De huidige pandemie heeft eens te meer aangetoond welke belangrijke rol de lokale en regionale overheden* spelen bij de bescherming van de Europese burgers, of het nu gaat om de verlening van gezondheidszorg en sociale diensten of de ondersteuning van het bedrijfsleven bij het economisch herstel. Om de huidige uitdagingen met succes aan te pakken, is het onder meer van essentieel belang dat het besluitvormingsproces van de EU strikt gebaseerd wordt op een multilevel-governanceaanpak. De Conferentie over de toekomst van Europa biedt de gelegenheid om na te denken over de plaats van de regio’s in de architectuur van de Europese Unie, teneinde de democratische legitimiteit van de EU te versterken en het vertrouwen onder de burgers te vergroten.
De 27 EU-lidstaten verschillen in de wijze waarop hun wetgevende en bestuurlijke bevoegdheden over de verschillende bestuursniveaus zijn verdeeld. Veel lidstaten hebben een unitair en gecentraliseerd systeem, terwijl de regio’s in zeven lidstaten over sterke wetgevende bevoegdheden en een zekere mate van autonomie beschikken. Lokale en regionale overheden voeren 70 % van alle EU-wetgeving uit en vertegenwoordigen een derde van de overheidsuitgaven en ongeveer de helft van de overheidsinvesteringen. Er zou een Alliantie van regio’s voor Europese democratie moeten worden opgericht, waarin zowel het parlementaire als het uitvoerende niveau vertegenwoordigd zijn. Deze alliantie zou geleidelijk aan alle regio’s en gelijkwaardige territoriale eenheden van de Europese Unie moeten omvatten en nauw moeten samenwerken met hun vertegenwoordigende organen, met als doel hun legitieme invloed op de EU-besluitvorming te vergroten, rekening houdend met hun bevoegdheden en gemeenschappelijke belangen.
Gelet op de legitieme doelstelling om de rol van de regio’s in de beleidsvorming van de EU te versterken, zijn de regionale regeringen, parlementen en raden het erover eens dat het Europees Comité van de Regio’s en zijn in de Verdragen vastgelegde bevoegdheden waar nodig beter moeten worden benut, om beter tegemoet te komen aan de behoeften van de mensen op de plaatsen waar zij wonen. Als vertegenwoordigers van regio’s uit alle 27 lidstaten van de Europese Unie verklaren wij dan ook het volgende:
1. Wij zijn ervan overtuigd dat het vertrouwen van de burgers, dat tot uiting komt in hun stem bij lokale, regionale, nationale en Europese verkiezingen, de basis vormt van de democratie. Regio’s, en met name regio’s met wetgevende bevoegdheden, dragen de juridische en politieke verantwoordelijkheid voor de vormgeving en uitvoering van de wetgeving van de Europese Unie en betekenen een meerwaarde voor de Europese Unie. De regio’s en hun politieke leiders staan dicht bij hun burgers en helpen het vertrouwen van de burgers in de Europese democratie te versterken. Overeenkomstig het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel spelen de regio’s een fundamentele rol binnen de lidstaten van de Europese Unie. Bestaande, empirisch onderbouwde initiatieven, zoals het RegHub-netwerk van het Comité van de Regio’s, dat toezicht houdt op de uitvoering van de Europese wetgeving en het Fit for Future-platform van de Europese Commissie, worden dan ook toegejuicht en moeten verder worden ontwikkeld met steun uit de eigen middelen van de Europese Unie.
2. Wij zijn vastbesloten de Conferentie over de toekomst van Europa aan te grijpen om de dialoog met de burgers aan te gaan, en wij zien de Conferentie als een gelegenheid om een discussie over de plaats van de regio’s in het democratisch bestel van de Europese Unie op gang te brengen en het vertrouwen van de Europese burgers in de EU te versterken. Onze politieke doelstelling voor de lange termijn is om de invloed van de regio’s op Europees niveau te vergroten voor zaken die rechtstreeks verband houden met de werkzaamheden van de lokale en regionale overheden.
3. Wij zijn ervan overtuigd dat het Europees Comité van de Regio’s onze institutionele en politieke doelstellingen op waardevolle wijze vertegenwoordigt. In dit kader werken wij onder meer samen in de politieke Alliantie van regio’s voor Europese democratie . Wij willen onze deskundigheid en ons democratisch mandaat inzetten om ervoor te zorgen dat de stemmen en behoeften van onze burgers beter worden gehoord en een follow-up krijgen in de vorm van maatregelen op Europees niveau.
Laten we samen bouwen aan het Europees Huis van de democratie, waarbij de Europese Unie het dak is dat het huis beschermt, de lidstaten de muren zijn die het geheel schragen, en de lokale, intermediaire en regionale overheden een solide fundering vormen. Laten we Europa dichter bij de burgers brengen, naar de plaatsen waar zij wonen.
* De in deze verklaring gebruikte term “lokale en regionale overheden” verwijst naar overheidsinstellingen met rechtspersoonlijkheid die onderdelen zijn van de staatsstructuur onder het niveau van de centrale overheid en die verantwoording verschuldigd zijn aan de burgers. Lokale en regionale overheden zijn gewoonlijk samengesteld uit een overleg- of besluitvormingsorgaan (zoals een raad of vergadering) en een uitvoerend orgaan (zoals een burgemeester of een andere uitvoerend functionaris), die direct of indirect op lokaal niveau zijn verkozen of aangewezen. De term omvat verschillende bestuursniveaus, zoals dorpen, gemeenten, districten, provincies, regio’s, enz. Ook de intermediaire overheden vallen hieronder.
Als uw regio of vereniging deze verklaring wenst te onderschrijven en haar logo hieronder vermeld wil zien, wordt u verzocht dit onlineformulier in te vullen.
_____________