Ar an Lá Idirnáisiúnta um Dhíothú an Fhoréigin in aghaidh na mBan, tá bearta reachtacha agus acmhainní leordhóthanacha á n-iarraidh ag ceannairí áitiúla agus réigiúnacha chun an foréigean in aghaidh na mban a chosc agus a chomhrac
Is é an Chéadaoin, an 25 Samhain Lá Idirnáisiúnta um Dhíothú an Fhoréigin in aghaidh na mBan . An uair seo, d’athdhearbhaigh Coiste Eorpach na Réigiún (CnaR) a éileamh ar bhearta reachtacha a ghlacadh ar leibhéal an Aontais chun gach cineál foréigin in aghaidh na mban agus na gcailíní a chosc agus a chomhrac. De réir bhunachar sonraí na Náisiún Aontaithe, bhí bearta coisctheacha agus freagartha maidir leis an bhforéigean in aghaidh na mban agus na gcailíní comhtháite ag 48 dtír ina bpleananna freagartha maidir le COVID-19 i mí Mheán Fómhair 2020 agus bhí bearta glactha ag 121 thír chun seirbhísí do mhná a thagann slán as an bhforéigean a neartú le linn na géarchéime domhanda.
Sa ráiteas tosaigh uaithi do chomhaltaí choimisiún SEDEC in CnaR, dúirt Cathaoirleach SEDEC, Anne Karjalainen (FI/PSE), an méid seo a leanas: “Inniu Lá Idirnáisiúnta um Dhíothú an Fhoréigin in aghaidh na mBan, arb é ceann de na sáruithe is forleithne, is leanúnaí agus is millteanaí ar chearta an duine ar fud an domhain. Ar an lá speisialta seo, iarraim oraibh go léir, agus sibh i mbun bhur gcuid oibre mar pholaiteoirí áitiúla agus réigiúnacha, a bheith ar an airdeall i gcónaí agus cuimhneamh air go bhfágtar cuid mhór den fhoréigean in aghaidh na mban gan tuairisciú go fóill mar gheall ar an tsaoirse ó phionós, an tost, an stiogma agus an náire a bhaineann leis. Is é an t-aon bhealach chun cinn ná beartas neamhfhulaingthe a ghlacadh maidir leis an bhforéigean in aghaidh na mban agus na gcailíní.”
Tarlaíonn foréigean fisiciúil nó gnéasach do bhean agus do chailín amháin as gach triúr ina saol, maraítear 137 mbean gach lá faoi lámh duine dá dteaghlach, deir bean amháin as gach deichniúr san Aontas go bhfuil cibear - chiapadh déanta orthu ó bhí siad 15 bliana d’aois agus is mná agus cailíní iad 71 % d’íospartaigh uile na gáinneála ar dhaoine ar fud an domhain.
Ó thit COVID-19 amach, léiríonn sonraí agus tuarascálacha atá ag teacht chun cinn ó dhaoine atá ag obair ar na línte tosaigh gur measa anois gach cineál foréigin in aghaidh na mban agus na gcailíní. Bhí an méid seo a leanas le rá ag Anne Karjalainen : “25 bliana tar éis ghlacadh Dhearbhú Bhéising, is léir go bhfuil cearta na mban fós faoi ionsaí ar fud an domhain agus lasmuigh den Aontas, idir chearta gnéis agus atáirgthe agus an chothromaíocht oibre agus saoil, idir chearta chun agóid a dhéanamh agus an chumhachtú eacnamaíoch agus polaitiúil. Cáineann Coiste Eorpach na Réigiún na sáruithe sin ar chearta na mban agus oibreoimid i gcomhar le húdaráis áitiúla agus réigiúnacha chun a áirithiú go ndéanfar na cearta sin a chosaint agus a neartú ar fud an Aontais.”
Bíodh is go gcuireann bearta COVID-19 agus bearta dianghlasála stop le leathadh an choróinvíris, tá tuilleadh foréigin á dhéanamh in aghaidh na mban dá mbarr, go háirithe foréigean baile – i dtíortha áirithe, tá méadú faoi chúig tagtha ar ghlaonna chuig línte cabhracha. Léiríonn an Baraiméadar Réigiúnach agus Áitiúil do 2020 – a d’fhógair CnaR an 12 Deireadh Fómhair – go bhfuil méadú tagtha ar líon na gcásanna d’foréigean baile a tuairiscíodh le linn na dianghlasála, cé nach bhfuil aon tacar sonraí uile-Eorpach inchomparáide ar fáil go fóill. Thug roinnt tíortha, amhail an Liotuáin, 20 % níos mó foréigean baile faoi deara thar thréimhse trí seachtaine le linn na dianghlasála. Sa Spáinn, fuair an uimhir éigeandála d’fhoréigean baile 18 % níos mó glaonna sa chéad dá sheachtain den dianghlasáil. Chuir na húdaráis réigiúnacha sa Spáinn treoracha ar fáil do mhná atá ag fulaingt de bharr foréigean inscnebhunaithe agus iad sa bhaile . Bhunaigh cathair Amstardam i gcomhar leis an rialtas náisiúnta córas ina bhfuil íospartaigh foréigin baile in ann dul ar iontaoibh a gcógaslainne tríd an gcódfhocal “masc 19” a úsáid.
Bhí an méid seo a leanas le rá ag Concha Andreu (ES/PSE), Uachtarán Réigiún La Rioja agus rapóirtéir CnaR maidir le Straitéis AE maidir le Comhionannas Inscne : “I mbliana, is gruama atá cúrsaí ar Lá Idirnáisiúnta um Dhíothú an Fhoréigin in aghaidh na mBan ó tharla go bhfuil níos mó cásanna d’fhoréigean inscnebhunaithe ann de dheasca na n - orduithe dianghlasála atá i bhfeidhm i ngeall ar ghéarchéim COVID-19. Tá géarghá le hacmhainní leordhóthanacha a thabhairt d’údaráis áitiúla agus réigiúnacha chun cúnamh éifeachtach a thabhairt d’íospartaigh trí bhíthin na seirbhísí tacaíochta iomchuí. Sa bhreis air sin, ní mór dóibh a bheith rannpháirteach ar bhealach struchtúrtha i líonra an Aontais maidir le foréigean inscnebhunaithe agus foréigean baile a chosc, líonra a sheolfar mar chuid den Straitéis maidir le Comhionannas Inscne.”
“Sa tuairim ó CnaR faoin Straitéis maidir le Comhionannas Inscne, iarrtar ar an gCoimisiún bearta reachtacha a ghlacadh a bheidh dírithe ar an bhforéigean in aghaidh na mban a chosc agus a chomhrac, bearta a bheidh comhsheasmhach agus comhlántach le reachtaíocht idirnáisiúnta agus le reachtaíocht na mBallstát agus lena dtabharfar aghaidh ar gach cineál foréigin, lena n-áirítear foréigean ar líne agus foréigean ar bhonn onóra. Áitítear ar an gCoimisiún Eorpach gach cineál foréigin in aghaidh na mban agus na gcailíní a chur san áireamh sna ‘coireanna Eorpacha’ a leagtar amach in Airteagal 83 den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh," a dúirt Concha Andreu.
Cúlra:
D’ainmnigh Comhthionól Ginearálta na Náisiún Aontaithe an 25 Samhain mar Lá Idirnáisiúnta um Dhíothú an Fhoréigin in aghaidh na mBan (Rún 54/134). Is é atá beartaithe leis an lá seo ná feasacht a ardú go bhfuil mná ar fud an domhain i mbaol an éignithe, an fhoréigin baile agus cineálacha eile foréigin. In 2014, ba é “Orange your Neighbourhood” an téama oifigiúil d’fheachtas UNiTE um Dhíothú an Fhoréigin in aghaidh na mBan ó Ardrúnaí na Náisiún Aontaithe. Ba é “Orange the World: #HearMeToo” an téama oifigiúil do 2018 agus ba é “Orange the World: Generation Equality Stands Against Rape” an téama oifigiúil do 2019. Is é téama na bliana seo do Lá Idirnáisiúnta um Dhíothú an Fhoréigin in aghaidh na mBan “Orange the World: Fund, Respond, Prevent, Collect!”. Dála na mblianta roimhe seo, beidh Lá Idirnáisiúnta na bliana seo ina chomóradh ar na 16 lá de ghníomhaíochas a mbeidh deireadh leo an 10 Nollaig 2020, arb é sin Lá Idirnáisiúnta um Chearta an Duine.
Teagmháil:
Lauri Ouvinen
Teil.: +32 473536887
lauri.ouvinen@cor.europa.eu
Wioletta Wojewodzka
Teil.: +32 473843986
wioletta.wojewodzka@cor.europa.eu