niveau als middel om de Unie beter in staat te stellen gezondheidscrises te voorkomen, te beheersen en te boven te komen. In de aanbevelingen wordt bijzondere aandacht geschonken aan de situatie op het platteland en wordt er bij de EU op aangedrongen om haar begrotings- en staatssteunregels flexibeler te maken en de kloof tussen stedelijke en plattelandsgemeenschappen te verkleinen, met name op het gebied van digitale en vervoersinfrastructuur. Lokale en regionale leiders pleiten er bij de EU ook voor om lokale en regionale overheden nauwer te betrekken bij de ontwikkeling van nieuwe EU-instrumenten, zoals de herstelplannen in het kader van Next Generation EU en het responsmechanisme bij voedselcrises.

De rapporteur voor het advies 'Ervaringen van regio’s en steden tijdens de COVID-19-crisis en wat ze ervan hebben geleerd' – Joke Schauvliege (BE/EVP), lid van het Vlaamse Parlement – zei: “Dit advies is tot stand gekomen na brede raadpleging en deelname van de regio’s, het maatschappelijk middenveld en deskundigen op diverse terreinen, en toont aan dat er duidelijk behoefte is om serieuze lessen te trekken uit de crisis. Zo moet Europa meer aandacht besteden aan intensieve samenwerking met het regionale en lokale niveau en deze als volwaardige partners voor overleg uitnodigen. Het debat over de toekomst van Europa is ook de gelegenheid om na te denken over een bredere visie op Europa, met inbegrip van de bevoegdheden van de EU op het gebied van gezondheid.”

Het standpunt van het CvdR, waar de secretaris-generaal van de Europese Commissie om had gevraagd, zal als input dienen voor een verslag dat de Europese Commissie voorbereidt voor de Raad van de Europese Unie, de instelling waar de nationale ministers van elk EU-land bijeenkomen om wetten aan te nemen en beleid te coördineren.

De oproep tot meer betrokkenheid weerspiegelt het jarenlange pleidooi van het CvdR voor samenwerking tussen de verschillende bestuursniveaus en de bezorgdheid over de herinvoering van grenzen tijdens de pandemie en de bijzondere gevolgen voor grensregio’s. Maar het advies vertolkt ook de vrees dat de reactie van de EU op de pandemie te gecentraliseerd is en te gericht op samenwerking met de nationale autoriteiten. Het CvdR zou graag zien dat grensoverschrijdende samenwerking deel uitmaakt van alle noodplannen en dat er interregionale, grensoverschrijdende contactgroepen komen om grensoverschrijdende communicatie en samenwerking tussen lidstaten en grensregio’s te verbeteren.

Tijdens zijn online gehouden zitting heeft het Comité van de Regio’s ook een resolutie aangenomen over het vrije verkeer tijdens de COVID-19-pandemie (digitaal groen certificaat) en de opschaling van de vaccinproductie , waaronder ook een oproep tot tijdelijke vrijgave van de patenten van farmaceutische bedrijven. Voorts heeft het Comité drie adviezen goedgekeurd over de ontwikkeling van de gezondheidsinfrastructuur en het gezondheidsbeleid op EU-niveau, waarmee de inspanningen van de EU om strategische autonomie te bereiken en gezondheidscrises het hoofd te bieden, worden bevorderd. Roberto Ciambetti (IT/ECR), voorzitter van de regioraad van Veneto, stelde een advies op over de Europese gezondheidsunie ; Birgitta Sacrédeus (SE/EVP), lid van de regioraad van Dalarna, was belast met de formulering van de aanbevelingen over de farmaceutische strategie van de EU en de rol van het Europees Geneesmiddelenbureau ; en Olgierd Geblewicz (PL/EVP), voorzitter van het regiobestuur van West-Pommeren, stelde aanpassingen voor van de rol van het Europees Centrum voor ziektebestrijding en grensoverschrijdende gezondheidszorg .

In zijn eerste jaarlijkse lokale en regionale barometer (oktober 2020) had het CvdR zeer aanzienlijke verschillen in gezondheidszorg vastgesteld tussen EU-regio’s en ook tussen regio’s in dezelfde lidstaat. Uit een enquête in het kader van diezelfde jaarlijkse lokale en regionale barometer blijkt dat de Europeanen meer vertrouwen hebben in regionale en lokale overheden dan in de EU of in hun nationale overheid, en dat zij van mening zijn dat een grotere invloed van regionale en lokale overheden positief zou uitwerken op het vermogen van de EU om problemen op te lossen. Tevens kwam “gezondheid” naar voren als het gebied waarop de Europeanen het liefst zouden zien dat de regionale en lokale overheden meer invloed gaan uitoefenen op de besluiten die op EU-niveau worden genomen.

Achtergrond

Verslagen en studies van het Europees Comité van de Regio’s : Jaarlijkse regionale en lokale barometer ( volledig verslag , en gezondheidseffecten in cijfers, vanaf oktober 2020); The impact of the COVID-19 crisis on regional and local governments (gezamenlijke CvdR-OESO-enquête, oktober 2020); Territorial Impact Assessment: the State of the Cities and Regions in the COVID-19 crisis (oktober 2020); Regional health policy responses to the COVID crisis (oktober 2020); Implementation of the Cross-border Healthcare Directive in the European regions (oktober 2020)

Lokale ervaringen : uitwisselingsplatform van het CvdR (ervaringen van lokale en regionale overheden tijdens de eerste golf van de pandemie); Reinventing Cities (Eurocities-verslag met tientallen voorbeelden van gemeentelijke acties, initiatieven en projecten)

Contactpersoon:

Andrew Gardner

Tel. +32 473 843 981

andrew.gardner@cor.europa.eu