Leden van de CvdR-commissie Burgerschap, Governance, Institutionele en Externe Aangelegenheden (CIVEX) hebben met vertegenwoordigers van het Europees Parlement, Antonio Tajani en Helmut Scholz, gedebatteerd over de manier waarop de vele lokale en regionale politici kunnen worden betrokken bij projecten en initiatieven die Europa dichter bij de burger kunnen brengen en de conferentie over de toekomst van Europa tot een succes kunnen maken. Zij riepen er met name toe op om CvdR-leden te betrekken bij het proefproject “Bouwen aan Europa met lokale entiteiten” (BELE), dat is gelanceerd door de Commissie constitutionele zaken van het Europees Parlement (AFCO).
Volgens een speciale Eurobarometer over de toekomst van Europa , die voorafgaand aan de ondertekening van de gezamenlijke verklaring over de conferentie over de toekomst van Europa door de voorzitters van de drie grote EU-instellingen – Ursula von der Leyen, David Sassoli en Charles Michel – op 10 maart 2021 is gepubliceerd, is 76 % van de respondenten van mening dat de conferentie over de toekomst van Europa de democratie in de EU een flinke boost zal geven en vindt 92 % van de Europeanen dat meer moet worden geluisterd naar de burgers wanneer er besluiten worden genomen over de toekomst van Europa. Wil de conferentie die op 9 mei van start gaat een succes worden, dan is het dus van belang dat burgers daadwerkelijk worden geraadpleegd en feedback krijgen over de uitkomst van de burgerraadplegingen. Leden van de CvdR-commissie Burgerschap, Governance, Institutionele en Externe Aangelegenheden (CIVEX) hebben met vertegenwoordigers van het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Bertelsmann Foundation gedebatteerd over hoe de conferentie tot een succes kan worden gemaakt.
Mark Speich (DE/EVP), staatssecretaris voor Federale, Europese en Internationale Zaken van de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen en voorzitter van de commissie CIVEX van het CvdR, zei: “Regionale en lokale politici spelen een centrale rol in de betrekkingen tussen de Europese Unie en haar burgers. De conferentie over de toekomst van Europa biedt ons de gelegenheid om de concrete ideeën van de burgers over een Europese Unie van de toekomst kenbaar te maken in Brussel. ”
Tijdens de eerste themadiscussie werd nagegaan hoe lokale en regionale overheden de deelname van burgers aan de conferentie over de toekomst van Europa en daarna kunnen ondersteunen. Helmut Scholz , lid van het Europees Parlement (DE/GUE-NGL) en auteur van het ontwerpverslag "Burgerdialogen en burgerparticipatie in de besluitvorming van de EU”, presenteerde de CIVEX-leden de belangrijkste bevindingen van zijn verslag, waarin aandacht wordt besteed aan wat de andere EU-instellingen en het CvdR al hebben gedaan op het gebied van burgerparticipatie. Hij pleit voor de ontwikkeling van mechanismen voor permanente participatie van burgers in de besluitvorming in de EU. Dit idee van een permanente dialoog met de burgers, ook buiten verkiezingstijd, werd in oktober 2018 al nadrukkelijk geopperd in het CvdR-advies “Nadenken over Europa: de inbreng van regionale en lokale overheden bij het herstellen van het vertrouwen in de Europese Unie” (opgesteld door Karl-Heinz Lambertz en Markku Markkula).
Helmut Scholz : “ De conferentie over de toekomst van Europa is een unieke gelegenheid om in gesprek te gaan met burgers over hun visie op de EU en hun zorgen over de toekomst. Maar één ding staat nu al als een paal boven water: iedereen moet kunnen deelnemen aan de besluitvorming van de EU, ook buiten de conferentie om. Daarom hebben we de steun nodig van lokale en regionale overheden, maatschappelijke organisaties en sociale partners. Alleen zo kunnen we een Europese publieke ruimte tot stand brengen en de democratische legitimiteit van de EU versterken. ”
Dominik Hierlemann en Anna Renkamp , resp. senior deskundige en senior projectmanager bij de Bertelsmann Foundation, vertelden de CIVEX-leden over hun ervaringen met het voeren van lokale, regionale en transnationale onlineburgerdialogen. Ze legden ook uit wat de Bertelsmann Foundation te bieden heeft in het kader van het gezamenlijke initiatief met het CvdR, dat binnenkort van start gaat. Zo worden er nieuwe instrumenten geïntroduceerd om gekozen lokale en regionale politici te helpen beter met de burgers te communiceren en de democratische praktijken en de toepassing daarvan te verbeteren. Tussen september 2021 en januari 2022 zullen grensoverschrijdende lokale burgerdialogen en -panels worden georganiseerd. Deze dialogen zouden, mede op basis van de voorstellen uit het CvdR-advies getiteld ‘Lokale en regionale overheden in permanente dialoog met de burgers’ , input kunnen leveren voor de conferentie.
Het tweede debat was gewijd aan initiatieven van lokale en regionale raadsleden in de EU. Terwijl het bestuur van het CvdR in december 2020 instemde met het voorstel voor een netwerk van lokale en regionale raadsleden die zich in hun kiesdistricten bezighouden met EU-aangelegenheden en die het CvdR op de hoogte houden van hun activiteiten in het kader van de conferentie over de toekomst van Europa, lanceerde de Commissie constitutionele zaken van het Europees Parlement (AFCO) het proefproject “Bouwen aan Europa met lokale entiteiten” (BELE) . Dit project houdt in dat er in de deelnemende lokale bestuursorganen een raadslid wordt aangewezen dat contact onderhoudt met de burgers over de lokale, door de Europese Unie gefinancierde programma’s en projecten en over andere EU-gerelateerde onderwerpen en initiatieven om op die manier ook een bijdrage te leveren aan de conferentie. Beide projecten hebben vergelijkbare doelstellingen en middelen en het doel van het debat was om te kijken of er eventueel synergieën te ontdekken waren tussen de projecten van het CvdR en het EP waarbij lokale en regionale raadsleden uit de hele Europese Unie betrokken zijn. Het CvdR zou kunnen bijdragen aan een doeltreffende uitvoering van het BELE-project als zijn netwerk van lokale en regionale raadsleden wordt beschouwd als een uitvoeringsmaatregel voor het BELE-project. Daarom zou de implementatie van het netwerk van lokale en regionale raadsleden in aanmerking moeten komen voor financiering in het kader van het BELE-proefproject.
AFCO-voorzitter Antonio Tajani (IT/EVP) zei hierover het volgende: “ Regionale en lokale gekozen politici geven uitdrukking aan de Europese rijkdom en diversiteit. Vorig jaar is de Commissie constitutionele zaken van het Europees Parlement gestart met een proefproject, “Building Europe with Local Entities” (afgekort: BELE), dat lokale bestuurders een prominente plaats in het EU-beleid wil geven omdat zij met burgers communiceren over de acties die de Europese Unie onderneemt. Communiceren over de EU is van groot belang in de strijd tegen populisme en desinformatie, en het CvdR en zijn leden spelen hierbij een belangrijke rol. De conferentie over de toekomst van Europa moet de gelegenheid bieden voor een helder debat en ik verzoek de CvdR-leden om actief deel te nemen aan het BELE-project. Als de conferentie echt het medium moet zijn om de wensen van de burgers luid en duidelijk ten gehore te brengen, dan moeten de lokale besluitvormers die democratisch door de burgers zijn gekozen, de rol en het gewicht krijgen die zij verdienen".
Het BELE-project werd vervolgens gedetailleerd uiteengezet door Alessandro Giordani, eenheidshoofd belast met “Netwerken in de lidstaten” in het directoraat - generaal Communicatie van de Europese Commissie,
Naast de themadiscussies stond ook de behandeling van het advies van Jean-Luc Vanraes (BE/RE) , lid van de gemeenteraad van Ukkel, over de strategie ter versterking van de toepassing van het Handvest van de grondrechten in de EU op de agenda van de CIVEX-vergadering. Voor rapporteur Jean-Luc Vanraes zijn de regio’s “ de ultieme hoeders en pleitbezorgers van de grondrechten ”. Lokale overheden spelen een belangrijke rol in de bevordering, bescherming en eerbiediging van grondrechten, onder meer door deze daadwerkelijk in de praktijk te brengen, zodat het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie voor iedereen een realiteit wordt. In het advies wordt benadrukt dat de betrokkenheid van het CvdR bij de interinstitutionele dialoog over het Handvest van essentieel belang is en wordt voorgesteld contactpunten op te zetten om de uitwisseling van informatie over het Handvest tussen de verschillende bestuursniveaus in goede banen te leiden. Deze contactpunten zouden lokale en regionale overheden ook kunnen helpen met het vormgeven van hun beleid, zodat het geheel in overeenstemming is met het Handvest, door concrete voorbeelden aan te dragen. Een ander voorstel is dat de leden van het CvdR, die immers het dichtst bij de burger staan en goed toegerust zijn om mensen bewust te maken van hun rechten en te vertellen tot wie zij zich kunnen richten als die rechten worden geschonden, de Dag van Europa op 9 mei en de conferentie over de toekomst van Europa zouden kunnen aangrijpen om lokale activiteiten te promoten, waarbij het immense belang van de grondrechten en het Europees Handvest in onze democratie wordt uitgelegd en benadrukt. Het advies werd toegejuicht door Barbara Nolan, eenheidshoofd in het directoraat-generaal Justitie en Consumentenzaken, Grondrechten en Rechtsstaat van de Europese Commissie.
Voorts werd van gedachten gewisseld over het werkdocument dat als basis zal dienen voor het advies dat door Aleksandra Dulkiewicz (PL/EVP) , burgemeester van Gdansk, zal worden opgesteld over het door de Europese Commissie voorgestelde Actieplan voor Europese democratie , in aanwezigheid van William Sleath, directeur Burgers, Gezondheid, Migratie & Veiligheidsunie bij het secretariaat-generaal van de Europese Commissie. Het actieplan voor Europese democratie heeft tot doel burgers mondiger te maken en de democratie in de hele EU veerkrachtiger te maken door vrije en eerlijke verkiezingen te bevorderen, de mediavrijheid te versterken en desinformatie tegen te gaan. Tijdens de discussie werd betreurd dat, hoewel het succes van dit actieplan voor een groot deel zal afhangen van acties van lokale en regionale overheden, deze helaas niet worden genoemd in de mededeling van de Europese Commissie. Mevrouw Dulkiewicz : “ Het actieplan voor Europese democratie moet leiden tot concrete maatregelen die in nauwe samenwerking met de lokale en regionale overheden moeten worden genomen. De staat van de democratie zal niet van de ene dag op de andere worden hersteld, maar hoe sneller we actie ondernemen, hoe groter de kans dat het probleem wordt bestreden. ” Het advies zal op 11 mei 2021 aan de commissie CIVEX worden voorgelegd.
Contact:
Marie-Pierre Jouglain
mariepierre.jouglain@cor.europa.eu
Mobiel: +32 473 52 41 15